Słowa kluczowe
uczenie sie języka drugiego/ nierodzimego
głębia językowa
‚smak’ języka rodzimego
matryca głębokiego zanurze- nia języka rodzimego,
paradygmat darowania
darowanie języka
formalny paradygmat kontraktu społecznego
całkowita znajomość
niepełna znajomość,
parametry embamiczne języka pierwszego,
pieczęć embamiczna
język embamiczny (język w stanie głębokim)
język nieembamiczny (język w stanie płytkim)
Jak cytować
Abstrakt
Nabywanie języka pierwszego różni się radykalnie od uczenia się języka drugiego/nierodzimego w taki sposób, że w przypadku tego pierwszego mamy do czynienia nie tylko ze stopniowym nabywaniem formalnych elementów języka pierwszego (struktury i funkcji), jak to ma obowiązkowo także miejsce w przypadku języka drugiego/nierodzimego, ale dodatkowo nabywanie języka pierwszego ma miejsce w nieuchwytnym dla dydaktyki języka drugiego/nierodzimego wymiarze ‚embamicznym’. Elementy formalne i embamiczne stanowią wespół rdzeń znajomości każdego pierwszego języka. Ten ‚głęboki stan’ języka pierwszego należy wyróżnić od bardziej ‚płytkiego stanu’ każdego języka drugiego/nierodzimego.
Bibliografia
Ahearn, L. M. (2017). Living language: An introduction to linguistic anthropology (2nd ed.). Malden, MA: Wiley.
Ambridge, B., & Lieven, E. V. (2011). Child language acquisition: Contrasting theoretical approaches. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511975073
Boesveldt, S., & Parma, V. (2021). The importance of the olfactory system in human well-being, through nutrition and social behavior. Cell and Tissue Research. DOI: https://doi.org/10.1007/s00441-020-03367-7
Brooks, P. J., & Kempe, V. (Eds.). (2014). Encyclopedia of language development. London: SAGE Publications. DOI: https://doi.org/10.4135/9781483346441
Cheal, D. (1988). The gift economy. London: Routledge.
Cook, V. (2016). Second language learning and language teaching (5th ed.). New York: Routledge. Crutzen, P. J. (2002). Geology of mankind. Nature, 415(6867), 23. DOI: https://doi.org/10.1038/415023a
Crutzen, P. J. (2006). The ‘Anthropocene’. In E. Ehlers & T. Krafft (Eds.), Earth system science in the Anthropocene (pp. 24–29). Berlin: Springer-Verlag.
Curtiss, S. (1977). Genie: A psycholinguistic study of a modern-day “wild” child. New York: Academic Press.
Deacon, T. (1997). The symbolic species: The co-evolution of language and the human brain. New York: W. W. Norton.
De Bot, K., & Weltens, B. (1995). Foreign language attrition. Annual Review of Applied Linguistics, 15, 151–164. DOI: https://doi.org/10.1017/S026719050000266X
Delson, E., Tattersall, I., Van Couvering, J., & Brooks, A. S. (Eds.). (1999). Encyclopedia of human evolution and prehistory. London and New York: Routledge.
Fedorak,S.A.(2014).Globalissues: Across-culturalperspective. Toronto: University of Toronto Press. Fitch, W. T. (2010). The evolution of language. Cambridge: Cambridge University Press.
Gauthier, J. M., & Lejeune, C. (2008). Nursery rhymes and their usefulness in the child’s development. Neuropsychiatrie de l’Enfance et de l’Adolescence, 56, 413–421. DOI: https://doi.org/10.1016/j.neurenf.2008.04.009
Güneş, H., & Güneş, N. (2012). The effects of lullabies on children. International Journal of Business and Social Science, 3(7), 316–321.
Hart, B., & Risley, T. R. (2003). The early catastrophe: The 30 million word gap by age 3. American Educator, 27(1), 4–9.
Hatab, L. J. (2020). Proto-phenomenology, language acquisition, orality, and literacy. London: Rowman & Littlefield International.
Hauser, M. D. (1997). The evolution of communication. Cambridge, MA: The MIT Press. Hauser, M. D., Yang, C., Berwick, R. C., Tattersall, I., Ryan, M. J., Watumull, J., Chomsky, N., & Lewontin, R. C. (2014). The mystery of language evolution. Frontiers in Psychology, 5, Article 401. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00401
Hockett, C. F. (1963). The problem of universals in language. In J. H. Greenberg (Ed.), Universals of language (pp. 1–22). Cambridge, MA: The MIT Press.
Houston, S. H. (1972). The biological basis of language. In A survey of psycholinguistics (pp. 172–183). The Hague: Mouton. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110879681-013
Jones, S., Martin, R. D., Pilbeam, D. R., & Bunney, S. (Eds.). (1994). The Cambridge encyclopedia of human evolution. Cambridge: Cambridge University Press.
Kenney, S. (2005). Nursery rhymes: Foundation for learning. General Music Today, 19, 28–31. DOI: https://doi.org/10.1177/10483713050190010108
Kennison, S. M. (2014). Introduction to language development. London: SAGE Publications. Kouritzin, S. G. (2000). A mother’s tongue. TESOL Quarterly, 34(2), 311–324. DOI: https://doi.org/10.2307/3587954
Köpke, B., Schmid, M. S., Keijzer, M., & Dostert, S. (Eds.). (2007). Language attrition: Theoretical perspectives. Amsterdam: John Benjamins. DOI: https://doi.org/10.1075/sibil.33
Krashen, S. (1981). Second language acquisition and second language learning. Oxford: Pergamon Press.
Krashen, S. (1982). Principles and practice in second language acquisition. Oxford: Pergamon Press.
Lenneberg, E. H. (1967). Biological foundations of language. New York: Wiley. DOI: https://doi.org/10.1080/21548331.1967.11707799
Lenneberg, E. H., & Lenneberg, E. (1975). Foundations of language development: A multidisciplinary approach. New York: Academic Press.
Levey, S. (2019). Introduction to language development. San Diego, CA: Plural Publishing.
Liszka, J. J. (1996). A general introduction to the semiotics of Charles S. Peirce. Bloomington: Indiana University Press.
Lyons, J. (1991). Natural language and universal grammar. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139165877
Lust, B. C. (2006). Child language: Acquisition and growth. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511803413
Mauss, M. (2002). The gift: The form and reason for exchange in archaic societies (Original work published 1954). London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203407448
Mullen, G. (2017). More than words: Using nursery rhymes and songs to support domains of child development. Journal of Childhood Studies, 42(2), 42–53. DOI: https://doi.org/10.18357/jcs.v42i2.17841
Music, G. (2016). Nurturing natures: Attachment and children’s emotional, sociocultural, and brain development (2nd ed.). London and New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315656939
Ottenheimer, H. J. (2009). The anthropology of language: An introduction to linguistic anthropology (3rd ed.). Belmont, CA: Wadsworth.
Ottenheimer, H. J., & Pine, J. M. S. (2018). The anthropology of language: An introduction to linguistic anthropology (4th ed.). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
Pinker, S. (1979). Formal models of language learning. Cognition, 7, 217–283. DOI: https://doi.org/10.1016/0010-0277(79)90001-5
Pinker, S. (1996). Language learnability and language development (Original work published 1984). Cambridge, MA: Harvard University Press. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674042179
Pinker, S. (1995). Language acquisition. In L. R. Gleitman, M. Liberman, & D. N. Osherson (Eds.), An invitation to cognitive science. Vol. 1: Language (pp. 135–182). Cambridge, MA: The MIT Press.
Puppel, S. (2001a). A bibliography of writings on the acquisition of first language. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Puppel, S. (2001b). A concise guide to psycholinguistics. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Puppel, S. (2022). Habent sua fata linguae (czyli szkic o tym, że wszyscy mamy język, że „mieszkamy w nim” i co się z nim dzieje). Scripta de Communicatione Posnaniensi. Prace Naukowe Zakładu Ekolingwistyki i Komunikologii UAM. Poznań: UAM.
Rose, D. (2006). A systematic functional approach to language evolution. Cambridge Archaeological Journal, 16, 73–96. DOI: https://doi.org/10.1017/S0959774306000059
Sabey, A. K., Rauer, A. J., Haselschwerdt, M. I., & Volling, B. (2018). Beyond “lots of hugs and kisses”: Expressions of parental love from parents and their young children in two-parent, fi- nancially stable families. Family Process, 57(3), 737–751. DOI: https://doi.org/10.1111/famp.12327
Schnelle, H. (2010). Language in the brain. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139193450
Schmid, M. S. (2006). Second language attrition. In K. Brown (Ed.), The encyclopedia of language and linguistics (Vol. 11, pp. 74–81). Amsterdam: Elsevier. DOI: https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/00621-0
Schön, D., Boyer, M., Morena, S., Besson, M., Peretz, I., & Kolinsky, R. (2008). Songs as an aid for language acquisition. Cognition, 106(2), 975–983. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cognition.2007.03.005
Schöpper-Grabe, S. (1998). Use it or lose it? - Zum Phänomen der foreign language attrition. Zeitschrift für Fremdsprachenforschung, 9(2), 231–263.
Skutnabb-Kangas, T. (2000). Linguistic genocide - or worldwide diversity and human rights. Mahwah, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates.
Smith, M. (2010). Good parenting: making a difference. Early Human Development, 86(11), 689–693. DOI: https://doi.org/10.1016/j.earlhumdev.2010.08.011
Sullivan, A., Moulton, V., & Fitzsimons, E. (2021). The intergenerational transmission of language skill. British Journal of Sociology, 72(2), 1–26. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-4446.12780
Tallerman, M., & Gibson, K. R. (Eds.). (2012). The Oxford handbook of language evolution. Oxford: Oxford University Press.
Vaneechoutte, M. (2014). The origin of articulate language revisited: the potential of a semi-aquatic past of human ancestors to explain the origin of human musicality and articulate language. Human Evolution, 29(1-3), 1–33.
Vaughan, G. (2006). Homo donans: for a maternal economy. Austin, TX: Anomaly Press.
Wang, X. (2020). L2 speech learning: perception, production and training. Cadernos de Linguistica, 1(1), 1–20. DOI: https://doi.org/10.25189/2675-4916.2020.v1.n1.id280
Wood, B. (Ed.). (2011). Wiley-Blackwell encyclopedia of human evolution (2 vols.). Hoboken, N.J.: John Wiley and Sons. DOI: https://doi.org/10.1002/9781444342499
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Stanisław Puppel
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.