Słowa kluczowe
publiczne
polityczne
feminizm
Jak cytować
Abstrakt
Wychodząc od hasła “prywatne jest polityczne”, głośnego w amerykańskim ruchu wyzwolenia kobiet, przedstawiono niektóre wątki feministycznej krytyki rozdziału sfery prywatnej (domowo-rodzinnej) i sfery publicznej, w jego nowożytnej postaci. Sfera prywatna, z przypisanymi do niej kobietami, jest według omawianych autorek wyjęta spod reguł uznawanych za obowiązujące w świecie publicznym oraz impregnowana na rzetelną analizę i ewentualne reformy. Separacja prywatnego i politycznego maskuje wzajemne zależności między dwiema sferami i służy legitymizacji nierówności płci. Teoria feministyczna problematyzuje ten rozdział i ukazuje złożone zależności między prywatnym i publicznym. W analizie wyróżniono dwa wątki: subsumpcję kobiet pod rodzinę na gruncie teorii umowy społecznej oraz idealizację sfery domowej, wyobrażonej jako uczuciowa i moralna ostoja, w opozycji do świata publicznego, naznaczonego egoizmem i bezosobowością. Konstrukcja ta pełni funkcję ideologiczną, umacniając rozdział przypisujący kobiety do domu i rodziny.
Bibliografia
Booth A. (1992), Greatness Engendered: George Eliot and Virginia Woolf, Cornell University Press, Ithaca–London.
Burch K. T. (2012), Democratic Transformations. Eight Conflicts in the Negotiation of American Identity, London–New York.
Dopierała R. (2013), Prywatność w perspektywie zmiany społecznej, Nomos, Kraków.
Finlayson L. (2016), An Introduction to Feminism, Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781316343579
Firestone Sh. (1970), The Dialectic of Sex. The Case for Feminist Revolution, Bantam Books, New York.
Fraser N. (1990), Rethinking the Public Sphere: A Contribution to the Critique of Actually Existing Democracy, “Social Text”, no. 25/26, pp. 56–80. DOI: https://doi.org/10.2307/466240
Fraser N. (2013), Fortunes of Feminism. From State-Managed Capitalism to Neoliberal Crisis, Verso, London–New York. Polish edition: Drogi feminizmu. Od kapitalizmu państwowego do neoliberalnego kryzysu (2014), transl. A. Weseli, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warsaw.
Gavison R. (1992), Feminism and the Public/Private Distinction, “Stanford Law Review”, Nov., vol. 45, no. 1, pp. 1–45. DOI: https://doi.org/10.2307/1228984
Hanisch C. (1970), The Personal is Political, in: Notes from the Second Year: Women’s Liberation, ed. by A. Koedt, Sh. Firestone, New York.
Hanisch C. (2006), The Personal is Political. The Women’s Liberation Movement classic with a new explanatory introduction, http://www.carolhanisch.org/CHwritings/PIP.html, 05.06.2023.
Hanisch C. (2014), Telltale Words: Depoliticizing the Women’s Liberation Movement, p. 1, speech delivered during conference at Boston University in 2014, http://meetinggroundonline.org/wp-content/uploads/2014/04/CJH-Boston-U-Panel-2.pdf, 05.06.2023.
Kerber K. L. (1988), Separate Spheres, Female Worlds, Woman’s Place: The Rhetoric of Women’s History, “The Journal of American History”, vol. 75, no. 1, (Jun.), pp. 9–39. DOI: https://doi.org/10.2307/1889653
Krause E. (2003), Einführung in die politikwissenschaftliche Geschlechterforschung, Leske + Budrich, Opladen. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-99669-5
Millett K. (1970a), Sexual politics: A Manifesto for Revolution, in: Notes from the Second Year: Women’s Liberation, ed. by A. Koedt, Sh. Firestone, New York.
Millett K. (1970b), Sexual Politics, University of Illinois Press, Urbana–Chicago–New York.
Moller Okin S. (1982), Women and the Making of the Sentimental Family, “Philosophy & Public Affairs”, Winter, vol. 11, no. 1, pp. 65–88.
Moller Okin S. (1989), Justice, Gender and the Family, Basic Books, Inc., Publishers, New York.
Moller Okin S. (1991), Gender, the Public and the Private, w: Political Theory Today, ed. D. Held, Stanford University Press, Stanford, California.
Moller Okin S. (1992), Women in Western Political Thought, Princeton University Press, Princeton, New Jersey (first edition, 1979).
Pateman C. (1988), The Sexual Contract, Stanford University Press, Stanford. Polish edition: Kontrakt płci (2014), transl. J. Mikos, Czarna Owca, Warsaw.
Pateman C. (1989), Feminist Critiques of the Public/Private Dichotomy, w: C. Pateman, The Disorder of Women; first published in: S. Benn, G. Gaus (eds.) (1983), Public and Private in Social Life, Croom Helm, St. Martin’s Press, London–New York.
Syguła J. (2009), Pozycja i rola kobiety w rodzinie na ziemiach polskich w XIX stuleciu, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego MCCCIV – 2009, Prace Historyczne no. 136, pp. 57–76.
Weintraub J., Kumar K. (eds.) (1997), Public and Private in Thought and Practice. Perspectives on a Grand Dichotomy, The University of Chicago Press, Chicago–London.
Welter B. (1966), The Cult of True Womanhood: 1820–1860, “American Quarterly”, vol. 18, no. 2, Part 1 (Summer), pp. 151–174. DOI: https://doi.org/10.2307/2711179
Woolf V. (1942), Professions for Women, in: The Death of the Moth, and Other Essays, Brace and Company, New York–Harcourt. Polish edition: Praca zawodowa kobiet, in: Eseje wybrane (2015), transl. M. Heydel, Wydawnictwo Karakter, Kraków.
Wysłobocki T. (2022), W cieniu wolności, równości i… gilotyny. Condorcet, pani de Cambis, Olympe de Gouges – nieusłyszane głosy w sprawie równouprawnienia kobiet, in: Partycypacja i wykluczenie. Z teorii i praktyki obywatelstwa, ed. J. Nowotniak, Oficyna Wydawnicza SGH, Warsaw.
Znaniecka Lopata H. (1993), The Interweave of Public and Private: Women’s Challenge to American Society, “Journal of Marriage ant the Family” 55 (February), pp. 176–190. DOI: https://doi.org/10.2307/352967
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.