Komunikacja międzykulturowa. Relacje polsko-romskie w środowisku szkolnym - etap wczesnoszkolny

Abstrakt

Autorki tekstu na wstępie przyjęły tezę, że w środowisku szkolnym funkcjonuje odrębna wspólnota komunikacyjna. Pozwoliło to dostrzec, że kształcenie jako specyficzna forma komunikacji ma charakter ciągły i odbywa się w różnych sytuacjach komunikacyjnych. Tak rozumiana komunikacja wspólnotowa nie dotyczy wyłącznie relacji uczeń - nauczyciel. Krąg jej uczestników jest szerszy i obejmuje także rodziny uczniów. Odrębne rozwiązania komunikacyjne zarówno dydaktyczne, jak i pozadydaktyczne powinny być według autorek uruchamiane w sytuacji, gdy szkolna wspólnota komunikacyjna jest zróżnicowana etnicznie.
W takim przypadku powinno się uwzględnić wszystkie postawy konsolidacyjne: asymilacyjną, integracyjną oraz multikulturową. Pozwolą one zrealizować podstawowe zadania edukacyjne dla wieku wczesnoszkolnego, czyli podnieść kompetencje w zakresie języka polskiego jako dominującego oraz zaprezentować odmienności kulturowe w celu ich poznania i ochrony.
Z przedstawionych analiz wynika, że komunikacja w środowisku szkolnym, zróżnicowanym etnicznie, będzie efektywna, jeśli członkowie omawianej wspólnoty, szczególnie nauczyciele, będą pamiętali, że:
- sposób prezentacji treści edukacyjnych musi uwzględniać najbardziej podstawowe wymogi romanipen, czyli nie może naruszać niezapisanych tradycyjnych romskich zasad postępowania i budowania relacji międzyludzkich,
- język polski jest dla uczniów romskich językiem obcym,
- pismo jest dla nich nietypową formą przekazu,
- szkoła jest podstawowym lub jedynym środowiskiem edukacyjnym w zakresie języka polskiego,
- wiedza Polaków na temat Romów jest daleka od prawdy,
- stereotypy utrudniają komunikację, dlatego należy je eliminować przez poznawanie odmiennych kulturowo uczestników komunikacji,
- uczniowie nie tylko posługują się różnymi językami, lecz także funkcjonują w odmiennych przestrzeniach kulturowych,
- celem dydaktyki szkolnej nie jest asymilacja, a integracja zmierzająca do multikulturowości, charakteryzującej się poszanowaniem odmienności.
Poprawnie kształtowane relacje wspólnotowe umożliwią podniesienie kompetencji komunikacyjnej uczniów romskich oraz ułatwią wszystkim uczniom komunikację w zróżnicowanym kulturowo globalnym świecie.