Abstract
The aim of this article is to present a tourist mining path located in southern Poland. This involves coal, silver, gold, salt, flint, chalk, uranium mines and oil wells. It includes some buildings connected with workers and mine-owners as well. These buildings were previously tied to mining. Currently, they function as museums or service-buildings.
References
Adamski, W. (1989) ‘Zakłady Przemysłowe R-1’, in Bugaj, T. (ed.) Kowary. Szkice z dziejów miasta. Vol. 2. Jelenia Góra: KTN, pp. 179–189.
Bandurski, B., Bawecki, J., Kierzenkowski, T., Stalski, L. (1989) Historia i kronika Kopalni Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”. Zarys dziejów. Nowa Ruda: KWK Nowa Ruda.
Barszczewska, K., Srokosz, Z. (2002) ‘Skansen Górniczy „GUIDO” – perspektywy i szanse funkcjonowania’, in Materiały Konferencyjne Szkoły Eksploatacji Podziemnej 2002. Vol 2. Kraków: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energia PAN, pp. 751–761.
Borzęcki, R., Bodlak, M., Zibrow, A. (2016) ‘Historia eksploatacji węgla kamiennego na polu „Piast” w Nowej Rudzie na Dolnym Śląsku z uwzględnieniem wyrzutów gazów i skał’, Hereditas Minariorum, 3, pp. 53–81.
Bugaj, T., Jurkiewicz, J. (2006) ‘Skansen Górniczy „Królowa Luiza” i Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna’, Budownictwo Górnicze i Tunelowe, 1, pp. 40–44.
Bulsa, M. (2012) Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka.
Derus, M. (2012) Z dziejów przemysłu Siemianowic Śląskich. Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta.
Dybeł, T. (1988) Historia Miechowic i kronika kopalni „Miechowice”. Katowice: GiG.
Flasza, J., Konieczny, P. (2005) Bochnia. Przewodnik po mieście. Bochnia: Urząd Miejski.
‘Góry Złote’ (2003) in Staffa, M. (ed.) Słownik geografii turystycznej Sudetów. Vol. 17. Wrocław: Wydawnictwo I-BIS.
Historia Kopalni Guido. Broszura Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu (n.d.). Zabrze: Muzeum Górnictwa Węgłowego.
Hojka, Z. (2017) ‘Szlak Zabytków Industrialnych Województwa Śląskiego’, Turystyka Historyczna, 1, pp. 205–241.
Jaros, J. (1962) Historia kopalni Król w Chorzowie (1791–1945). Katowice: Wydawnictwo Górniczo-Hutnicze.
Jaros, J. (1984) Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie. Badania i udostępnianie (1989) Jahna, A., Kozłowski, S., Wisznowska, T. (eds). Wrocław: Ossolineum.
Jodłowski, A. (2000) Żupa solna w Wieliczce. Wieliczka: Muzeum Żup Krakowskich.
Jodłowski, A. (2006) Zabytkowa kopalnia Żup Krakowskich Wieliczka. Wieliczka: Muzeum Żup Krakowskich.
Jurkiewicz, J.G., Kolasa, J., Wiśniewski, L. (2009) ‘Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna jako zabytek techniki zaliczany do europejskiego dziedzictwa kulturowego’. WUG: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 7, pp. 52–56.
Kantyka, S. (2013) Węgiel – jedyny skarb, jaki był pod ręką. Zarys problemów społecznych, gospodarczych i politycznych górnictwa węgla kamiennego w Polsce (1945–1957). Opole: Instytut Śląski.
Katalog Zabytków Techniki Przemysłowej Zagłębia Dąbrowskiego (2012) Dąbrowa Górnicza: Zagłębiowska Oficyna Wydawnicza.
Klementowski, R. (2009) ‘Skazani na uran. Kopalnie rudy uranu we wspomnieniach żołnierzy batalionów pracy’, Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 34, pp. 293–307.
Klementowski, R. (2010) W cieniu sudeckiego uranu. Kopalnictwo uranu w Polsce w latach 1948–1973. Wrocław: IPN.
Kopalnia Guido w Zabrzu. Fragment górnośląskiego górnictwa węglowego (2013) Piątek, E. (ed.). Pszczyna: Eufrozyna Piątek.
Kuc, M. (2017) ‘Kopalnia w Tarnowskich Górach na liście UNESCO’, Rzeczpospolita, 9 July.
Maciejak, K., Maciejak, M. (2016) ‘Zakłady Górnicze „Nowy Kościół”’, Hereditas Minariorum, 3, pp. 83−108.
Mączka, M., Stysz, M. (2006) ‘Relikty dawnych robót górniczych w Górach Sowich – wykorzystanie materiałów archiwalnych do lokalizacji i udokumentowania wyrobisk’, Studia i Materiały. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, 32, pp. 215–226.
Majorczyk, R. (1985) Historia górnictwa kruszcowego w Rejonie Bytomia. Bytom: ZUP Piekary Śląskie.
Mikoś, T., Salwach, E., Chmura, J., Tichanowicz, J. (2009) Złoty Stok. Najstarszy ośrodek górniczo-hutniczy w Polsce. Kraków: Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH.
Nauka, A. (2018) ‘Zabrze. Wodna trasa w sztolni Królowa Luiza’, Dziennik Zachodni, 5 September.
Piasecki, S. (1936) Postępy przemysłu cynkowego na Śląsku za czasów polskich. Katowice: Instytut Śląski.
‘Pogórze Izerskie, A–Ł’ (2003) in Staffa, M. (ed.) Słownik geografii turystycznej Sudetów. Vol. 2. Wrocław: Wydawnictwo I-BIS.
Recław, D. (2015) Przemysł Górnego Śląska na dawnej fotografii [do 1945 r.] ze zbiorów Muzeum w Gliwicach. Vol. 1: Górnictwo. Gliwice: Muzeum w Gliwicach.
Rzewiczok, U. (1999) Dzieje Dębu (1299−1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic, Katowice: Muzeum Historii Katowic.
Szczech, B., Poloczek, A., Frużyński, A. (1993) Biskupice wczoraj. Zabrze: Muzeum Miejskie w Zabrzu.
Szewczyk, A. (2013) ‘Nadszybowe wieże wyciągowe kopalń Górnego Śląska i Zagłębia. Stan zachowania’, Zabytki Przemysłu i Techniki, 5, pp. 161–174.
Żabicka-Barecka, D., Barecki, Z. (2013) ‘Rewitalizacja zespołów zabudowań kopalni „Ludwik-Concordia” w Zabrzu 1933–2013’, Zabytki przemysłu i techniki, 5, pp. 23–34.
Zięba, K. (2009) ‘Urządzenia transportowe w Kopalni Soli Bochnia’, in Zagożdżon, P., Madziarz, M. (eds) Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury. Vol 2. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, pp. 368–379.
Dawna Kopalnia Nowa Ruda (2020), http://kopalnia-muzeum.pl/. Accessed 27 May 2023.
Denenfeld, M. (2023) ‘Skansen Górniczo-Hutniczy w Leszczynie – Dymarki Kaczawskie’, wolniej.com, https://www.wolniej.com/skansen-gorniczo-hutniczy-leszczynie. Accessed 27 May 2023.
‘Geopark – Kopalnia Św. Jana w Krobicy’ (2022) Informator Świeradowski, swieradowzdroj.pl, http://swieradowzdroj.pl/2679-swieradowzdroj-geopark-kopalnia-sw-jana-w-krobicy. Accessed 11 April 2022.
‘Górnicze dziedzictwo. Historia zabytku’ (2020) Kopalnia Soli Wieliczka S.A., http://www.kopalniawieliczka.eu/pl/kopalnia-soli/historia. Accessed 21 September 2020.
kambi, (2013) ‘Muzeum Śląskie Gotowe! Niemal całe pod ziemią’, Bryla.pl, https://www.bryla.pl/bryla/1,85301,14433226,Muzeum_Slaskie_Gotowe__Niemal_cale_pod_ziemia.html. Accessed 28 April 2022.
‘Kolonia Robotnicza Ficinus’ (2023), Szlak Zabytków Techniki. SLASKIE.travel, https://www.zabytkitechniki.pl/poi/1723/kolonia-robotnicza-ficinus. Accessed 31 May 2023.
‘Kopalnia „Augusta” w Kamionkach’ (2015) Urząd Miejski Pieszyce, http://www.umpieszyce.nazwa.pl/pieszyce/indexec80.html?s=subsite&id=318. Accessed 9 October 2020.
‘Kopalnia Bóbrka’ (2022) Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bórbce, http://www.bobrka.pl/pl/kopalnia/. Accessed 20 April 2022.
‘Kopalnia Ćwiczebna Muzeum Miejskiego Sztygarka’ (2023) Szlak Zabytków Techniki. SLASKIE.travel, http://zabytkitechniki.pl/pl/obiekty/o/dziedzictwo/693/Kopalnia_Cwiczebna_Muzeum_Miejskiego_Sztygarka. Accessed 30 May 2023.
‘Kopalnia Niklu, Chryzoprazu i Opalu w Szklarach. Podziemna trasa edukacyjna’ (2020) Kopalnia Szklary, https://www.kopalniaszklary.pl. Accessed 11 October 2020.
‘Kopalnia Saturn – galeria w starej elektrowni’ (2022) polskaniezwykla.pl, http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/2261,czeladz-kopalnia-saturn-galeria-w-starej-elektrowni.html. Accessed 2 May 2022.
‘Kopalnia soli w Bochni’ (2020) Wirtualny przewodnik po świecie. navtur.pl, http://navtur.pl/place/show/172,kopalnia-soli-w-bochni. Accessed 12 October 2020.
Kopalnia uranu. Podziemna trasa turystyczna (2023) https://www.kletno.pl/. Accessed 27 May 2023.
‘Kopalnia Złota „Aurelia” w Złotoryi’ (2023) Miasto Złotoryja. Stolica Polskiego Złota, https://www.xn--zotoryja-6ob.pl/asp/kopalnia-zlota-aurelia,237,,1. Accessed 31 May 2023.
Kosmaty, J. (2007) Utworzenie Muzeum Górnictwa i Sportów Motorowych w obiektach szybu „Teresa” w Wałbrzychu jako forma rewitalizacji terenów poprzemysłowych w Wałbrzychu z wykorzystaniem dla celów turystycznych i dydaktycznych. Wałbrzych: Muzeum w Wałbrzychu, http://history-of-mining.pwr.wroc.pl/old/attachments/article/10/16Kosmaty-Muzeum_w_szybie_Teresa.pdf. Accessed 10 October 2020.
Kubacz, A. (2017) ‘Kopalnia Preussengrube (potem Miechowice) 1900–2005’, Bractwo Gwarków Związku Górnośląskiego, gwarkowie.pl, https://www.gwarkowie.pl/index.php/publicystyka/475-kopalnia-preussengrube-potem-miechowiece. Accessed 10 October 2020.
Lipin, A. (2013) ‘Bogactwa izerskie: cyna i widoki’, goryizerskie.pl, https://www.goryizerskie.pl/?file=art&art_id=1147. Accessed 11 October 2020.
Matthias (2017) ‘Kopalnia magnezytu w Wirach – podziemna trasa turystyczna’, labiryntarium.pl, http://labiryntarium.pl/7gmin/1453-kopalnia-wiry.html. Accessed 12 October 2020.
Mikoś, T., Chmura, J. (eds) (2001) Materiały z konferencji naukowo-technicznej „Zabezpieczanie i rewitalizacja podziemnych obiektów zabytkowych”. Kraków–Bochnia 21–22 września 2001, https://docspike.com/download/renowacja-zabytkowej-xviii-wiecznej-lisiej-sztolni-w-walbrzychu_pdf. Accessed 30 May 2023.
‘Muzeum Górnictwa i Sportów Motorowych’ (2020) Centrum Informacji Turystycznej i Kulturalnej w Wałbrzychu, cit.walbrzych.pl, https://cit.walbrzych.pl/miejsce/muzeum-gornictwa-i-sportow-motorowych/. Accessed 10 October 2020.
‘Muzeum Śląskie na Szlaku Zabytków Techniki’ (2017) muzeumslaskie.pl, https://muzeumslaskie.pl/pl/muzeum-slaskie-szlaku-zabytkow-techniki/. Accessed 28 April 2022.
‘Muzeum Śląskie’ (2023) Śląskie. Informacja Turystyczna Województwa Śląskiego, https://www.slaskie.travel/culturalheritage/3657. Accessed 31 May 2023.
‘Muzeum w Gliwicach. Oddział Odlewnictwa Artystycznego’ (2022) Muzeum w Gliwicach, http://muzeum.gliwice.pl/pl/zwiedzaj/oddzial-odlewnictwa-artystycznego. Accessed 12 May 2022.
Nauka, A. (2017) Sztolnia Królowa Luiza otwarta. Można zwiedzać pierwszą część podziemi, https://zabrze.naszemiasto.pl/sztolnia-krolowa-luiza-otwarta-mozna-zwiedzac-pierwsza/ar/c3-4261777. Accessed 27 May 2023.
‘„Nowe Gliwice” Centrum Edukacji i Biznesu’ (2020) Górnośląski Akcelerator Przedsiębiorczości Rynkowej sp. z o.o. w Gliwicach, https://gapr.pl/tereny-gapr/nowe-gliwice-centrum-edukacji-i-biznesu/. Accessed 7 May 2020.
‘Obiekty wpisane na listę Pomników Historii’ (2023) Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. PREZYDENT.PL, https://www.prezydent.pl/aktualnosci/pomniki-historii/obiekty-wpisane-na-liste-pomnikow-historii/. Accessed 15 May 2023.
O_Slider (2017) ‘Pierwsza podziemna trasa turystyczna w powiecie świdnickim’, Swidnica24.pl, https://swidnica24.pl/2017/07/pierwsza-podziemna-trasa-turystyczna-w-powiecie-swidnickim-fotovideo/. Accessed 11 October 2020.
Paprota J. (2017) ‘Kopalnia soli w Bochni’, bochenskiedzieje.pl, https://bochenskiedzieje.pl/zabytki/kopalnia-soli/8-kopalnia-soli-w-bochni?highlight=WyJrb3BhbG5pYSIsInNvbGkiLCJrb3BhbG5pYSBzb2xpIl0=. Accessed 15 May 2023.
Piątek, E. (2009) Historia kopalni węgla kamiennego „Julia” [Fuchs, Biały Kamień, Thorez], http://www.boehm-chronik.com/bergbau/julia.pdf. Accessed 21 March 2020.
‘Siemianowice Śląskie. Park Tradycji w danej kopalni’ (2012) Onet. Podróże, https://podroze.onet.pl/polska/slaskie/siemianowice-slaskie-park-tradycji-w-dawnej-kopalni/gcw5gv6. Accessed 12 May 2020.
Stara Kopalnia. Centrum Nauki Sztuki (2022) https://starakopalnia.pl/. Accessed 12 October 2022.
Szewczyk, E. (2002) ‘Renowacja zabytkowej XVIII-wiecznej „Lisiej sztolni” w Wałbrzychu’, in Mikoś, T., Chmura, J. (eds) Materiały z konferencji naukowo-technicznej „Zabezpieczanie i rewitalizacja podziemnych obiektów zabytkowych”. Kraków–Bochnia 21–22 września 2001, https://docspike.com/download/renowacja-zabytkowej-xviii-wiecznej-lisiej-sztolni-w-walbrzychu_pdf. Accessed 9 May 2022.
Wieczorek, J. (2018) ‘Podziemna trasa Kopalni Niklu. Opale i Chryzoprazy Masywu Szklar’, Dzikie Sudety. Blog informacyjny prowadzony z myślą o miłośnikach i pasjonatach pasma górskiego Sudetów, http://dzikiesudety.blogspot.com/2018/05/. Accessed 27 May 2023.
Wrzos-Lubaś, M. (2012) ‘W Olkuszu będzie muzeum górnictwa’, Gazeta Krakowska, 25.04.2012, https://gazetakrakowska.pl/w-olkuszu-bedzie-muzeum-gornictwa-zdjecia/ar/562065. Accessed 13 October 2020.
‘Zabytkowa kopalnia Ignacy’ (2022) Szlak Zabytków Techniki. SLASKIE.travel, https://www.zabytkitechniki.pl/Poi/Pokaz/1718. Accessed 10 April 2022.
Zabytkowa Kopalnia IGNACY w Rybniku (2023) https://www.kopalniaignacy.pl/. Accessed 27 May 2023.
‘Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia Czarnego Pstrąga’ (2022) Górnośląska Zagłębiowska Metropolia, http://www.kopalniasrebra.pl/. Accessed 8 May 2022.
‘Zabytkowa kopalnia srebra’ (2023) Szlak Zabytków Techniki. SLASKIE.travel, https://www.zabytkitechniki.pl/culturalheritage/1712/zabytkowa-kopalnia-srebra. Accessed 30 May 2023
‘Złoty Stok-Kopalnia Złota. Bajkowy świat stworzony pod ziemią’ (2022) Szlak Tajemniczych Podziemi, http://szlakpodziemi.pl/project/zloty-stok-kopalnia-zlota/. Accessed 9 May 2022.
License
Copyright (c) 2023 Zbigniew Hojka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.