Słowa kluczowe
Deklaracje Środowiskowe
zrównoważony rozwój
ekologiczne materiały budowlane
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł omawia regulacje i strategie mające na celu redukcję emisji CO₂ w sektorze budowlanym. Kluczowym elementem jest Mechanizm dostosowywania cen przy granicy (CBAM), który w ramach strategii FitFor55 wprowadza opłaty celne na importowane towary związane z wysokimi emisjami CO₂, takie jak stal i cement, aby wyrównać koszty między UE a krajami o mniej rygorystycznych normach emisji. Dyrektywa EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) wymusza na państwach członkowskich poprawę efektywności energetycznej budynków poprzez certyfikację i przeglądy systemów grzewczych. Deklaracje Środowiskowe EPD dostarczają informacji na temat wpływu produktów budowlanych na środowisko, wspierając zrównoważone budownictwo. W produkcji cementu, w szczególności w Europie Środkowej, kluczowe jest wdrażanie nowoczesnych technologii w celu redukcji emisji. Technologie takie jak BIM i innowacyjne rodzaje cementu, jak ECOPact, przyczyniają się do zmniejszenia śladu węglowego budynków, wspierając globalne cele klimatyczne.
Bibliografia
Adamczak-Bugno A. (2023), O szansach i zagrożeniach dla segmentu budownictwa kubaturowego, Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne.
Almeida R., Chaves L., Silva M., Carvalho M., Caldas L. (2023), Integration between BIM and EPDs: Evaluation of the main difficulties and proposal of a framework based on ISO 19650:2018, J. Build Eng. 68, 106091. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jobe.2023.106091
Anderson J., Moncaster A. (2022), Using an analysis of concrete and cement EPD: Verification, selection, assessment, benchmarking and target setting, Acta Polytech. CTU Proc. 33, 20–26. DOI: https://doi.org/10.14311/APP.2022.33.0020
Anderson J., Rønning A. (2022), Using standards to maximize the benefit of digitization of construction product Environmental Product Declaration (EPD) to reduce Building Life Cycle Impacts, E3S Web of Conferences 349, 10003–10008. DOI: https://doi.org/10.1051/e3sconf/202234910003
Asdrubali F., Grazieschi G., Roncone M., Thiebat F., Carbonaro C. (2023), Sustainability of building materials: Embodied energy and embodied carbon of masonry, “Energies” 16(4), 1846. DOI: https://doi.org/10.3390/en16041846
Bezegłów E. (2024), Zrównoważone budownictwo – wyzwania środowiskowe, regulacje prawne, kierunki rozwoju, w: Zrównoważony rozwój – trendy, wyzwania, kontrowersje, red. D. Teneta, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. DOI: https://doi.org/10.15611/2024.55.0.01
Błaszczyński T. Z., Król M. R. (2021), Ekospoiwa geopolimerowe, „Builder”, 25. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.0421
Bukowski H., Fabrycka W. (2019), Budownictwo w obiegu zamkniętym w praktyce, Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju, Warszawa.
Burchard-Dziubińska M., Rzeńca A., Drzazga D. (2014), Zrównoważony rozwój – naturalny wybór, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-090-9
CERTBUD, Deklaracje środowiskowe, https://certyfikacja-certbud.pl/epd?gad_source=1&gclid=Cj0KCQjwlvW2BhDyARIsADnIe-Jxm1LYJmMtDdvQJTdnlYo8vjB_COBpnjdYnhCmhKUqWD0IZ_Vs6w8aAvyNEALw_wcB, 05.2024.
Czarnecki L., Justnes H. (2012), Zrównoważony, trwały beton, Dni betonu.
Czernik S., Michałowski B., Tomaszewska J., Michalak J. (2022), The influence of cement on the environmental performance of construction products on the example of cementitious adhesives – External Thermal Insulation Composite Systems [ETICS] components, “Cem Wapno Beton”, 27(1), s. 14–31. DOI: https://doi.org/10.32047/CWB.2022.27.1.2
Drzazga M. (2016), BIM – zapis informacji o przedsięwzięciu budowlanym (projektowanie 5D), „Przegląd Budowlany”, 87(9), s. 33–37.
Dz.U.UE.L.2023.231.1, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/dyrektywa-2023-1791-w-sprawie-efektywnosci-energetycznej-oraz-zmieniajaca-72206698.
ECOPACT – Beton niskoemisyjny od HOLCIM, https://www.holcim.pl/beton-niskoemisyjny-ecopact, maj 2024.
Erbach G., Jensen L. (2022), Fit for 55 packages, EPRS, European Parliament.
European Commission (2019), The European Green Deal, Brussels, Belgium, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52019DC0640.
European Education Area, European Commission, https://education.ec.europa.eu/pl, 05.2024.
Foremny A., Nicał A. (2013), Building Information Modeling: stan obecny i kierunki rozwoju, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe”, 14, 1759–1766.
Gaj J., Sobiech M. (2016), Akumulacja ciepła w budynkach a bezpieczeństwo energetyczne, „Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych”.
Garbacz A., Urbańska P. (2021), Ślad węglowy betonu, „Budownictwo, Technologie, Architektura”.
Gawlicki M., Belit w cementach o małej emisji CO2 w procesie klinkieryzacji (Belite in cements with low emission of CO2 during clinker formation).
Geopolimery – krok w kierunku zrównoważonego budownictwa (2021), https://www.wim.pw.edu.pl/Studenci/Kolo-naukowe-WAKANS/Materialmiesiaca/materialmiesiaca-Geopolimery-krok-w-kierunku-zrownowazonego-budownictwa, 05.2024.
Giergiczny Z. (2014), Nowe cementy i technologie wytwarzania spoiw alternatywnych. Materiały konferencyjne, Konferencja Dni Betonu, Stowarzyszenie Producentów Cementu, Wisła.
Global Carbon Atlas, (2024), https://globalcarbonatlas.org/emissions/carbon-emissions/, 05.2024.
Głażewska M. (2024), Deklaracje środowiskowe typu III – czego dowiemy się z EPD?, https://bzg.pl/poradnik/artykul/deklaracje-srodowiskowe-typu-iii-czego-dowiemy-sie-z-epd/id/49195, 05.2024.
Górak P., Gaudy J., Wójcik A., Grądzki A. (2021), Zmniejszenie śladu węglowego w konstrukcjach mostowych za pomocą rozwiązań materiałowych dla betonów opartych na cementach nisko-klinkierowych, Materiały XI Konferencji Dni Betonu, Wisła (ss. 11–13).
Groeger L. (2016), Programy wspierania budownictwa mieszkaniowego w Polsce i ich wpływ na rynek nieruchomości mieszkaniowych, „Space–Society–Economy”, (18), ss. 131–146. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.18.09
Grzebulska B., Massalska B., Ostanek P., Zubel K., Romaniuk, P. (2020), Droga do samowystarczalności energetycznej do 2050 roku dla Metropolii GZM.
Grzyl B., Apollo M., Miszewska E. (2016), Building information modeling-analiza zakresu i stanu implementacji w polskiej branży budowlanej, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe”, 1762–1768.
Hadart (2020), Na czym polega zrównoważony rozwój w budownictwie, https://hadart.pl/pl/na-czym-polega-zrownowazony-rozwoj-w-budownictwie/, 05.2024.
Holcim (2013), Successful trial for new generation low carbon cement, https://www.holcim.com/media/media-releases/successful-trial-new-generation-low-carbon-cement?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=sc, 05.2024.
Jędrosz W., Prochowska O. (2024), Czy BIM przeciwdziała zmianom klimatu i ich skutkom?, https://g4bim.pl/blog/bim-przeciw-zmianom-klimatu/, 05.2024.
Kamionka L. W. (2022), Projektowanie zrównoważone w aspekcie zastosowania materiałów proekologicznych, „Środowisko Mieszkaniowe”, (41), ss. 65–77. DOI: https://doi.org/10.4467/25438700sm.22.031.17154
Klemczak B. (2018), Masywne konstrukcje betonowe, XXXIII Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji, Szczyrk.
Komisja Europejska, Redukcja emisji dwutlenku węgla przyszłością branży cementowej, https://cordis.europa.eu/article/id/406925-lower-co2-emissions-on-the-horizon-for-cement/pl, 05.2024.
Komisja Europejska, Transformacja ekologiczna, https://reform-support.ec.europa.eu/what-we-do/green-transition_pl, 05.2024.
Komisja Europejska, Uczenie się a transformacja ekologiczna i zrównoważony rozwój, https://education.ec.europa.eu/pl/focus-topics/green-education/learning-for-the-green-transition, 05.2024.
Kramarczyk M. (2023), Geopolimery – rewolucyjny materiał budowlany przyszłości, https://proktor.pl/geopolimery-rewolucyjny-material-budowlany-przyszlosci, 05.2024.
Król M., Błaszczyński T. (2013), Geopolimery w budownictwie, „Izolacje”, 5.
Krysik P. (2022), Zmiany w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, „Rynek Instalacyjny”.
Kuryś D., Gorzelak B. (2024), Na drodze do neutralności klimatycznej – transformacja cementu i betonu, „Budownictwo, Technologie, Architektura”.
Kwiatkowski J. (2024), Przyszłość systemu świadectw charakterystyki energetycznej – proponowane zmiany, „Cyrkulacje. Powietrze, Wentylacja, Klimatyzacja”, (80).
Lasvaux S., Habert G., Peuportier B., Chevalier J. (2015), Comparison of generic and product-specific Life Cycle Assessment databases: application to construction materials used in building LCA studies, Int. J. Life Cycle Assess, 20, 1473–1490. DOI: https://doi.org/10.1007/s11367-015-0938-z
Lis P., Sekret R. (2016), Efektywność energetyczna budynków-wybrane zagadnienia problemowe, „Rynek Energii”.
Madej D., Kruk A. (2023), Klasyczne i nowoczesne spojrzenie badawcze na procesy hydratacji cementów glinowo-wapniowych, „Cement Wapno Beton”, 28. DOI: https://doi.org/10.32047/CWB.2023.28.5.3
Magacho G., Espagne E., Godin A. (2024), Impacts of the CBAM on EU trade partners: consequences for developing countries, “Climate Policy”, 24(2), ss. 243–259. DOI: https://doi.org/10.1080/14693062.2023.2200758
Maibaum J., Block M., König M., Wachsmann A. (2023), BIM-based EPD adaptation in the context of ecological sustainability and municipal infrastructures, w: Life-Cycle of Structures and Infrastructure Systems, red. F. Biondini, D. M. Frangopol, CRC Press, London, Great Britain, ss. 2329–2336. DOI: https://doi.org/10.1201/9781003323020-284
Majewski Sz. (2024), Zdekarbonizowane budownictwo na horyzoncie. Przyjęto dyrektywę EPBD, https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/dyrektywa-epbd-charakterystyka-energetyczna-budynkow-14932.html, 05.2024.
Michalak D., Rosiek K., Szyja P. (2020), Gospodarka niskoemisyjna gospodarka cyrkularna zielona gospodarka. Uwarunkowania i wzajemne powiązania, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8220-032-4
Nomikou M., Kouris C., Karkaletsis T., Kaloidas V., Badogiannis E. (2024), A Proposal for the Use of Recycled Aggregates in Concrete in Greece, “Materials Proceedings”, 15(1), 92. DOI: https://doi.org/10.3390/materproc2023015092
Pilch Z. (2007), Beton w budynkach efektywnych energetycznie. Korzyści z masy termicznej, Kraków.
Piotrowski M. (2024), Do 2027 roku chcemy produkować cement o zerowym śladzie węglowym, https://www.holcim.pl/blog/do-2027-roku-chcemy-produkowac-cement-o-zerowym-sladzie-weglowym, 05.2024.
Pszczolak M. (2021), Jak zmniejszyć ślad węglowy w przemyśle aec – podstawy, https://bimcorner.com/pl/zrownowazona-budowa/, 05.2024.
Rada Europejska Rada Unii Europejskiej (2025), https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/fit-for-55/.
Rapacka P. (2023), CBAM wchodzi w życie. Na razie rusza faza przejściowa, https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/CBAM-wchodzi-w-zycie-na-razie-rusza-faza-przejsciowa-14006.html, 05.2024.
Sinno N., Lotfy A., Chaabene W. B. (2023, May), Development of Low Carbon Concrete Solutions with Alternative Local Ontario Materials, w: Canadian Society of Civil Engineering Annual Conference (ss. 269–276), Springer Nature Switzerland, Cham. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-61511-5_22
Siuta-Olcha A. (2024), Przyczyny i skutki zmian Dyrektywy Unii Europejskiej w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, „Polski Instalator”.
Sosnowska A., Pyrka M., Jeszke R. (2023), Wprowadzenie podatku granicznego od emisji gazów cieplarnianych (CBAM) jako nowego instrumentu polityki klimatycznej UE i jego potencjalne skutki ekonomiczne dla Polski, „Studia BAS”, s. 145–170. DOI: https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.16
Sójka A. J. (2022), Europejski zielony ład – Unia Europejska od zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa środowiskowego do ekologizmu, „Studia Administracji i Bezpieczeństwa”, 12(12), ss. 121–139. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9683
Stepura D. (2024), Managerial challenges of industrial enterprises in terms of compliance with the EU carbon emission regulations.
Stowarzyszenia Producentów Cementu (2021), Mechanizm Ochrony Granic (CBAM) jako rozwiązanie chroniące polski i europejski przemysł cementowy, https://www.polskicement.pl/mechanizm-ochrony-granic-cbam-jako-rozwiazanie-chroniace-polski-i-europejski-przemysl-cementowy/.
Stowarzyszenie Producentów Cementu (2020), Spajamy Europejski Zielony Ład. Osiągnięcie neutralności emisyjnej w łańcuchu wartości cementu i betonu do roku 2050.
Środa B. (2021), Nowa norma 197-5 krokiem w kierunku dekarbonizacji, „Budownictwo, Technologie, Architektura”.
Środa B. (2024), Cement i jego skład w erze dekarbonizacji, „Budownictwo, Technologie, Architektura”.
Vaillant, Czy będzie zakaz kotłów gazowych, czyli o czym mówi dyrektywa EPBD, https://www.vaillant.pl/klienci-indywidualni/porady-i-wiedza/poradnik/inne/czy-bedzie-zakaz-kotlow-gazowych-czyli-o-czym-mowi-dyrektywa-epbd/, 05.2024.
Wavin, Czy BIM wspiera optymalizację kosztów energetycznych? Odkrywamy odpowiedzi, https://blog.wavin.com/pl-pl/czy-bim-wspiera-optymalizacj%C4%99-kosztow-energetycznych, 05.2024.
Węglarz A., Gilewski P., Zdanowski P., Ogrodniczuk J., Rajkiewicz A., Twardowski J., ... Kus, J., Strategia zaspokojenia zapotrzebowania na wykwalifikowanych pracowników energooszczędnego budownictwa w perspektywie 2030 roku.
Węglarz A., Kulik O., Skoczkowski T. (2021), Niskoemisyjne budownictwo w Polsce w kontekście Europejskiego Zielonego Ładu, „Materiały Budowlane”, (1).
Wyrwa A., Radomska E., Pająk T., Mika Ł., Michalak P., Lis Ł., ... Sztekler K. (2025), Efektywność wytwarzania i użytkowania energii, „Energetyka Rozproszona”, (13–14), 9–33. DOI: https://doi.org/10.7494/er.2025.13-14.9
Wysocka-Golec J., Witczak K., Głażewska M. (2023), Deklaracja środowiskowa wyrobu (EPD) – istotne narzędzie dla branży budowlanej, https://kpmg.com/pl/pl/blogs/home/posts/2023/07/deklaracja-srodowiskowa-wyrobu-epd-istotne-narzedzie-dla-branzy-budowlanej-esg-blog.html, 05.2024.
Zalewski W. (2022), Pakiet „Fit for 55” – wprowadzenie mechanizmu dostosowania cen na granicach (CBAM), https://www.ey.com/pl_pl/law/pakiet-fit-for-55-cbam, 05.2024.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Edyta Gosk, Ewelina Rudowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.