Słowa kluczowe
Silesian dialect
Polish language
orthography
Jak cytować
Abstrakt
Over the past two decades, Silesian literature has been written in eleven different types of orthography, the most important of which are the classical, neo-Steuer and “slabikŏrzowa” orthographies. Other orthographic proposals, e.g. by D. Dyrda, B. Kallus, P. Kalinowski, H. Kaluza, R. Wencel, did not become popular and were abandoned rather quickly. As a result, contemporary Silesian literature was dominated by the “ślabikŏrzowa” spelling, gaining popularity due to its conservative form and the support of the most essential Silesian publishing houses. However, an obstacle to the complete stabilisation of Silesian orthography is the variant spelling of “ślabikŏrzowa” (“full “ślabikorz” and simplified “ślabikŏrz”) and no detailed, explicative normative works (i.e. orthographic dictionary, grammar).
Bibliografia
Adamus R., Dylus M., Grządziel B., 2010, Gōrnoślōnski ślabikôrz, Chorzów: Pro Loquela Silesiana.
Andriejew L.N., 2019, Uorginalny czowjek, przeł. B. Wanot, w: M. Musiał, M. Rosa (red.), Kiedy umrze ślōnsko gŏdka, Katowice: Silesia Progress, s. 123-132.
Bartylla-Blanke A., 2000, Ród. Przyczynek w sprawie śląskiej, Krapkowice: nakład własny.
Burns R., 2016, Spōmnijcie se Tamowã Klaczkã. Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa, przeł. M. Syniawa, Kotōrz Mały: Silesia Progress.
Christa J., 2005, Szkoła furganio, przeł. A. Roczniok, Warszawa: Egmont Polska.
Czajkowski A., Klukowski A., 1998, Słownik gwary śląskiej, Katowice: Wydawnictwo Columb.
Czajkowski A. (red.), 2006, Wielki słownik śląsko-angielsko-niemiecki, Katowice: Wydawnictwo Kaga Druk.
Czesak A., 2004, Ślązacy w poszukiwaniu języka, „Przegląd Polonijny” XXX, 3, s. 105-111, Czesak A., 2005, Nasa slonskoł dusa – poezja w jezyku serca, pozyskano z https://czesak.files.wordpress.com/2013/08/czesak2005.pdf.
Czesak A., 2006, Góralski i śląski – mikrojezyki literackie in statu nascendi?, w: А.Д. Дуличенко (ред.), Славянские литературные микроязыки и языковые контакты, Тарту: Universitas Tartuensis – Тартуский Университет, s. 360-385.
Czesak A., 2015, Współczesne teksty śląskie na tle procesów językotwórczych i standaryzacyjnych współczesnej Słowiańszczyzny, Kraków: Księgarnia Akademicka.
Dyrda D., 2012, Opcjo wnuka, w: W. Szewczyk (red.), Bysuch s Reichu, Katowice: Imago Public Relations, s. 49-58.
Dyrda D., 2013, Rýchtig Gryfno Godka (porěncznik ślůnskij godki), Lędziny: Instýtut Ślůnskij Godki.
Dzierżawa B., 1995, Utopek z Wielopola, Chorzów: Wydawnictwo Oldprint.
Dzierżawa B., 2002, Z biegiem Rudy, Chorzów: Wydawnictwo Oldprint.
Gwóźdź K., 2010, Myśli ukryte, Śymjanowice Ślůnskje: Wydawnictwo Hologram.
Jaroszewicz H., 2019a, Rozwój języka Górnoślązaków w XXI wieku. Szkic socjolingwistyczny, „Zeszyty Łużyckie” LIII, s. 25-42,
Jaroszewicz H., 2019b, Literacko-jynzykowŏ erbowizna Gōrnego Ślōnska – in spe, w: M. Musiał, M. Rosa (red.), Kiedy umrze ślōnsko gŏdka, Katowice: Silesia Progress, s. 85-91.
Jaroszewicz H., 2021, Śląska ortografia ‘ślabikŏrzowa’ – status, forma, funkcjonowanie, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” [w druku]. DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2022.29.2.7
Jaworska E. (oprac.), 1973, Bajki śląskie ze zbiorów Lucjana Malinowskiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Jynzyk szloonski, 2010, Republika S’loonsko. Głos Wolnego S’loonska, pozyskano z http://www.republikasilesia.com/jynzyk-szloonski/index.html.
Kadłubek Z., 2008, Listy z Rzymu, Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Kallus B., 2007, Słownik Gôrnoślônskij Godki. Słownik górnośląsko-ogólnopolski / Skrócony słownik ogólnopolsko-górnośląski, Chorzów: Firma Koral.
Kallus B., 2009, Propozycja normatywizacji pisowni regionalnego języka śląskiego, w: A. Roczniok (red.), Śląsko godka jeszcze gwara czy już jednak język?, Zabrze: Narodowa Oficyna Śląska, s. 69-78.
Kallus B., 2015, Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki. Słownik polsko-górnośląski / Słownik górno-śląsko-polski, Chorzów: Pro Loquela Silesiana.
Kałuża H., 2003, Nasa ślōnskoł dusa, Wydawnictwo Maria, Brynica.
Kalinowski P., 2001, O ślōnskij ortografii, „Echo Ślonska”, pozyskano z
http://www.echoslonska.com/0112/debata/011202db_PiotrKalinowski_Oslonskijortografii.html.
Kubica B., 2009, Aby pisać po śląsku, trzeba nowych liter, „Sosnowiec nasze miasto”, pozyskano z https://sosnowiec.naszemiasto.pl/aby-pisac-po-slasku-trzeba-nowych-liter/ar/c13-82655.
Kulisz J., 2001, Naše abecadło, „Echo Ślonska”, pozyskano z http://www.echoslonska.com/0112/debata/011202db_JozekKulisz_Naszabecadlo.html.
Ligoń S., 1957, Bery i bojki śląskie, Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
List of Silesian-language books in standard orthography, 2019, Wikipedia, https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_Silesian-language_books_in_standard_orthography?] fbclid=IwAR2ZE0F5fG14cOzu1teUZ0fwoltXeaa3MbHPL YJ-w63-6-LTq8Ab1hqvkb1o’.
Lysko A., 2008, Duchy wojny. Dziennik żołnierski 1942-1944. W koszarach pod szczytami Alp, Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Malinowski L., 1954, Powieści ludu na Śląsku, oprac. M. Karaś, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Melon M., 2015, Kōmisorz Hanusik. We tajnyj sużbie ślōnskij nacyje, Kotōrz Mały: Silesia Progress.
Neblik S., 2016, Do rymu po naszymu abo ślōnski misz-masz, Kotōrz Mały: Silesia Progress.
Roczniok A., 2008, Zbornik polsko-ślůnski I A-K podug normy ISO 639-3 szl / Słownik polsko-śląski I A-K według normy ISO 639-3 szl, Zabrze: Narodowa Oficyna Śląska.
Roczniok A., 2010, Zbornik polsko-ślůnski II L-P podug normy ISO 639-3 szl / Słownik polsko-śląski II L-P według normy ISO 639-3 szl, Zabrze: Narodowa Oficyna Śląska.
Steuer F., 2012, Steuer na dwa knify szrajbunka, oprac. A. Roczniok, Zabrze: Narodowa Oficyna Śląska.
Syniawa M., 2010, Ślabikŏrz niy dlŏ bajtli, Chorzów: Pro Loquela Silesiana.
Syniawa M. (przeł.), 2011, Dante i inksi, Kotōrz Mały: Silesia Progress.
Syniawa M., 2018, Cebulowŏ ksiynga umartych, Kotōrz Mały: Silesia Progress.
Szołtysek M., 2000, Biblia Ślązoka, wyd. I, Rybnik: Śląskie ABC.
Szołtysek M., 2011a, Biblia Ślązoka, wyd. II, Rybnik: Śląskie ABC.
Szołtysek M., 2011b, Ilustrowany słownik gwary śląskiej, wyd. II, Rybnik: Śląskie ABC.
Szołtysek M., 2013, Ewangelie śląskie, Rybnik: Śląskie ABC.
Tambor J., 2009, Propozycje kodyfikacji ortograficznej śląszczyzny, „Socjolingwistyka” 22, s. 83-92.
Tambor J., 2009a, Śląski alfabet, w: A. Roczniok (red.), Śląsko godka jeszcze gwara czy już jednak język?, Zabrze: Narodowa Oficyna Śląska, s. 9-16.
Tobor G., (przeł.), 2017, Nowy Testamynt po ślonsku, Radzionków: Wydawnictwo Tobor.
Wanot B., 2021, Czytůmy pů naszymu, pozyskano z https://czytomy.wordpress.com.
Wencel R., 2011, Jak zech bůł pjyrsy rôz w Indjach [archiwum autora].
Wencel R., 2019, Dykcjůnôrz ślů,sko-polski ŭoparty na ślů,skej wymôwje ŭod wele Ŭopolô, pozyskano z http://www.math.uni.wroc.pl /~rwenc/sil/slownik_sp.pdf.
Widera A. (oprac.), 1983, Anegdoty, humoreski i żarty ludu śląskiego, Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
Wieczorek G., 2003-2010, Tak sie rzóndzi po ślónsku, II-XIV [archiwum autora].
Wstępne zasady pisowni śląskiej 2009 [archiwum autora].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Henryk Jaroszewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.