Abstrakt
This article presents the ways of translating Polish phrasemes into Bulgarian and their functionality in texts. The material under scrutiny encompasses five hundred examples. In general, the phrasemes from Bolesław Prus’s “Pharaoh” are translated into Bulgarian phrasemes equivalent with respect to the global meaning. This group includes identical phrasemes (the formal structure) and similar ones (where the differences relate to certain de-tails in expression). An equivalent translation is also achieved by means of phrasemes devoid of significant shared features with respect to expression therefore different in the imagery. Typically, these are the synonyms of Polish phrasemes. In the translation of “Pharaoh”, a considerable number of Polish phrasemes are reflected by means of single words or loose word collocations. While the periphrases tend to be close to the meaning of the original phraseme, they change completely or partly the connotations and the expression emotional overtone. However, in many cases it is possible to translate the imagery also by means of descriptions.Bibliografia
Bibliografia podmiotowa
B. Prus, Faraon, t. 1–2, PIW, Warszawa 1975.
Б. Прус, Фараон, прев. Димитър Икономoв, Народна Култура, София 1984.
Słowniki
Bąba S., Liberek J., Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa 2003.
Radewa S., Podręczny słownik polsko-bułgarski, Warszawa 1988.
Skorupka S., Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. I i II, Warszawa 1977.
Sławski F., Podręczny słownik bułgarsko-polski, Warszawa 1987.
Słownik języka polskiego, red. naukowa M. Szymczak, wyd. IX, t. I-III, Warszawa 1994.
Анкова-Ничева К., Нов фразеологичен речник на българския език, София 1993.
Буров С., Бонджолова В., Илиева М., Пехливанова П., Съвременен тълковен речник на българския език с приложения, Велико Търново 1999/2000.
Ничева К., Спасова-Михайлова С., Чолакова К., Фразеологичен речник на българския език, т. 1–2, София 1974–1975.
Ничева М., Фразеологичен речник на българския език, Издателска къща „Хермес”, 2002.
Bibliografia przedmiotowa
Barańczak S., Zaufać nieufności (osiem rozmów o sensie poezji 1990–1992), Kraków 1993.
Basaj M., Ekwiwalencja tłumaczeń frazeologizmów (na przykładzie języka czeskiego i polskiego), [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, t. I, red. M. Basaj i D. Rytel, Wrocław 1982, s. 157–165.
Bąba S., Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Poznań 1989.
Lewicki A.M., O minimalnych jednostkach frazeologicznych, [w:] Studia z teorii frazeologii, Łask 2003, s. 195–203, (pierwodruk „Slavica Slovaca” XV, 1980, č. 1, s. 69–74).
Lewicki A.M., Derywacja frazeologiczna – najwyższy współcześnie stopień abstrakcji w poznaniu zasobu frazeologicznego języka, [w:] Studia z teorii frazeologii, Łask 2003, s. 214–232, (pierwodruk [w:] Pojęcie derywacji w lingwistyce, red. J. Bartmiński, Lublin 1981, s. 71–89).
Lewicki A.M., Problemy metodologiczne wariantywności związków frazeologicznych, [w:] Stałość i zmienność związków frazeologicznych, red. A.M. Lewicki, Lublin 1982, s. 37–46.
Lewicki A.M., Zakres frazeologii, [w:] Studia z teorii frazeologii, Łask 2003, s. 155–167, (pierwodruk [w:] Kształcenie polonistyczne cudzoziemców. Materiały z konferencji, Łódź 1992, s. 25–33).
Lewicki A.M., Pajdzińska A., Frazeologia, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001, s. 315–333.
Lewicki A.M., Pajdzińska A., Rejakowa B., Z zagadnień frazeologii. Problemy leksykograficzne, Warszawa 1987.
Liberek J., Innowacja a użycie kanoniczne frazeologizmu, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” III, red. Z. Krążyńska i Z. Zagórski, Poznań 1998, s. 31–53.
Małdżyjewa W., Wójtowiczowa J., Polskie i bułgarskie związki frazeologiczne, Warszawa 1994.
Pieńkos J., Przekład i tłumacz we współczesnym świecie. Aspekty lingwistyczne i pozalingwistyczne, Warszawa 1993.
Pisarska A., Tomaszkiewicz T., Współczesne tendencje przekładoznawcze. Podręcznik dla studentów neofilologii, Poznań 1998.
Rejakowa B., Związki frazeologiczne o identycznej lub podobnej budowie morfologicznej w języku słowackim i polskim, Wrocław 1986.
Rejakowa B., Mechanizmy językowe w przekładzie związków frazeologicznych na materiale języka polskiego i słowackiego, Lublin 1994.
Rytel D., Jednostka frazeologiczna a złożenia w języku czeskim (na tle języka polskiego), [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, t. II, red. M. Basaj i D. Rytel, Wrocław 1985, s. 177–187.
Ничева К., Българска фразеология, София 1987.
Эккерт Р., К некоторым обшчим проблемам сопоставительново изучения фразеологии, [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, t. II, red. M. Basaj i D. Rytel, Wrocław 1985, s. 27–35.