Słowa kluczowe
płeć i polityka
kobiety w polityce
Nowa Lewica
narracje dezinformacyjne
media społecznościowe
Jak cytować
Abstrakt
Dezinformacja oparta na tożsamościach (identity-based disinformation) stanowi coraz bardziej rozpoznawalne narzędzie wpływu społeczno-politycznego, wykorzystujące istniejące uprzedzenia, stereotypy oraz podziały społeczne w celu zwiększenia zasięgu i skuteczności przekazu (Wardle, Derakhshan, 2017; Rossini et al., 2021). Jedną z kluczowych osi tej strategii jest płeć, która – w kontekście kobiet aktywnych politycznie – staje się przedmiotem celowych działań dezinformacyjnych mających na celu delegitymizację ich kompetencji, podważenie autorytetu oraz utrwalanie tradycyjnych norm płciowych (Krook, Restrepo Sanín, 2020). Celem niniejszego artykułu jest analiza narracji dezinformacyjnych dotyczących polityczek Nowej Lewicy zasiadających w polskim Sejmie i Senacie w okresie styczeń–czerwiec 2025 roku. Badanie opiera się na jakościowej analizie treści pochodzących z platformy X (dawniej Twitter), z wykorzystaniem narzędzi do mapowania narracji i detekcji motywów dyskredytujących. Szczególną uwagę poświęcono sposobom przedstawiania polityczek przez pryzmat stereotypów płciowych, ich życia prywatnego oraz ról społecznych.
Bibliografia
Alcantara J., Valentim J. (2023), Gender-Based Disinformation: A Scoping Review of the Literature, 2013–2023, „ex æquo”, nr 48, s. 125–145.
Bardall G., Bjarnegård E., Piscopo J. M. (2020), How is Political Violence Gendered? Disentangling Motives, Forms, and Impacts, „Political Studies”, vol. 68, nr 4, s. 916–935. DOI: https://doi.org/10.1177/0032321719881812
Belgia (2014), Loi du 22 mai 2014 tendant à lutter contre le sexisme dans l’espace public, Institut pour l’égalité des femmes et des hommes (IEFH), https://rm.coe.int/1680593cab, 15.09.2025.
Brady W. J., Wills J. A., Jost J. T., Tucker J. A., Van Bavel J. J. (2017), Emotion Shapes the Diffusion of Moralized Content in Social Networks, „Proceedings of the National Academy of Sciences”, vol. 114, nr 28, s. 7313–7318. DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.1618923114
Center for Democracy & Technology (CDT) (2022), An Unrepresentative Democracy: How Disinformation and Online Abuse Hinder Women of Color Political Candidates in the United States, dostęp: 8.09.2025.
Council of Europe, Committee of Ministers (2022), Recommendation CM/Rec(2022)16 on combating hate speech. Streszczenie i memorandum wyjaśniające, w: coe.int, 12.09.2025.
Desperak U. (2014), Udział kobiet w sferze publicznej w transformującej się Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
EEAS – European External Action Service (2024a), Identity-Based Disinformation in FIMI conference, 8 listopada 2024, https://www.eeas.europa.eu/eeas/identity-based-disinformation-fimi-conference_en, 4.09.2025.
EEAS – European External Action Service (2024b), How to Detect & Analyse Identity-Based Disinformation/FIMI: A Practical Guide to Conduct Open Source Investigations, Brussels, 8 listopada 2024, 5.09.2025.
Fiske S. T., Cuddy A. J. C., Glick P., Xu J. (2002), A model of (often mixed) stereotype content, „Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 82, nr 6, s. 878–902. DOI: https://doi.org/10.1037//0022-3514.82.6.878
Gjørv G. H., Jalonen O. (2023), Identity as a Tool for Disinformation: Exploiting Social Divisions in Modern Societies, Hybrid CoE Strategic Analysis 34, European Centre of Excellence for Countering Hybrid Threats, Helsinki, dostęp: 9.09.2025.
Howard P. N., Ganesh B., Liotsiou D., Kelly J., François C. (2018), The IRA, Social Media and Political Polarization in the United States, 2012–2018, Oxford Internet Institute, University of Oxford, Oxford, grudzień 2018, dostęp: 16.09.2025.
IGF – Internet Governance Forum (2021), Best Practice Forum on Gender and Digital Rights: Exploring the Concept of Gendered Disinformation, BPF Output Document, grudzień 2021, dostęp: 7.09.2025.
Instytut Spraw Publicznych (2023), Płeć i dezinformacja, ISP, Warszawa.
Irlandia (2020), Harassment, Harmful Communications and Related Offences Act 2020 („Coco’s Law”), Irish Statute Book, wejście w życie 10.02.2021, dostęp: 14.09.2025.
Judson E., Atay A., Krasodomski-Jones A., Lasko-Skinner R., Smith J. (2020), Engendering Hate: The Contours of State-Aligned Gendered Disinformation Online, Demos, Londyn, https://dera.ioe.ac.uk/id/eprint/36786/1/Engendering-Hate-Report-FINAL.pdf, 6.09.2025.
Kancelaria Senatu RP (b.d.), Skład Senatu X kadencji według płci, https://www.senat.gov.pl/sklad/senatorowie/, 1.09.2025.
Krook M. L. (2020), Violence against Women in Politics, Oxford University Press, Oxford. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780190088460.001.0001
Krook M. L., Restrepo Sanín J. (2020), The Cost of Doing Politics? Analyzing Violence and Harassment against Female Politicians, „Perspectives on Politics”, vol. 18, nr 3, s. 740–755. DOI: https://doi.org/10.1017/S1537592719001397
Lazer D. M. J., Baum M. A., Bendavid E. et al. (2018), The Science of Fake News, „Science”, vol. 359, nr 6380, s. 1094–1096. DOI: https://doi.org/10.1126/science.aao2998
Lovenduski J. (2005), Feminizing Politics, Polity Press, Cambridge.
Lühiste M., Praet S., Popa S. A., Theocharis Y., Barberá P., Fazekas Z., Tucker J. A. (2025), When Does Fame Not Matter? Examining Gender Differences in Politicians’ Social Media Experiences, „Politics & Gender”, (online first). DOI: https://doi.org/10.1017/S1743923X25100111
NATO Strategic Communications COE (2024), Social Media Manipulation for Sale. 2024 Experiment on Platform Capabilities to Detect and Counter Inauthentic Social Media Engagement, NATO StratCom COE, Riga, s. 24–25.
Niemcy (2017), Gesetz zur Verbesserung der Rechtsdurchsetzung in sozialen Netzwerken (NetzDG), BGBl. I, s. 3352; wersja skonsolidowana: Gesetze-im-Internet, dostęp: 16.09.2025.
Norris P. (red.) (1997), Women, Media, and Politics, Oxford University Press, New York.
Nowa Lewica (2023), Program wyborczy 2023, https://lewica.org.pl/program, 3.09.2025.
OSCE – Organization for Security and Co-operation in Europe (2025), OSCE WPS Roadmap: OSCE-wide roadmap for the implementation of commitments on Women, Peace and Security, dostęp: 11.09.2025.
Paxton P., Hughes M. M., Barnes T. D. (2025), Women, Politics, and Power: A Global Perspective, wyd. 5, Rowman & Littlefield, Lanham (MD).
Rathje S., Van Bavel J. J., van der Linden S. (2021), Out-group animosity drives engagement on social media, „Proceedings of the National Academy of Sciences”, vol. 118, nr 26, e2024292118. DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.2024292118
Ross K. (2010), Gendered Media: Women, Men, and Identity Politics, Rowman & Littlefield, Lanham (MD). DOI: https://doi.org/10.5040/9798881815929
Rossini P., Stromer-Galley J., Baptista E. A., Veiga de Oliveira V. (2021), Dysfunctional information sharing on WhatsApp and Facebook…, „New Media & Society”, 23(8), s. 2430–2451. DOI: https://doi.org/10.1177/1461444820928059
Sejm RP (b.d.), Struktura klubów parlamentarnych według płci, https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/kluby.xsp, 2.09.2025.
Sportelli C., D’Errico F. (2025), Does Disinformation Toward Women Politicians Reflect Gender Stereotypes? Exploring the Role of Leaders’ Political Orientations, „Behavioral Sciences”, vol. 15, nr 5, art. 695. DOI: https://doi.org/10.3390/bs15050695
Sreberny A., van Zoonen L. (2000), Gender, Politics and Communication, Hampton Press, Cresskill (NJ).
Szakács J., Bognár É. (2021), The Impact of Disinformation Campaigns about Migrants and Minority Groups in the EU, In-Depth Analysis, European Parliament, Directorate-General for External Policies, Bruksela, dostęp: 10.09.2025.
Tajfel H., Billig M. G., Bundy R. P., Flament C. (1971), Social categorization and intergroup behaviour, „European Journal of Social Psychology”, vol. 1, nr 2, s. 149–178. DOI: https://doi.org/10.1002/ejsp.2420010202
Unia Europejska (2022), Rozporządzenie (UE) 2022/2065 (Digital Services Act) z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych, Dz. U. L 277, 27.10.2022, art. 34, dostęp: 12.09.2025.
Unia Europejska (2024), Dyrektywa 2024/1385 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, Dz.U. UE L 2024/1385 (14.05.2024), dostęp: 13.09.2025.
van Zoonen L. (1994), Feminist Media Studies, Sage Publications, London.
Vasist P. N., Chatterjee D., Krishnan S. (2024). The polarizing impact of political disinformation and hate speech: A cross-country configural narrative, “Information Systems Frontiers”, 26(2), pp. 663–688. DOI: https://doi.org/10.1007/s10796-023-10390-w
Vosoughi S., Roy D., Aral S. (2018), The spread of true and false news online, „Science”, vol. 359, nr 6380, s. 1146–1151. DOI: https://doi.org/10.1126/science.aap9559
Wardle C., Derakhshan H. (2017), Information disorder…, Council of Europe.
Żybura M. (2024), Mówią, czy są mówione?, Collegium Civitas, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Agnieszka Filipiak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.