Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim jako przykład organizacji mniejszości niemieckiej (w kontekście polityki etnicznej III RP)
Main Article Content
Abstrakt
Zgodnie z założeniami polityki etnicznej państwa polskiego, mniejszości narodowe i etniczne mają m.in. zapewnioną możliwość kultywowania swojej odrębności etnicznej, zachowania i rozwoju języka ojczystego, a także posiadają pełny zakres praw obywatelskich. Mniejszość niemiecka, którą reprezentuje największa liczba organizacji spośród wszystkich stowarzyszeń mniejszościowych w Polsce, aktywnie partycypuje w realizacji powyższych pryncypiów. Podstawowym celem powstania niniejszego artykułu było podjęcie próby charakterystyki organizacji mniejszości niemieckiej (ze szczególnym uwzględnieniem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim) w aspekcie polityki etnicznej III RP. Zastosowano następujące narzędzia i metody badawcze, m.in.: historyczną, komparatystyczną, statystyczną, analizy źródeł (w tym internetowych) i krytyki piśmiennictwa z zakresu problematyki fragmentaryzacji etnicznej państwa polskiego i jego polityki etnicznej. Słowa kluczowe: polityka etniczna, mniejszość niemiecka.
Downloads
Article Details

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.
Bibliografia
- Berdychowska B., Kazanecki P., Madajczyk P., Szamel D., Wierzycka Ł. (2003), Niemcy, w: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Informator 2003, red. M. Nijakowski, S. Łodziński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
- Browarek T. (2012), Życie organizacyjne mniejszości niemieckiej w Polsce po roku 1989, w: Mobilizacja i etniczność. Procesy normalizacji mniejszości narodowych i etnicznych w województwie zachodniopomorskim na tle doświadczeń grup narodowościowych w innych regionach, red. M. Giedrojć, D. Kowalewska, M. Mieczkowska, Wydawnictwo ZAPOL, Szczecin.
- Browarek T. (2018), Uwarunkowania polityki etnicznej państwa polskiego po 1989 roku, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
- Chałupczak H. (2014), Paradygmat badawczy polityki etnicznej jako polityki publicznej państwa, w: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce i Europie, Aspekty polityczne i społeczne, red. A. Sakson, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
- Chałupczak H., Browarek T. (2000), Mniejszości narodowe w Polsce 1919–1995, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
- Chałupczak H., Zenderowski R., Baluk W. (2015), Polityka etniczna: próba teoretycznej konceptualizacji, w: Polityka etniczna współczesnych państw Europy Środkowo-Wschodniej, red. R. Zenderowski, H. Chałupczak, W. Baluk, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
- DFK Schlesien (2020), https://dfkschlesien.pl/pl/o-nas/oddzialy-i-kola, 20.12.2020.
- Działalność kulturalno-oświatowa (2020), https://skgd.pl/dzialalnosc-kulturalno-oswiatowa/dzialalnosc-oswiatowa-tskn/, 20.12.2020.
- Działalność społeczno-polityczna (2020), https://skgd.pl/dzialalnosc-polityczno-spoleczna/, 23.12.2020.
- Ganowicz E. (2016), Mniejszość niemiecka w polityce lokalnej regionu pogranicza na Opolszczyźnie, „Pogranicze. Polish Borderlands Studies”, t. 4, nr 2.
- Janusz G. (1999), Status mniejszości narodowych w Polsce współczesnej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio K – Politologia 6.
- Janusz G. (2011), Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
- Kariera (2020), https://skgd.pl/granty-i-stypendia/, 21.12.2020.
- Kurcz Z. (1995), Zachowania wyborcze mniejszości niemieckiej, w: Czy można przewidzieć? Socjologiczno-metodyczne doświadczenia polskich badań przedwyborczych, red. W. Sitek, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
- Kurcz Z. (2001), Mniejszość niemiecka w Polsce na tle innych mniejszości, Instytut Zachodni, Poznań.
- Łodziński S. (1992), Struktura narodowościowa Polski i polityka wobec mniejszości w latach 1989–1992, Raport nr 22, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa.
- Łodziński S. (2010). Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945–2008, w: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa, red. S. Dudra, B. Nitschke, NOMOS, Kraków.
- Madajczyk P. (2004), Mniejszości narodowe w Polsce po II wojnie światowej, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 3/2 (6).
- Matelski D. (1999), Niemcy w Polsce w XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
- Medioteka (2020), https://skgd.pl/medioteka/, 27.11.2020.
- Mieczkowski J. (2014), Mniejszości narodowe w Polsce a partie etniczne, „Acta Politica”, nr 27.
- Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce (2003), red. L. M. Nijakowski, S. Łodziński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
- Mniejszość niemiecka w Polsce (2020), https://www.vdg.pl/pl/o-nas/zwiazek/vdg, 20.12.2020.
- Niemcy (2020), https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/niemcy, 20.12.2020.
- Nitschke B. (2012), Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce – geneza, formy działalności i perspektywy, w: Mobilizacja i etniczność. Procesy normalizacji mniejszości narodowych i etnicznych w województwie zachodniopomorskim na tle doświadczeń grup narodowościowych w innych regionach, red. M. Giedrojć, D. Kowalewska, M. Mieczkowska, Wydawnictwo ZAPOL, Szczecin.
- O organizacji (2020), https://skgd.pl/o-nas/o-organizacji/, 22.12.2020.
- Ociepka B. (1992), Niemcy na Dolnym Śląsku w latach 1945–1970, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
- Podstawowe prawa (2020), http://mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl/mne/prawo/zapisy-z-konstytucji-r/6481,Podstawowe-prawa.html, 18.12.2020.
- Rosenbaum S., Janusz G., Donath-Kasiura Z., Hassa J., Cuber T. (2018), Mniejszość niemiecka w faktach i liczbach, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim, Opole.
- Statut Towarzystwa Społeczno-Politycznego na Śląsku Opolskim (2016), https://skgd.pl/wp-content/uploads/2017/01/Statut-TSKN_jednolity-2017.pdf, 1.12.2020.
- Statut Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce (2018), https://www.vdg.pl/pl/dokumenty, 22.12.2020.
- Strefa DFK (2020), https://skgd.pl/strefa-dfk/, 24.12.2020.
- Struktura (2020), https://skgd.pl/o-nas/o-organizacji/struktura/, 22.12.2020.
- Szczepański A. (2013), Aktywność społeczno-polityczna mniejszości niemieckiej na Śląsku Opolskim po 1989 r., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
- Szczepański A. (2017), Komitet Wyborczy Wyborców Mniejszość Niemiecka w wyborach parlamentarnych w 2015 r., w: Populizm jako narzędzie marketingu politycznego, red. M. Nowina-Konopka, K. Glinka, R. Miernik, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce.
- Szczepański A. (2019), Bezpieczeństwo społeczne mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem społeczności romskiej (cygańskiej), „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy”, 32(03).
- Szczepański A. (2020) Ewolucja polityki etnicznej w Polsce w latach 1944–1989, „Wrocławskie Studia Politologiczne”, nr 28.
- Urban T. (1994), Niemcy w Polsce. Historia mniejszości w XX wieku, Wydawnictwo Instytut Śląski, Opole.
- Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy, Dz. U. 2011, Nr 21, poz. 112.
- Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, Dz. U. 2005, nr 17, poz. 141.
- Wyznania religijne, stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2009–2011 (2013), red. P. Ciecieląg, M. Haponiuk, GUS, Departament Badań Społecznych i Warunków Życia, Warszawa.
- Zenderowski R., Pieńkowski J. (2014), Kwestie narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej, t. 1: Zagadnienia teoretyczne, Instytut Politologii UKSW, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.