Конфронтация „режима нормализации” и оппозиции в Чехословакии в конце 1980-х годов XX века

Abstrakt

W artykule, na bazie rosyjskich i zagranicznych archiwalnych dokumentów poddane zostały analizie relacje między „partyjno-państwowym kierownictwem” i opozycją w Czechosłowacji w końcu lat 80-tych. Konserwatywnie nastawieni przedstawiciele władz domagali się zaostrzenia reżymu „normalizacji”, natomiast „pragmatycy” brali pod uwagę dialog z opozycją. W opozycji zwolennicy „niepolitycznej polityki” też – do czasu wydarzeñ z 17 listopada, a także jeszcze długo po nich – brali pod uwagę dialog z nurtem pragmatycznym kierownictwa państwowego, natomiast zwolennicy radykalnego skrzydła domagali się natychmiastowego przeprowadzenia wolnych wyborów  i  formowania  demokratycznych  organów  władzy. Ale właśnie ruch oddolny – począwszy od demonstracji studenckiej z 17 listopada 1989 roku i kończąc masowymi demonstracjami, gromadzącymi w Pradze w drugiej połowie listopada nawet po siedemset tysięcy uczestników nadawało w Czechosłowacji tempo przemianom historycznym, inaczej akcentując historyczne priorytety, niż to zakładały różne środowiska zarówno rządowe, jak i opozycyjne. Powodzeniem cieszyli się ci działacze, którzy, umieli skorygować swoje poprzednie stanowisko zgodnie ze społecznymi oczekiwaniami.