Słowa kluczowe
North Borderland and Novogrudok
Polish dialects
language of Adam Mickiewicz
Jak cytować
Abstrakt
The Polish dialect of Novogrudok is one of the variations that make up the North Borderlands Polish language, next to the Vilnius and Kaunas dialects, to name just two. A detailed study of this regional historical Polish dialect is important because of the history of the Polish language spoken in the North Borderland, and primarily due to the possible enrichment of the knowledge of the language used by Adam Mickiewicz. The article contains the names of authors and titles of 16th to 19th century works that might be useful in writing the history of the Polish dialect spoken in Novogrudok.
Bibliografia
AVAK – Akty izdavaemye Vilenskoju Archeografičeskoju Kommissieju, 1865-1878, t. I-IX, Wilno.
Bednarczuk L., 2010, Zróżnicowanie terytorialne północno-wschodniej polszczyzny kresowej, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. LV, s. 5-39.
Bednarczuk L., 2017, Językowe pogranicza polszczyzny, „Gwary Dziś” 9, s. 85-158.
Bernatowicz T., 1998, Monumenta variis Radivillorum. Wyposażenie zamku nieświeskiego w świetle źródeł archiwalnych, cz. 1, XVI-XVII wiek, Poznań.
Czubek J. (wyd.), 1913, Archiwum filomatów, cz. I. Korespondencja 1815-1823, t. I-V, Kraków.
Czubek J. (wyd.), 1922, Archiwum filomatów, t. I-II, Kraków 1922.
Friedelówna T., 1988, Mickiewiczowskie dziedzictwo językowe we „Wspomnieniach” Marii Goreckiej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F: Nauki Filozoficzne i Humanistyczne, s. 29-38.
Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.), 1984, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa.
Handke K., 1986/1987, O regionalizmie frekwencyjnym, „Studia Polonistyczne”, t. 14/15, s. 71-76.
Hrabec S., Pepłowski F. (red.), 1963, Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w Słowniku Lindego, Warszawa.
Kawyn-Kurzowa Z., 1963, Język filomatów i filaretów. Przyczynek do dziejów języka polskiego XIX wieku. Słowotwórstwo i słownictwo, Wrocław.
Klemensiewicz Z. (red.), 1959, O języku Adama Mickiewicza. Studia, Wrocław.
Konczewska K., 2021, Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie, Kraków.
Kurzowa Z., 1972, Język filomatów i filaretów (fonetyka, fleksja, składnia), Warszawa.
Lewaszkiewicz T., 2012, Zeszyty szkolne z lat 1935-1939 ucznia szkół nowogródzkich jako źródło wiedzy o północnokresowych właściwościach językowych, w: Шлях да ўзаемнасцi.
Матэрыялы XVII Мiжнароднай Навуковай Канферэнцыi / Droga ku wzajemności. Materiały XVII Międzynarodowej Konferencji Naukowej, red. B. Siegień, Гродна, s. 310-315.
Lewaszkiewicz T., 2014, Realizacja samogłosek nosowych w listach nowogródzkich emigrantów, w: Матэрыялы XIX Мiжнароднай Навуковай Канферэнцыi. „Шлях да ўзаемнасцi”/ Materiały XIX Międzynarodowej Konferencji Naukowej. „Droga ku wzajemności”, red. B. Siegień, Białystok, s. 79-89.
Lewaszkiewicz T., 2015, Formy trybu przypuszczającego w języku przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, w: Матэрыялы XXI Мiжнароднай Навуковай Канферэнцыi. „Шлях да ўзаемнасцi” / Materiały XXI Międzynarodowej Konferencji Naukowej. „Droga ku wzajemności”, red. B. Siegień, Białystok, s. 33-40.
Lewaszkiewicz T., 2017a, Wpływy angielskie w polszczyźnie kresowej nowogródzkich emigrantów do USA i Wielkiej Brytanii, w: Матэрыялы XXIII Мiжнароднай Навуковай Канферэнцыi. „Шлях да ўзаемнасцi” / Materiały XXIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej. „Droga ku wzajemności”, red. B. Siegień, Białystok, s. 111-123.
Lewaszkiewicz T., 2017b, Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, Poznań.
Lewaszkiewicz T., 2019a, Wschodniosłowiańskie (białoruskie i rosyjskie) zapożyczenia leksykalne w języku powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, w: Матэрыялы XXV Мiжнароднай Навуковай Канферэнцыi. „Шлях да ўзаемнасцi” / Materiały XXV Międzynarodowej Konferencji Naukowej. „Droga ku wzajemności”, red. B. Siegień, Białystok, s. 143-151.
Lewaszkiewicz T., 2019b, Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. Elementy północnokresowe w języku Józefa Żmigrodzkiego, „Forum Lingwistyczne”, nr 6, s. 43-59.
Lewaszkiewicz T., 2019c, Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. 2. Język Aleksandra Śnieżki, w: Spisowné jazyky západných a východných Slovanow w synchrónii a diachrónii: otázky teórie, red. V. Liashuk, Banská Bystrica, s. 91-98. DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2019.06.03
Lewaszkiewicz T., 2021, Życiorys językowy Adama Mickiewicza a problem monografii jego języka, w: Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki, Kraków, s. 493-504. DOI: https://doi.org/10.24917/9788380846258.39
Lewaszkiewicz T., 2022, Słownictwo Adama Mickiewicza w „Etymologicznym słowniku języka polskiego” / „Etymologicznym słowniku mowy polskiej” Andrzeja Bańkowskiego, „Język. Religia. Tożsamość” 1 (25), s. 43-61. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.0992
Lewaszkiewicz T., 2023, Z badań nad językiem piśmiennictwa nowogródzkiego z okresu międzywojennego. 3. Kresowe cechy językowe w międzywojennym „Życiu Nowogródzkim”, „Białostockie Archiwum Językowe” 23, s. 187-203. DOI: https://doi.org/10.15290/baj.2023.23.11
MSPP – Mały słownik pisarzy polskich, 1969, Warszawa.
Pigoń S., 1970, Wiązanka historycznoliteracka. Studia i szkice, Warszawa.
Pihan A., 1979, Leksykalne wpływy wschodniosłowiańskie w języku „Dziesięćrocznej powieści” Andrzeja Rymszy (1585), „Studia Polonistyczne”, t. 6, s. 99-110.
Rzepka W.R., Sajkowski A., 1972, Andrzeja Rymszy Dziesięcioroczna powieść wojennych spraw [...] (1585), w: Miscellanea staropolskie 4, Wrocław, s. 121-223.
Sawaniewska-Mochowa Z., 1991, Bibliografia prac o polszczyźnie kresowej, w: Studia nad polszczyzną kresową, t. VI, red. J. Rieger i W. Werenicz, Wrocław, s. 223-254.
Sawaniewska-Mochowa Z., 1995, Bibliografia prac o polszczyźnie kresowej za lata 1983-1993 (z uzupełnieniami do roku 1988), w: Studia nad polszczyzną kresową, t. VIII, red. J. Rieger, Warszawa, s. 265-282.
Sobierajski Z., 1991, Dialekty polskie i folklor z różnych regionów, Poznań.
Sokólska U., 1994, Wypowiedzenie złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania w XVII-wiecznej polszczyźnie kresowej, „Prace Filologiczne” XXXIX, s. 117-122.
Sokólska U., 1996, Głos w sprawie XVII-wiecznej polszczyzny kresowej, w: Wilno i Kresy Północno-wschodnie. Materiały II Międzynarodowej Konferencji w Białymstoku 14-17 IX 1994 w czterech tomach, t. III, Polszczyzna kresowa, Białystok, s. 93-124.
Sokólska U., 1997, Uwagi o XVII-wiecznej koniugacji (na materiale północnokresowej prozy pamiętnikarskiej), „Białostocczyzna”, z. 1, s. 64-78.
Sokólska U., 1999a, Siedemnastowieczna polszczyzna kresów północno-wschodnich. Słowotwórstwo, słownictwo, frazeologia, Białystok.
Sokólska U., 1999b, Składnia siedemnastowiecznej polszczyzny kresów północno-wschodnich, w: Polszczyzna północno-wschodnia, t. 2, red. B. Nowowiejski, Białystok, s. 211-262.
Sokólska U., 2001, Makaronizmy w „Pamiętnikach” Samuela i Bogusława Maskiewiczów, „Białostockie Archiwum Językowe”, nr 1, s. 133-144. DOI: https://doi.org/10.15290/baj.2001.01.10
Sokólska U., 2003, Jeszcze o odmianie rzeczowników w siedemnastowiecznej polszczyźnie kresowej, w: Słowa jak mosty nad wiekami. Prace dedykowane Profesor Barbarze Falińskiej, red. U. Sokólska, P. Wróblewski, Białystok, s. 363-374.
Szpiczakowska M., 2001, Fonetyczne i fleksyjne cechy języka „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza na tle normy językowe XIX wieku, Kraków.
Szwejkowska H., 1936, Dodatkowe uwagi o regionalizmach Mickiewicza, „Język Polski” XXI, z. 4, s. 109-111.
Trypućko J., 1955-1957, Język Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza). Przyczynek do dziejów polskiego języka literackiego w wieku XIX, I-II, Uppsala.
Trypućko J., 1970, O języku wspomnień dzieciństwa Franciszka Mickiewicza, Uppsala.
Zdaniukiewicz A., 1999, Archiwum fonograficzne Alojzego Adama Zdaniukiewicza, „Acta Baltico-Slavica” XXIV, s. 337-359 (oprac. L. Bednarczuk).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Tadeusz Lewaszkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.