Abstrakt
Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad możemy obserwować wyraźny wzrost znaczenia regionalnych i etnicznych tożsamości, prowadzący do powstawania coraz większej liczby ugrupowań etnoregionalnych i regionalnych. Mimo to – podobnie jak w przypadku wielu innych, istotnych i aktualnych współcześnie zjawisk społecznych – zdania badaczy w kwestii przyczyn reetnicyzacji systemów partyjnych, funkcjonowania partii etnoregionalnych, ich typów czy relacji z demokracją pozostają podzielone. Celem artykułu jest przybliżenie toczącej się w tym zakresie dyskusji oraz zaprezentowanie na jej tle wstępnych wyników badań dotyczących funkcjonowania wybranych ugrupowań etnoregionalnych w Serbii i Chorwacji.Bibliografia
Artman F. (2001), Milošević dijagonala laufera (Milosevic la diagonale du fou), przekł. R. Đerić, M. Đerić, Wyd. Dan Graf, Beograd.
Barber B. (1997), Dżihad kontra McŚwiat, przekł. H. Jankowska, Wyd. Muza, Warszawa.
Bartolini S. (2000), Collusion, Competition and Democracy: Part II, „Journal of Theoretical Politics”, vol. 12, nr 1, s. 33–65.
Bochsler D. (2010), Regional Party Systems in Serbia, w: Party Politics in the Western Balkans, red. V. Stojarova, P. Emerson, Routledge, London and New York, s. 131–150.
Bochsler D., Szöcsik E. (2010), The Forbidden Fruit of Federalism. Evidence from Romania and Slovakia, Article manuscript, prepared for a special issue of West European Politics.
Bracanti D. (2007), The Origins and Strengths of regional Parties, „Britisch Journal of Political Research”, vol. 38, s. 135–159.
Broj Mađara u Srbiji se smanjio za 40000 (2012), „Vesti Online”, 3.12.2012, http://www.vesti-online.com/Vesti/Srbija/274390/Broj-Madara-u-Srbiji-sesmanjio-za-40000, 5.08.2013.
Bugajski J. (1994), Ethnic Politics in Eastern Europe: A Guide to Nationality Policies,Organizations and Parties, Wyd. M. E. Sharpe, New York.
Čanak (LSV): SVM ne podržava Cvetkovićevu vladu (2009), „Politika” 24.12.2009, http://www.politika.rs/rubrike/tema-dana/CHanak-LSV-SVM-ne-podrzava-Cvetkovicevu-vladu.lt.html, 2.08.2013.
Caspersen N. (2003), The Thorny Issue of Ethnic Autonomy in Croatia: Serb Leaders and Proposal for Autonomy, „Journal on Ethnopolitics and Minority Issues in Europe”, vol. 3, s. 1–26.
Castells M. (2008), Siła tożsamości, przekł. S. Szymański, PWN, Warszawa.
Chandra K. (2005), Ethnic Parties and Democratic Stability, „Perspectives on Politics”, vol. 3, nr 2, s. 235–252.
Chandra K. (2011), What Is an Ethnic Party, „Party Politics”, vol. 17, nr 2, s. 151–169.
Coakley J. (2008), Ethnic Competition and the Logic of Party System Transformation, „European Journal of Political Research”, vol. 47, s. 766–793.
Dandoy R. (2008), Ethno-regionalist Parties in Europe: a Typology, paper presented at ECPR Graduate Conference, Barcelona, 25–27 July.
Dandoy R. (2009), An Understudied Category of Ethno-regionalist Parties in Europe:the Case of the Rattachist Parties, paper presented at IPSA World Congress of Political Science, Santiago, 12–16 July.
Dandoy R. (2010), Ethno-regionalist parties in Europe: a Typology, „Perspectives on Federalism”, vol. 2, nr 2, s. 195–220.
De Winter L. (1998), Conclusion. A Comparative Analysis of the Electoral, Office and Policy Success of Ethnoregionalist Parties, w: Regionalist parties in Western Europe, red. L. de Winter, H. Tursan, Routledge, London and New York, s. 204–247.
De Winter L., Gomez-Reino M. (2002), European Integration and Ethnoregionalist Parties, „Party Politics”, vol. 8, nr 4, s. 483–503.
Faron J. D., Ethnic Structure and Cultural Diversity around the World: A Cross-National Data Set on Ethnic Groups, http://www.stanford.edu/group/ethnic/workingpapers/egroups.pdf, 23.07.2013.
Goldstein I. (2008), Hrvatska 1918–2008, Wyd. EPH & Novi Liber, Zagreb.
Gomez-Reino Cachafeiro M. (2008), A Niche or an Expanding universe for Ethnoregionalist Parties in Europe? Party Demands in Contemporary European Politics, paper prepared for the conference: Nationalism, Regionalism and Religion, London, 17–18 Octobar.
Gunther R., Montero J. M., Linz J. J. (2002), Political Parties. Old Concepts and New Challenges, Wyd. Oxford University Press, New York.
Horowitz D. (1985), Ethnic Groups in Conflict, University of California Press, Berkeley– Los Angeles–London.
Ishiyama J., Breuning M. (2011), What is a Name? Ethnic Party Identity and Democratic Development in Post-Communist Politics, „Party Politics”, vol. 17, nr 2, s. 223–241.
Judah T. (2009), The Serbs. History, Myth and Destruction of Yugoslavia, 3rd edition, Wyd. Yale University Press, New Hewen–London.
Lijphart A. (1977), Democracy in Plural Societies. A Comparative Exploration, Yale University Press, New Heaven.
Lutovac Z. (1996), Manjine, KEBS i jugoslavenska kriza, Institut društvenih nauka I Institut za međunarodnu politiku I privredu, Beograd.
Mikucka-Wójtowicz D. (2010), The right to political representation for members of national minorities in the Republic of Croatia, 1990–2004, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, nr 37, s. 7–17.
Mikucka-Wójtowicz D. (2013), Sytuacja mniejszości boszniackiej w Sandżaku – wyzwania i problemy, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, nr 42, s. 143–167.
Mikucka-Wójtowicz D. (w druku) (2013a), Działalność partii mniejszości narodowych w Republice Serbii w latach 1990–2008, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica”.
Müller-Rommel F. (1998), Ethnoregionalist Parties in Western Europe. Theoretical Considerations and Framework of Analysis, w: Regionalist parties in Western Europe, red. L. de Winter, H. Türsan, Routledge–London–New York, s. 17–27.
Nielson F. (1985), Toward a Theory of ethnic Solidarity in Modern Societies, „American Sociology Review”, vol. 50, s. 133–149.
Oetere S., Mniejszości pomiędzy segregacją, integracją i asymilacją. O powstaniu i rozwoju modelu autonomii kulturowej, http://www.haus.pl/pl/pdf/pub1/SOeter.pdf, 11.11.2010.
Offe C. (1999), Drogi transformacji. Doświadczenia wschodnioeuropejskie i wschodnioniemieckie, tłum. Z. Pucek, PWN, Warszawa–Kraków.
Pal Š. (1995), Koncept manjinske samouprave DZVM, Beograd decembar 1994 (rad priložen na medjunarodnom naučnom skupu: Položaj manjina u SR Jugoslaviji, 11–13. januar), www. http://www.vmdk.org/content/hu/koncman.html, 15.07.2010.
Petsto stranaka otišlo u istoriju (2010), „Danas” 21.05.2010, http://www.danas.rs/danasrs/politik/petsto_stranaka_otislo_u_istoriju.56.html?news_id=190747, 15.07.2010.
Preece J. J. (2007), Prawa mniejszości, Sic!, Warszawa.
Rabushka A., Shepsle K. (1972), Politics in Plural Societies: A Theory in Democratic Instability, Charles E. Merrill Publishing Company, Colombus–Ohio.
Rašković J. (2011), „Vreme” 27.01.1992, s. 56, w: Srpska demokratska stranka od osnivanja do konstituiranja prvog višestranačkog Sabora, D. Knežević, „Časopis za suvremenu povijest”, nr 1, s. 7–24.
Samardžić M. (1999), Položaj manjina u Vojvodini (drugo izmnjenjeno izdanje), Centar za antiratnu akciju, Beograd.
Strmiska M. (2002), A Study on Conceptualization of (Ethno)Regional Parties, „Central European Political Studies Review”, vol. 4, nr 2–3.
Strmiska M. (2003), Conceptualization and Typology of European Regional Parties, „Central European Political Studies Review”, vol. 5, nr 2–3.
Taleski D. (2011), Competition Between Ethnic Parties in a Post-Conflict Context: Albanian Parties in Macedonia and Serbian parties in Croatia, paper presented at 61st political Studies Associaton Annual Conference, London, 19–21 April.
Türsan H. (1998), Introduction. Ethnoregionalist Parties as an Ethnic Entrepreneurs, w: Regionalist parties in Western Europe, red. L. de Winter, H. Türsan, Routledge–London–New York, s. 1–16.
Von Beyme K. (2002), Transformacija političkih stranaka, Fakultet političkih znanosti, Zagreb.
Vukomanović D. (2010), Obnova partijskog pluralizma u Srbiji krajem XX veka, Wyd. Institut za političke studije, Beograd.
Zakošek N. (2002), Politički sustav Hrvatske, Wyd. FPZ, Zagreb.
Zuber Ch. (2011), Beyond Outbidding? Ethnic Party Strategies in Serbia, „Party Politics”, published online before print on 25 Jul 2011.
Dokumenty:
DZVM (1990), Program 1990.
HIDRA (2005), Političke stranke u Republici Hrvatskoj, Zagreb.
Popis stanovništva Republike Hrvatske 2001, 2011, http://www.dzs.hr.
Popis stanovništva Republike Srbije 2002, Republički zavod za statistiku, http://www.webrzs.statserb.sr.gov.yu/axd/dokumenti/sn31122002.pdf, 13.07.2010.
Popis stanovništva Republike Srbije 2011, http://www.popis2011.stat.rs.
SDS (1990), Ciklus tribina Izbori u Hrvatskoj, w: Stranke u Hrvatskoj. Dokumenti, red. D. Đurić i in., Zagreb, s. 339–341.
SDS (1990), Osnovna načela 1990.
SNS (1994), Programska načela 1994.
Ustav Republike Srbije (od 30.09.2006), Službeni glasnik Republike Srbije, nr 98/06.
Ustavni zakon o pravima nacionalnih manjina, Narodne novine Republike Hrvatske, br. 155/02.
Zakon o političkim strankama, Službeni glasnik RS, nr 36/09.
Licencja