O elementach wiedzy naukowej w etymologiach ludowych (nienaukowych) nazw polskich miejscowości
PDF

Słowa kluczowe

folk origin
onomastics
Polish names of locations

Jak cytować

Rogowska-Cybulska, E. (2019). O elementach wiedzy naukowej w etymologiach ludowych (nienaukowych) nazw polskich miejscowości. Slavia Occidentalis, (75/1), 97–113. https://doi.org/10.14746/so.2018.75.7

Abstrakt

The goal of this article is to present the fundamental types of such pseudo-origins. The collated examples of approximately a thousand of association origins of Polish names of locations, excerpted from various printed and online texts, written questionnaires and oral interviews, indicate three types of non-academic origin employing elements of academic knowledge.

https://doi.org/10.14746/so.2018.75.7
PDF

Bibliografia

Ankieta 1 – ankieta w I LO w Łomży.

Ankieta 2 – ankieta w II LO w Łomży.

Babik Z., 2001, Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich, Kraków.

Breza E. 1999: Kościerzyna, w: H. Górnowicz, Z. Brocki (red.), Nazwy miast Pomorza Gdańskiego, wyd. 2. popr. i poszerz., red. E. Breza i J. Treder, Gdańsk, s. 129–134.

Brodzicki C., 1999, Ziemia łomżyńska do 1529 roku, Warszawa.

Brückner A., 1974, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa.

Brzozowska M., 2009, Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne, Lublin.

Chorzele – http://www.kurpiankawwielkimswiecie.pl/2016/08/maa-ojczyzna-co-kryje-sie-w-nazwach.html [data dostępu: 10.04.2018].

Chrzelice – http://www.chrzelice.pl/nazwa_wsi.php [data dostępu 2.06.2011].

Cienkowski W., 1972, Teoria etymologii ludowej, Warszawa.

Cieszowa – http://www.kirkuty.xip.pl/cieszowa.htm [data dostępu: 22.01.2013].

Cyców 1 – https://kielce.onet.pl/wachock-pcim-cycow-hujowa-gorka-i-inne/0kkz7 [data dostępu:10.04.2018].

Cyców 2 – http://gdkcycow.pl/component/content/article/9-uncategorised/469-punkt-informacji-turystycznej-w-cycowie [data dostępu: 10.04.2018].

Czelakowska A., 2017, Wiedza kulturowa a opis leksykograficzny w jednojęzycznym słowniku języka polskiego, „Lingvaria. Półrocznik Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego” XII, nr 2 (24), s. 19–35.

Dalanów – http://www.kurier.iap.pl/zdanie/20110506sladami/1druk.php [data dostępu: 10.04.2018].

Gierowski W., 1961, Jak powstały Kielce, „Słowo Ludu”, nr 70, dodatek „Magazyn Niedzielny”,4–5. 03. 1961, s. 6–7.

Gloger Z., 1903, Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy przez ...,Warszawa.

Gostków – http://www.parki.org.pl/parki-dworskie-i-przypalacowe/klasycystyczny-zespol-palacowo---parkowy-w-go [data dostępu: 13.04.2018].

Guiraud P., 1976, Semantyka, Warszawa

Halicka I., 1976, Nazwy miejscowe środkowej i zachodniej Białostocczyzny dzierżawcze, patronimiczne i rodzinne, Warszawa.

Halicka I., 1978, Nazwy miejscowe środkowej i zachodniej Białostocczyzny topograficzne i kulturowe,Warszawa.

Jastarnia – http://www.apartamentyzdrojowy.plindex.php?option=com_content&view=article&id=1&Itemid=2 [data dostępu: 10.04.2018].

Jędruszuk W., Łosice, http://www.rtg.siedlce.pl/?str=kacik_kul_tur&r=losice [data dostępu:13.04.2018].

Kaleta Z., 1998, Teoria nazw własnych, w: Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa-Kraków, s. 15–36.

Kania S., Tokarski J., 1984, Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Warszawa.

Karaś H., http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=leksykon&lid=566 [data dostępu: 10.04.2018].

Kolberg O., 1964, Mazowsze. Obraz etnograficzny, t. IV. Mazowsze Stare. Mazury. Kurpie, Kraków 1888, reedycja fotooffsetowa, Warszawa, w: O. Kolberg, Dzieła wszystkie, t. 27, s. 30.

Konojad 1 – http://monety.banknoty.pl/kalisz/okolgrw.htm [data dostępu: 10.04.2018].

Konojad 2 – https://pl.wikipedia.org/wiki/Konojad [data dostępu: 14.04.2018].

Kostkiewiczowa T. [tk], 1988, Etymologia ludowa, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński,wyd. 2. poszerz. i popr., Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.

Kowal – http://mlewandowski.pl/gniazdo_kowal.html [data dostępu: 13.04.2018].

Lelis – www.forum.weneda.net/viewtopic.php?f=3&t=9&view=next [data dostępu: 13.04.2018].

Malec M., 2003, Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski, Warszawa.

Michow E., 2008, Legenda Kielc zamknięta w nazwie. Studium etymologiczne i kulturowe, Kielce.

Modzele – https://pl.wikipedia.org/wiki/Stare_Modzele [data dostępu: 8.04.2018].

NMP – Nazwy miejscowe Polski. Historia – pochodzenie – zmiany, red. K. Rymut, od t. VIII red.

K. Rymut i B. Czopek-Kopciuch, od t. X red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch i U. Bijak, t. I –1996, t. II – 1997, t. III – 1999, t. IV – 2001, t. V – 2003, t. VI – 2005, t. VII – 2007, t. VIII– 2009, t. IX – 2013, t. X – 2015, t. XI – 2015, t. XII – 2015, t. XIII – 2016, Kraków.

PSWP – Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. 1–50, Poznań 1994–2005.

Paluszak-Bronka A., Czachorowska M., 1998, Etymologia naukowa a ludowa nazw dzielnic Bydgoszczy,w: Najnowsze przemiany nazewnicze, red E. Jakus-Borkowa i K. Nowik, Warszawa, s. 401–413.

Pazdur J., 1967, Dzieje Kielc, do 1863 r., Wrocław.

Piekary – http://piekaryslaskie.com.pl/p,s,434571.html [data dostępu: 10.04.2018].

Płock – http://www.historycy.org/index.php?s=6428a6941532dad6cb003a761e4a4406&showtopic=8259&st=0 [data dostępu: 10.04.2018].

Pyzdry – http://alehistoria.blox.pl/2009/07/PYZDRY.html [data dostępu: 10.04.2018].

Radziejów – http://www.umradziejow.pl/?a=40 [data dostępu: 10.04.2018].

Resko – http://www.resko.pl/content.php?mod=kontakt&lang=pl [data dostępu: 10.04.2018].

Rogowska-Cybulska E., 2012, O etymologiach ludowych nazw miejscowości w gminie Wizna, w:Polszczyzna regionalna. Polszczyzna północno-wschodniego Mazowsza, cz. VII, red. H. Sędziak i D. Czyż, Ostrołęka, s. 231–248.

Rogowska-Cybulska E., 2013, O etymologii ludowej nazw miejscowych jako zjawisku skalarnym, w: Cum reverentia, gratia, amicitia... Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, red. J. Migdał i A. Piotrowska-Wojaczyk, Poznań, t. III, s. 77–85.

Rogowska-Cybulska E., 2014, Obraz dawnej architektury miejskiej w etymologiach ludowych nazw miast, w: Miasto – przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, t. 5, red. M. Święcicka i M. Peplińska-Narloch, Bydgoszcz, s. 123–139.

Rogowska-Cybulska E., 2015a, Motyw wierzeń pogańskich w etymologiach ludowych polskich toponimów, „Język – Szkoła – Religia” 10, nr 3, s. 7–21.

Rogowska-Cybulska E., 2015b, O sposobach tworzenia nazw miejscowości w świetle etymologii ludowej, „LingVaria” 19, s. 271–283.

Rogowska-Cybulska E., 2016a, „Nazwy przecież muszą być. Nie da się jeździć w czystej przestrzeni...”.Motyw transportu i komunikacji w etymologiach ludowych polskich toponimów, w: Miasto– przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, t. 6, red. M. Święcicka i M. Peplińska, Bydgoszcz, s. 75–95.

Rogowska-Cybulska E., 2016b, O motywie chrztu w etymologiach ludowych polskich toponimów, „Język – Szkoła – Religia” XI/2, s. 35–45.

Rogowska-Cybulska E., 2017, O motywacji topograficznej w etymologiach ludowych polskich toponimów,

„Poradnik Językowy”, nr 4, s. 51–62.

Rospond S. 1984, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław-Warszawa-Kraków-GdańskŁódź.

Rymut K., 1987, Nazwy miast Polski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.

Sambory – http://www.jaswily.iap.pl/?id=706&location=f&msg=1 [data dostępu: 10.04.2018].

Samborze 1 – https://pl.wikipedia.org/wiki/Samborze [data dostępu: 10.04.2018].

Samborze 2 – http://kajakix.republika.pl/biebrza.htm [data dostępu: 10.04.2018].

Sędziak H., 2009, Nazwy wsi drobnoszlacheckich w Łomżyńskiem, Łomża.

Sstp – Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. I–XI, Kraków 1953–2002.

Strzegom – http://pl.wikipedia.org/wiki/Strzegom [data dostępu: 1.01.2016].

SW – J. Karłowicz, A. Kryński i W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, t. I–VIII, Warszawa 1900–1927.

Swil – Słownik języka polskiego, wypracowany przez A. Zdanowicza i in., t. I–II, Wilno 1861.

Toszek – http://www.mjfoto.pl/miejsca/fotograf_toszek/ [data dostępu: 10.04.2018].

Warszawa – http://www.historycy.org/index.php?showtopic=8259&st=105 [data dostępu: 10.04.2018].

Wiślica – http://pl.wikipedia.org/wiki/Wi%C5%9Blica [data dostępu: 22.01.2013].

Wiśniewski J., 1974, Ród Wagów, w: Rodzina Wagów w kulturze polskiej, praca zbiorowa red.W. Grębecka, Warszawa, s. 7–15.

Taszycki W., 1946, Słowiańskie nazwy miejscowe (ustalenie podziału), Kraków.

WSJP – Wielki słownik języka polskiego, red. P. Żmigrodzki: wsjp.pl [data dostępu: 10.04.2018].

Zierhoffer K., 1957, Nazwy miejscowe północnego Mazowsza, Wrocław.

Zierhofferowa Z., Zierhoffer K., 2012, Etymologie ludowe, ich funkcja i struktura, „Onomastica” LVI, s. 15–23.

Zierhofferowa Z., Zierhoffer K., 2013, Etymologie ludowe toponimów – historycznie i współcześnie, w: Trwanie w języku... Pamięci Profesor Moniki Gruchmanowej w 10. rocznicę Jej śmierci, red. A. Piotrowicz, M. Witaszek-Samborska, Poznań, s. 49–56.