Słowa kluczowe
mniejszość niemiecka
Jak cytować
Abstrakt
Zgodnie z założeniami polityki etnicznej państwa polskiego, mniejszości narodowe i etniczne mają m.in. zapewnioną możliwość kultywowania swojej odrębności etnicznej, zachowania i rozwoju języka ojczystego, a także posiadają pełny zakres praw obywatelskich. Mniejszość niemiecka, którą reprezentuje największa liczba organizacji spośród wszystkich stowarzyszeń mniejszościowych w Polsce, aktywnie partycypuje w realizacji powyższych pryncypiów. Podstawowym celem powstania niniejszego artykułu było podjęcie próby charakterystyki organizacji mniejszości niemieckiej (ze szczególnym uwzględnieniem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim) w aspekcie polityki etnicznej III RP. Zastosowano następujące narzędzia i metody badawcze, m.in.: historyczną, komparatystyczną, statystyczną, analizy źródeł (w tym internetowych) i krytyki piśmiennictwa z zakresu problematyki fragmentaryzacji etnicznej państwa polskiego i jego polityki etnicznej. Słowa kluczowe: polityka etniczna, mniejszość niemiecka.
Bibliografia
Berdychowska B., Kazanecki P., Madajczyk P., Szamel D., Wierzycka Ł. (2003), Niemcy, w: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Informator 2003, red. M. Nijakowski, S. Łodziński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Browarek T. (2012), Życie organizacyjne mniejszości niemieckiej w Polsce po roku 1989, w: Mobilizacja i etniczność. Procesy normalizacji mniejszości narodowych i etnicznych w województwie zachodniopomorskim na tle doświadczeń grup narodowościowych w innych regionach, red. M. Giedrojć, D. Kowalewska, M. Mieczkowska, Wydawnictwo ZAPOL, Szczecin.
Browarek T. (2018), Uwarunkowania polityki etnicznej państwa polskiego po 1989 roku, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Chałupczak H. (2014), Paradygmat badawczy polityki etnicznej jako polityki publicznej państwa, w: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce i Europie, Aspekty polityczne i społeczne, red. A. Sakson, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Chałupczak H., Browarek T. (2000), Mniejszości narodowe w Polsce 1919–1995, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Chałupczak H., Zenderowski R., Baluk W. (2015), Polityka etniczna: próba teoretycznej konceptualizacji, w: Polityka etniczna współczesnych państw Europy Środkowo-Wschodniej, red. R. Zenderowski, H. Chałupczak, W. Baluk, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
DFK Schlesien (2020), https://dfkschlesien.pl/pl/o-nas/oddzialy-i-kola, 20.12.2020.
Działalność kulturalno-oświatowa (2020), https://skgd.pl/dzialalnosc-kulturalno-oswiatowa/dzialalnosc-oswiatowa-tskn/, 20.12.2020.
Działalność społeczno-polityczna (2020), https://skgd.pl/dzialalnosc-polityczno-spoleczna/, 23.12.2020.
Ganowicz E. (2016), Mniejszość niemiecka w polityce lokalnej regionu pogranicza na Opolszczyźnie, „Pogranicze. Polish Borderlands Studies”, t. 4, nr 2.
Janusz G. (1999), Status mniejszości narodowych w Polsce współczesnej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio K – Politologia 6.
Janusz G. (2011), Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kariera (2020), https://skgd.pl/granty-i-stypendia/, 21.12.2020.
Kurcz Z. (1995), Zachowania wyborcze mniejszości niemieckiej, w: Czy można przewidzieć? Socjologiczno-metodyczne doświadczenia polskich badań przedwyborczych, red. W. Sitek, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Kurcz Z. (2001), Mniejszość niemiecka w Polsce na tle innych mniejszości, Instytut Zachodni, Poznań.
Łodziński S. (1992), Struktura narodowościowa Polski i polityka wobec mniejszości w latach 1989–1992, Raport nr 22, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa.
Łodziński S. (2010). Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945–2008, w: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, red. S. Dudra, B. Nitschke, NOMOS, Kraków.
Madajczyk P. (2004), Mniejszości narodowe w Polsce po II wojnie światowej, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 3/2 (6).
Matelski D. (1999), Niemcy w Polsce w XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
Medioteka (2020), https://skgd.pl/medioteka/, 27.11.2020.
Mieczkowski J. (2014), Mniejszości narodowe w Polsce a partie etniczne, „Acta Politica”, nr 27.
Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce (2003), red. L. M. Nijakowski, S. Łodziński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Mniejszość niemiecka w Polsce (2020), https://www.vdg.pl/pl/o-nas/zwiazek/vdg, 20.12.2020.
Niemcy (2020), https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/niemcy, 20.12.2020.
Nitschke B. (2012), Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce – geneza, formy działalności i perspektywy, w: Mobilizacja i etniczność. Procesy normalizacji mniejszości narodowych i etnicznych w województwie zachodniopomorskim na tle doświadczeń grup narodowościowych w innych regionach, red. M. Giedrojć, D. Kowalewska, M. Mieczkowska, Wydawnictwo ZAPOL, Szczecin.
O organizacji (2020), https://skgd.pl/o-nas/o-organizacji/, 22.12.2020.
Ociepka B. (1992), Niemcy na Dolnym Śląsku w latach 1945–1970, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Podstawowe prawa (2020), http://mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl/mne/prawo/zapisy-z-konstytucji-r/6481,Podstawowe-prawa.html, 18.12.2020.
Rosenbaum S., Janusz G., Donath-Kasiura Z., Hassa J., Cuber T. (2018), Mniejszość niemiecka w faktach i liczbach, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim, Opole.
Statut Towarzystwa Społeczno-Politycznego na Śląsku Opolskim (2016), https://skgd.pl/wp-content/uploads/2017/01/Statut-TSKN_jednolity-2017.pdf, 1.12.2020.
Statut Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce (2018), https://www.vdg.pl/pl/dokumenty, 22.12.2020.
Strefa DFK (2020), https://skgd.pl/strefa-dfk/, 24.12.2020.
Struktura (2020), https://skgd.pl/o-nas/o-organizacji/struktura/, 22.12.2020.
Szczepański A. (2013), Aktywność społeczno-polityczna mniejszości niemieckiej na Śląsku Opolskim po 1989 r., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Szczepański A. (2017), Komitet Wyborczy Wyborców Mniejszość Niemiecka w wyborach parlamentarnych w 2015 r., w: Populizm jako narzędzie marketingu politycznego, red. M. Nowina-Konopka, K. Glinka, R. Miernik, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce.
Szczepański A. (2019), Bezpieczeństwo społeczne mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem społeczności romskiej (cygańskiej), „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy”, 32(03).
Szczepański A. (2020) Ewolucja polityki etnicznej w Polsce w latach 1944–1989, „Wrocławskie Studia Politologiczne”, nr 28.
Urban T. (1994), Niemcy w Polsce. Historia mniejszości w XX wieku, Wydawnictwo Instytut Śląski, Opole.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy, Dz. U. 2011, Nr 21, poz. 112.
Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, Dz. U. 2005, nr 17, poz. 141.
Wyznania religijne, stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2009–2011 (2013), red. P. Ciecieląg, M. Haponiuk, GUS, Departament Badań Społecznych i Warunków Życia, Warszawa.
Zenderowski R., Pieńkowski J. (2014), Kwestie narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej, t. 1: Zagadnienia teoretyczne, Instytut Politologii UKSW, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Licencja
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.