Abstrakt
Tekst omawia problem działalności szpiegowskiej wobec Polski w okresie 1944–1989. Analiza ta została wzbogacana danymi ilościowymi z okresu 1944–1984 w zakresie skazań za udział w obcym wywiadzie, działanie na jego rzecz oraz przekazywanie informacji. Problematykę szpiegostwa przedstawiono na przykładzie działalności USA, co zostało zobrazowane przykładami poszczególnych osób, które zostały skazane za działalność szpiegowską. W rozważeniu problemu badawczego posłużono się dokumentami i analizami opracowanymi przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, głównie przeznaczonymi dla pracowników Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej. W pracy podjęto się zweryfikowania następujących pytań badawczych: (1) W jakim stopniu charakter systemu społeczno-politycznego wpływał na liczbę skazań za szpiegostwo wobec Polski w analizowanym okresie 1944–1989?; (2) Jaki był poziom zainteresowania wywiadowczego obcych służb specjalnych Polską przed 1990 r.?; (3) Czy można wskazać na specyfikę działalności wywiadowczej USA przeciw Polsce?Bibliografia
References:
A Catalogue of Persons Convicted for Espionage in Poland in the Period 1944–1984 (1986), Ministry of Internal Affairs, Warsaw.
A Memo of the Commander-in-Chief of the Citizens’ Militia of 5 March 1963 (1963).
Certain Characteristics of the Intelligence Services Acting against Poland [Materials of the Ministry of Internal Affairs from the period 1960s–1980s; publication reference destroyed].
Gliński P. (1958), Legal Situation of Representatives of Foreign States and Staff Members of Diplomatic Posts in Poland (Sytuacja prawna przedstawicieli państw obcych oraz pracowników obcych przedstawicielstw w Polsce), Ministry of Internal Affairs.
Immunities and Privileges (Immunitety i przywileje) [Materials of the Ministry of Internal Affairs from the period 1960s–1980s; publication reference destroyed].
Information of the Director of the 2nd Department at the Ministry of Internal Affairs on New Elements in the Practice of the American Intelligence Residency in Poland of 24 February 1988 (1988), in: P. Pleskot (2013b), A Diplomat, That Is a Spy? (Dyplomata, czyli szpieg?) Part II, IPN, Warsaw, pp. 607–615.
Materials of Department “C” of the Voivodeship Office of Internal Affairs in Zielona Góra, No. 6007/III.
Materials of Department “C” of the Voivodeship Office of Internal Affairs in Gdańsk, No. 11371/II.
Materials of Department “C” of the Voivodeship Office of Internal Affairs in Gdańsk, No. 15429/II, 7838/III.
Materials of the 2nd Department of the “C” Office of the Ministry of Internal Affairs, No. 4063/III.
Materials of the 2nd Department of the “C” Office of the Ministry of Internal Affairs, No. 6399/III.
Materials of the 2nd Department of the “C” Office of the Ministry of Internal Affairs, No. 7385/III.
Materials of the 2nd Department of the “C” Office of the Ministry of Internal Affairs, No. 7434/III.
Materials of the 2nd Department of the “C” Office of the Voivodeship Office of Internal Affairs in Gdańsk, No. 6830/II.
Materials of the 3rd Department of the 5th Board of the Central Command Authority of the Military Internal Service, No. ZS-3977.
Materials of the 3rd Department of the 5th Board of the Central Command Authority of the Military Internal Service, No. ZS-4502.
Order No. 8/57 of 16 November 1957, (instructions attached) issued by the Commander-in-Chief of the Citizens’ Militia.
Subversive and Political Activity (Działalność dywersyjno-polityczna) [Materials of the Ministry of Internal Affairs from the period 1960s 1980s; publication reference destroyed].
The Faces of the Security Service 1945–1990. Appointments to Managerial Posts of the Security Office in the Pomerania/Bydgoszcz, Toruń, and Włocławek Voivodeships.
A Catalogue of Personal Data (Twarze bezpieki 1945–1990. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa w województwach pomorskim/bydgoskim, toruńskim i włocławskim. Informator personalny) (2010), ed.
M. Szymaniak, Institute of National Remembrance, Bydgoszcz–Gdańsk. Uldanowicz J. (1960), Formalities with Respect to the Arrivals, Departures and Sojourns of Foreigners in Poland, in: Legal Situation of Foreigners in Poland, ed. J. Worobiec, Ministry of Internal Affairs – Human Resources and Training Department, Warsaw.
Monographs:
Affet J. (1978), Hostile Activity of Certain American Diplomats in Warsaw (Wroga działalność niektórych pracowników dyplomatycznych ambasady USA w Warszawie), Legionowo.
Czubiński A. (1998), Europe in the 20th Century, Publishing House: Wyd. Poznańskie, Poznań.
Dulles A. (2006), Craft of Intelligence: America’s Legendary Spy Master On The Fundamentals Of Intelligence Gathering For A Free World, The Lyons Press, Guilford.
Krajewski A. (2014), Contribution Paid to Poland. Colonel Ryszard Kukliński Tells His Story (Zasługa dla Polski. Pułkownik Kukliński opowiada swoją historię), E-bookowo, Warsaw.
Królikowski J. (2010), Generals and Admirals of the Polish Armed Forces 1943–1990 (Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990), Vol. I: A–H, Toruń.
Nurowska M. (2004), My Friend – Traitor (Mój przyjaciel zdrajca), J. Santorski & Co.,Warsaw.
Pawlikowicz L. (2004), The Secret Front of the Cold War. The Fugitives from the Polish Secret Service 1956–1964 (Tajny front zimnej wojny. Uciekinierzy z polskich służb specjalnych 1956–1964), Oficyna Wydawnicza Rytm, Warsaw.
Piecuch H. (1996), Special Actions (Akcje specjalne), AW CB, Warsaw.
Piotrowski P. (ed.) (2006), The Security Apparatus in Poland. The Management Staff 1956–1975, Vol. 2, Institute of National Remembrance, Warsaw.
Piotrowski P. (ed.) (2008), The Security Apparatus in Poland. The Management Staff 1975–1990, Vol. 3, Institute of National Remembrance, Warsaw.
Pleskot P. (2013a), A Diplomat, That Is a Spy? (Dyplomata, czyli szpieg?), Part I, IPN, Warsaw.
Pleskot P. (2013b), A Diplomat, That Is a Spy? (Dyplomata, czyli szpieg?), Part II, IPN, Warsaw.
Prochwicz J. (1995), The Establishment of the Border Protection Troops (Powstanie Wojsk Ochrony Pogranicza), Warsaw.
Szwagrzyk K. (ed.) (2005), The Security Apparatus in Poland. The Management Staff 1944–1956, vol. 1, Institute of National Remembrance, Warsaw.
Articles:
Brzechczyn K. (2013), The Reception of the Disputes between the Positivism and Narrativism in the History of Polish Philosophy (Recepcja sporów pomiędzy pozytywizmem a narratywizmem w polskiej filozofii historii), “Ruch Filozoficzny”, vol. LXX, No. 3.
Brzechczyn K. (2012), The Authenticity Problem of the Files and the Historical Narration Based Thereon. Several Methodological Notes (Problem wiarygodności teczek i opartej na nich narracji historycznej. Kilka uwag metodologicznych), “Pamięć i Sprawiedliwość. A Journal of the Institute of National Remembrance”, vol. 20, no. 2.
Brzechczyn K. (2006), Between Science and Literature, That Is a Debate on the Status of History. An Attempt at Paraphrase (Między nauką a literaturą, czyli debata nad statusem historii. Próba parafrazy), “Historyka. Studia Metodologiczne”, vol. 36.
Jakimek-Zapart E. (2008), The Trial of the 4th General Board of the Freedom and Independence (Proces IV Zarządu Głównego WiN), “Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, vol. 84–85, no. 1–2.
Koj E. (2007), The Board of the 2nd General Staff of the Polish Armed Forces (An Operational Scheme in 1981–1990) [Zarząd II Sztabu Generalnego WP (Schemat funkcjonowania w latach 1981–1990)], “Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, vol. 83, no. 12.
Łuczak A. (2011), The Agricultural Reform and the Repression Against the Polish Landed Gentry after the Year 1944 (Reforma rolna i represje wobec polskiego ziemiaństwa po roku 1944), “Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, vol. 124, no. 3.
Paczkowski A. (1993), On Stalin’s Terror and Repression (O terrorze i represjach stalinowskich), “Wiadomości Historyczne”, no. 1.
Paczkowski A. (1992a), The Security Apparatus in Poland (1994–1990) [Aparat bezpieczeństwa w Polsce (1944–1990)], “Mówią Wieki”, no. 5.
Paczkowski A. (1992b), The Polish Security Apparatus as the Extended Arm of the Soviet Structures (Polski aparat bezpieczeństwa jako kanał wpływów radzieckich), in: The Government Elites in Poland and the Social Structure in 1944–1956 (Elity władzy w Polsce a struktura społeczna w latach 1944–1956), ed. P. Wójcik, ISNS UW, Warsaw.
Pióro T. (1999), The Getaways of the Polish Officers of the Polish People’s Army in 1948–1990 (Ucieczki oficerów Ludowego Wojska Polskiego w latach 1948–1990), “Więzi”, vol. 494, no. 12.
Puchała F. (2012), Colonel Kukliński’s participation in the Game of the Intelligence Services of the Great Powers (Pułkownika Kuklińskiego udział w grze wywiadów wielkich mocarstw), “Przegląd Historyczno-Wojskowy”, no. 4.
Walenciak R. (2014), Double Agent (Podwójny agent), “Przegląd”, no. 7, http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/podwojny-agent, 15.10.2014.
Zając E. (2006), The Trace Remains in the Files (Ślad zostaje w aktach), “Pamięć i Sprawiedliwość. A Journal of the Institute of National Remembrance”, vol. 60–61, no. 1–2.
Other sources:
A Catalogue of the Institute of National Remembrance of the Security Apparatus’Officers, (headword): Włodzimierz Ostaszewicz (2014), http://katalog.bip.ipn.gov.pl/showDetails.do?idx=OS&katalogId=2&subpageKatalogId=2&page-No=1&nameId=21979&osobaId=51758&, 15.10.2014.
Licencja