Abstrakt
Wyprowadzona przez twórcę hermeneutyki filozoficznej Hansa-Georga Gadamera zasada dziejów skutkujących, pozostając w bezpośredniej relacji z jego figurą horyzontu, jego wykładnią m.in. takich pojęć jak rozumienie, tradycja, przesądy-przedsądy, stanowi w niniejszym artykule podstawę dla próby zastosowania zaleceń powyższej konstrukcji myślowej dla naświetlenia przemian, jakie dokonały się na osi czasu w obszarze rozumienia pojęć mythos i logos. W rezultacie na bardziej ogólnym poziomie wyłania się krytyczne ujęcie często obecnego współcześnie instrumentalnego traktowania zarówno pytań, jak i pojęć stanowiących zasadnicze aspekty płaszczyzny językowej. Natomiast na poziomie bardziej szczegółowym ukazuje się teza o swoiście poza-starogreckich źródłach opozycji mitu i rozumu w europejskiej kulturze nowożytnej.
Bibliografia
Arystoteles (2002), Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. V, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Arystoteles (2008), Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bates C. A. (2003), Aristotle’s ‘Best Regime’: Kingship, Democracy, and Rule of Law, Louisiana State University Press, Baton Rouge.
Chiaromonte N. (1996), Lektury greckie, w: N. Chiaromonte, Granice duszy, przeł. S. Kasprzysiak, Czytelnik, Warszawa.
Dahl R. A. (1995), Demokracja i jej krytycy, przeł. S. Amsterdamski, Wydawnictwo Znak, Kraków–Warszawa.
Dehnel P., Sierocka B. (2003), Posłowie. Rozmowa, którą jesteśmy. Kilka uwag o hermeneutyce filozoficznej Hansa-Georga Gadamera, w: H.-G. Gadamer, Język i rozumienie, przeł. P. Dehnel, B. Sierocka, Aletheia, Warszawa.
Descartes R. (1960), Zasady filozofii, przeł. I. Dąmbska, PWN, Warszawa.
Diogenes Laertios (1982), Żywoty i poglądy słynnych filozofów, przeł. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, B. Kupis, PWN, Warszawa.
Drozdowicz Z. (1991), Główne nurty w nowożytnej filozofii francuskiej, UAM, Poznań.
Dybel P. (2004), Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera, Universitas, Kraków.
Gadamer H.-G. (1979a), Filozoficzne podstawy dwudziestego wieku, w: H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje, wybór, opracowanie i wstęp K. Michalski, przeł. M. Łukasiewicz, K. Michalski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Gadamer H.-G. (1979b), Historia pojęć jako filozofia, w: H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje, wybór, opracowanie i wstęp K. Michalski, przeł. M. Łukasiewicz, K. Michalski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Gadamer H.-G. (1979c), Semantyka i hermeneutyka, w: H-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, wyb. K. Michalski, przeł. K. Michalski, M. Łukasiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Gadamer H.-G. (1986), Wahrheit und Methode. Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik, w: H.-G. Gadamer, Gesammelte Werke, t. I, Mohr Siebeck, Tübingen.
Gadamer H.-G. (2006), Truth and Method, przeł. J. Weinsheimer, D. G. Marshall, Continuum, London–New York.
Gadamer H.-G. (2007), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Graf F. (2011), Pochodzenie pojęcia mitu, przeł. E. Lubelska, w: Antologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów, red. W. Lengauer, P. Majewski, L. Trzcionkowski, WUW, Warszawa.
Held D. (2010), Modele demokracji, przeł. W. Nowicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Juchacz P. W. (2001), Demokracja ateńska a współczesne koncepcje demokracji deliberatywnej. Glosa do teorii demokracji, w: Demokracja a filozofia, red. P. W. Juchacz, R. Kozłowski, Wydawnictwo Naukowe IF UAM, Poznań.
Kopaliński W. (1985), Mit, w: W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, PIW, Warszawa.
Landgrebe L. (1993), Rozumienie w naukach o duchu, w: Wokół rozumienia. Studia i szkice z hermeneutyki, wyb. i przeł. G. Sowinski, WNPAT, Kraków.
Mieletinski E. (1981), Poetyka mitu, PIW, Warszawa.
Nietzsche F. (2010), Wędrowiec i jego cień, przeł. K. Drzewiecki, Wydawnictwo visà-vis/Etiuda, Kraków.
Nietzsche F. (1907), Narodziny tragedyi czyli hellenizm i pesymizm, przeł. L. Staff, Warszawa.
Pascal B. (1962), O geometrycznym sposobie myślenia, w: B. Pascal, Rozprawy i listy, przeł. T. Żeleński (Boy), Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Pascal B. (b.d.), Myśli, przeł. T. Żeleński (Boy), Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Platon (2003), Państwo, przeł. W. Witwicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Platon (2007), Obrona Sokratesa, w: Platon, Dialogi. Fajdros, Uczta, Menon, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, Fedon, Timaios, Kritias, przeł. W. Witwicki, Unia Wydawnicza „Verum”, Warszawa.
Platon (2010), Polityk, w: Platon, Uczta, Polityk, Sofista, Eutyfron, przeł. W. Witwicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Płużański T. (2001), Pascal, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Reale G. (1999), Historia filozofii starożytnej. Szkoły epoki Cesarstwa, t. IV, przeł. E. I. Zieliński, KUL, Lublin.
Reale G. (2000), Historia filozofii starożytnej. Od początków do Sokratesa, t. I, przeł. E. I. Zieliński, KUL, Lublin.
Reale G. (2001), Historia filozofii starożytnej. Słownik, indeksy i bibliografia, t. V, przeł. E. I. Zieliński, KUL, Lublin.
Reale G. (2005), Historia filozofii starożytnej. Platon i Arystoteles, t. II, przeł. E. I. Zieliński, KUL, Lublin.
Reale G. (2010), Historia filozofii starożytnej. Systemy epoki hellenistycznej, t. III, przeł. E. I. Zieliński, KUL, Lublin.
Szymczyński T. R. (2013), Horyzonty sporu wokół istoty zjawiska deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Tarkowska E. (1999), Mit, w: Encyklopedia Socjologii, t. II, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Tatarkiewicz W. (1998), Historia filozofii. Filozofia nowożytna do roku 1830, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Trzcionkowski L. (2011), Antropologia i antyk grecki, w: Antologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów, red. W. Lengauer, P. Majewski, L. Trzcionkowski, WUW, Warszawa.
Tukidydes (1988), Wojna peloponeska, przeł. K. Kumaniecki, Czytelnik, Warszawa.
Vernant J.-P. (1969), Źródła myśli greckiej, przeł. J. Szacki, PWN, Warszawa.
Walters W., Haahr J. H. (2011), Rządzenie Europą. Dyskurs, urządzanie i integracja europejska, przeł. J. Grzymski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Wesoły M. (1997), Z Bizancjum do Italii, czyli odrodzenie greckiej filozofii, w: Europa Wschodu i Zachodu, Poznań.
Wesoły M., Filozofia grecka na miarę naszych czasów i możliwości, http://www.diametros.iphils.uj.edu.pl/?l=1&p=deb5&m=17&ii=403, 22.02.2016.
Witwicki W. (2003), Wstęp od tłumacza, w: Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Licencja