Abstrakt
The article deals with the problem of the embodiment of evil in the novels The Master and Margarita by Mikhail Bulgakov and The Picture of Dorian Gray by Oscar Wilde. The concept is represented by the image of Lord Henry Wotton in Wilde’s novel and of Woland in Bulgakov’s novel. Both of the heroes reveal the characteristic features of the devil. However, as proves the research, the role of the devil plays Lord Henry, deluding his younger and naive friend Dorian by the luring paradoxes, and driving him to commit the murder. On the other hand, Woland turns out to be a real savior to Master, as he manages to rescue him and his beloved Margarita from the Moscow realm of hell. Moreover, Woland is a symbolic figure that stands for Lucifer, the patron of alchemic initiation.Bibliografia
Bakuła B., 2000, Historia i komparatystyka. Szkice o literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, Poznań.
Bułhakow M., 2009, Mistrz i Małgorzata, tłum. I. Lewandowska i W. Dąbrowski, Warszawa.
Burker M., 1999, Leksykon bóstw i demonów, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa.
Chudzińska-Parkosadze A., 2012, Symbolika gnozy w powieści Michaiła Bułhakowa „Mistrz i Małgorzata”, [w:] Gnoza. Gnostycyzm. Literatura, red. B. Sienkiewicz, M. Dobkowski, A. Jocz, Kraków.
Chudzińska-Parkosadze A., 2011, Stylistyka powieści Michaiła Bułhakowa „Mistrz i Małgorzata”, „Przegląd Rusycystyczny”, nr 4.
Chudzińska-Parkosadze A., 2014, Онирические мотивы в романе Михаила Булгакова „Мастер и Маргарита”, „Przegląd Rusycystyczny”, nr 3 (147).
Cirlot J. E., 2006, Słownik symboli, tłum. I. Kania, Kraków.
Drawicz A., 2002, Mistrz i diabeł. Rzecz o Bułhakowie, Warszawa.
Fast P., 2003, Polityka a metafizyka (Michaił Bułhakow), [w:] idem, Realizm socjalistyczny w literaturze rosyjskiej. Doktryna, poetyka, konteksty, Kraków.
Fisher T., 2004, Oscar Wilde i Bosie. Fatalna namiętność, tłum. I. Stąpor, Warszawa.
Hyde M., 1963, Oscar Wilde: the aftermath, New York.
Janowska L., Мастер и Маргарита, http://www.dombulgakova.ru/index.php?id=26 (9.09.2013).
Jonas H., 1994, Religia gnozy, tłum. M. Klimowicz, Liszki.
Jung C. G., 1976, Archetypy i symbole. Pisma wybrane, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa.
Jung C. G., 2011, Archetypy i nieświadomość zbiorowa, tłum. Robert Reszke, Warszawa.
Jung C. G., 1989, Duch Merkuriusz, [w:] idem, Rebis, czyli kamień filozofów, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa.
Kohl N., 1989, Oscar Wilde. The Works of a Conformist Rebel, tłum. z niemieckiego D. H. Wilson, Cambridge.
Kostkiewiczowi T., 2010, Komparatystyka literacka dzisiaj – preliminaria: co, jak i po co porównujemy, [w:] Komparatystyka. Między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym, red. L. Wiśniewska, Bydgoszcz.
Кумок Я., 2000, Трудная судьба «Мастера и Маргариты». К 60-летию создания знаменитого романа, „Вестник”, nr 25(258), http://www.vestnik.com/issues/2000/1205/win/kumok.htm (12.10.2013).
Muchembled R., 2009, Dzieje diabła od XII do XX wieku, tłum. B. Szwarcman-Czarnota, Warszawa.
Микхайлов С. А., Фантастический реализм, http://zhurnal.lib.ru/m/mikhajlow_s_a/fantrealism.shtml (9.09.2013).
Nola A. M., 2004, Diabeł, tłum. I. Kania, Kraków.
Oesterreicher-Mollwo M ., 2 009, Leksykon symboli Herdera, red. L. Robakiewicz, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa.
Pestka D., 1999, Oscar Wilde: Between aestheticism and anticipation of modernism, Toruń.
Prokopiuk J., 2007, Po trzykroć romantyczny „Mistrz”, [w:] idem, Piękno jest tylko gnozy początkiem, Katowice.
Prokopiuk J., Paradygmat wyobraźni. Steinerowska demonozofia, http://www.gnosis.art.pl/numery/gn07_prokopiuk_steinrowska_dem.HTM (20.11.2013).
Prokopiuk J., 2008, Hermes – wysłannik bogów, Warszawa.
Remak H., 1997, Literatura porównawcza – jej definicja i funkcja, tłum. W. Tuka, [w:] Antologiazagranicznej komparatystyki literackiej, red. H. Janaszek-Ivaničkowa, Warszawa.
Ricoeur P., 1989, Język, tekst, interpretacja, tłum. K. Rosner, P. Graff, Warszawa.
Ślósarska J., 2010, Pogranicze metodologiczne – koncepcja słów-reflektorów w naukach przyrodniczych i humanistycznych, [w:] Komparatystyka. Między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym, red. L. Wiśniewska, Bydgoszcz.
Wilczewski T., 2010, Komparatystyczny korpus: strategie lektury a historia badań porównawczych, [w:] Komparatystyka. Między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym, red. L. Wiśniewska, Bydgoszcz.
Wilde O., 2005, Do Redaktora „Daily Chronicle” (30 czerwca 1890), [w:] Nic nie mogło być inaczej. Listy Oscara Wilde’a, koncepcja, wybór, przekład i opracowanie D. Piestrzyńska, Warszawa.
Wilde O., 1996, Portret Doriana Graya, tłum. M. Feldmanowa, Wrocław.
Wiśniewska L., 2010, Mity i paradygmaty w komparatystyce (między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym), [w:] Komparatystyka. Między Mickiewiczem a dniem dzisiejszym, red. L. Wiśniewska, Bydgoszcz.