Słowa kluczowe
generational diversity
vocabulary
the names of meat dishes
culinary terms
semantic motivation
pig slaughter
Jak cytować
Abstrakt
The subject of the article is the dialectal names of products prepared after pig slaughter presented against the background of the language spoken by Poles in the south-eastern borderlands. My analyses revolve around the dynamics of change to food names. The aim of the article is to present a selected group of lexemes attributed to one of the subfields of dialectal culinary vocabulary, to draw attention to the meaning of names, their origin and motivation (partly also to the formal shape), as well as to discuss the nomination mechanisms. The research is based on own field materials collected in this area.
Bibliografia
Adamowski J., Tymochowicz M. (red.), 2018, Dziedzictwo kulinarne w kontekstach tradycyjnych i współczesnych, Lublin.
Ananiewa N., 2017, Nazwy potraw w polskich gwarach na Litwie, Białorusi i Syberii wobec przemian cywilizacyjnych, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” LXIV, s. 5-12.
Barowicz T., 2007, Polskie kuchnie regionalne, Warszawa.
Borejszo M., 2007, Staropolska leksyka kulinarna, „Prace Filologiczne”, t. LIII, s. 37-48.
Falińska B., 1991, Z badań nad regionalizmami w słownictwie kulinarnym, w: Regionalizmy w języku familijnym. Zbiór studiów, red. K. Handke, Wrocław, s. 79-88.
Falińska B., 2020, Słownictwo ludowe Mazowsza, Podlasia i Suwalszczyzny. Pożywienie, cz. I. Byłe województwo suwalskie, Warszawa.
Kobus J., 2015, Kierunki i dynamika zmian w języku mieszkańców wielkopolskich wsi na przełomie wieków XX i XXI, Poznań.
Kobus J., 2022, Nazwy skwarki, skrzyczki, skrzoki ze słoniny w języku mieszkańców wielkopolskich wsi, „Prace Filologiczne” LXXVII, s. 131-144. DOI: https://doi.org/10.32798/pf.1044
MSGP – Mały słownik gwar polskich, red. J. Wronicz, Kraków 2009.
Osowski B., 2022, Współczesne zróżnicowanie używanych przez Polaków nazw ‘galarety z mięsa’, „Gwary Dziś” 15, red. J. Sierociuk, s. 163-172. DOI: https://doi.org/10.14746/gd.2022.15.16
Pelcowa H., 2019, Pogranicze językowe i kulturowe polsko-wschodniosłowiańskie w obliczu tendencji globalizacyjnych (na materiale gwar Lubelszczyzny), „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” LXVI, s. 263-275.
Próchniewicz D., 2015, Polska kuchnia regionalna. Kuchnia Warszawy i Mazowsza, Ożarów Mazowiecki.
Przybylak Z., 2009, Tradycyjna kuchnia pomorsko-wielkopolska, czyli od poliwek i golców po okrasy i pierniki, Poznań.
Przymuszała L., Świtała-Trybek D., 2021, Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska, Opole.
Przymuszała L., Świtała-Trybek D., 2022, Gwarowe nazwy wyrobów ze świniobicia (na materiale śląskim), „Prace Filologiczne”, t. LXXVII, s. 363-376. DOI: https://doi.org/10.32798/pf.967
Rembiszewska D., 2018, Nazwy kulinarnych produktów tradycyjnych jako świadectwo językowej
lokalności, w: Polska i świat przez kuchnię. Studia o dziedzictwie kulinarnym (211-217), red. A. Kamler, D. Pietrzkiewicz, K. Seroka, Warszawa.
Rembiszewska D., 2019, Z lokalnych zapożyczeń wschodniosłowiańskich w gwarach polskich – DRYHLE ‘galareta’, „Prace Filologiczne”, t. LXXIV, s. 213-219. DOI: https://doi.org/10.32798/pf.460
Rieger J., 2002, Język polski na Ukrainie w XX wieku, w: Język polski na Ukrainie w końcu XX wieku, cz. 1, red. J. Rieger, I. Cechosz-Felczyk, E. Dzięgiel, Warszawa.
SGP – Słownik gwar polskich, oprac. przez Zakład Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie pod kier. M. Karasia, od t. 2. pod kier. J. Reichana, od t. 6 pod kier. J. Okoniowej, od t. 9 pod kier. R. Kucharzyk, Wrocław–Kraków 1977–.
KSGP PAN – Kartoteka Słownika gwar polskich, znajdująca się w Instytucie Języka Polskiego
PAN w Krakowie, https://rcin.org.pl/ijp/dlibra/publication/37156 (22.07.2021).
Sierociuk J., 2003, Założenia metodologiczne badań języka wsi, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. XI, red. Z. Krążyńska, Z. Zagórski, Poznań, s. 131-136.
SJPD – W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, t. 1-11, Warszawa 1958-1968.
Smyl J., 1969, Polskie gwarowe nazwy galarety, „Prace Filologiczne” XIX, s. 227-230.
Szromba-Rysowa Z., 1978, Pożywienie ludności wiejskiej na Śląsku, Wrocław.
Świtała-Trybek D., 2015, Praktyka kulinarna jako wartość (na przykładzie świniobicia), w: Tradycja dla współczesności. Ciągłość i zmiana, t. 8: Wartości w języku i w kulturze, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, s. 197-211, Lublin.
Tarnowska B., 2015, Polska kuchnia regionalna. Smak tradycji, Bełchatów.
Zakhutska O., 2018, Słownictwo kulinarne gwary polskiej wsi Dorohań w Żytomierskiem, „Slavia Orientalis”.LXVII, nr 2, s. 325-349.
Żywczak K., 2013, Polska kuchnia regionalna, Warszawa.
Hlushko М., Khomchak L., 2017, Nadsiannia: tradytsijna kultura i pobut, Lviv.
Shelemekh V.P., 2008, Nazvy strav ta kukhonnoho nachynnia v nadsianskomu ta naddnistrianskomu hovorach, w: Suchasni problemy movoznavstva ta literaturoznavstva, vyp. 12:
Ukrajinska dialektna leksyka jak objekt slovnykarstva ta linhvoheohrafii. Do 100-richchcia Mykoly Hrytsaka, s. 216-219.
ESUM – Etymolohichnyj slovnyk ukrajinskoji movy, red. О.S. Melnychuk, 1982-2012, t. I-VI, Kyjiv.
Shelemekh V.P., 2009, Nazvy obriadovykh strav u nadsianskykh hovirkakh Javorivshchyny, w: Dialektolohichnii studii. 8: Hovory pivdenno-zakhidnoho narichchia, red. P. Hrytsenko, N. Khobzei, Lviv, s. 95-102.
SUM – Slovnyk ukrajinskoji movy, red. І.К. Bilodid, t. 1-11, 1970-1980 i nowsza wersja, https://services.ulif.org.ua/expl/Entry/index?wordid=1&page=0 (10.10.2021).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Anna Kostecka-Sadowa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.