Od zamrożonych do ukrytych konfliktów. Czy potrzeba nowego paradygmatu działań Unii Europejskiej wobec Bośni i Hercegowiny jest pilna?

Abstrakt

Trzy dekady minęły od początku wojny, która spustoszyła Bośnię i Hercegowinę (BiH), a państwo ponownie znalazło się w grzęzawisku podziałów. W wysokiej dyplomacji określa się ją mianem najgorszego kryzysu od czasu podpisania poro zumienia pokojowego w Dayton (1995 r.), które nadal wymaga konsolidacji i pełnej legitymizacji. Ten międzynarodowy dokument zatrzymał rozlew krwi, a jednocześnie pogrążył państwo w krętej otchłani obywatelstwa złożonej z politycznych sprzeczności i ram instytucjonalnych zinstrumentalizowanych jako żyzny grunt dla stabilokracji i geostrategicznych gier wpływów. Wojna na Ukrainie ożywiła zainteresowanie społeczności międzynarodowej BiH, zmuszając ją do zajęcia bardziej zdecydowanego stanowiska. Niniejszy artykuł ma na celu analizę ostatnich wydarzeń w Bośni i Hercegowinie oraz strategii Unii Europejskiej (UE) w świetle jej złożonych relacji opartych na spójności i niespójności oraz idei bezpieczeństwa. Badania dotyczą tego, czy UE wykorzysta doświadczenia zdobyte w krwawych latach dziewięćdziesiątych do rozwiązania zamrożonych konfliktów. Odpowiedzi udziela się dzięki realizacji argumentacyjnego projektu badawczego obejmującego jakościową analizę struktury instytucjonalnej Bośni i Hercegowiny oraz przegląd wzajemnych powiązań między państwem a czynnikami wywołującymi niestabilność lokalną, regionalną i międzynarodową, ze szczególnym uwzględnieniem UE. Scenariusz ukraiński pokazuje, jak szybko zaczynają płonąć zamrożone konflikty.