Abstract
W 2004 roku kraje bałtyckie zostaną pełnoprawnymi członkami Unii Europejskiej. Ich „powrót do Europy” rozpoczął się w 1991, jednakże początkowo, inaczej niż w krajach Europy Środkowej, towarzyszyło mu nasilenie nastrojów nacjonalistycznych związanych z obawami przed utraceniem dopiero co narodzonej niepodległości. W Estonii i na Łotwie lęki te związane były przede wszystkim z obecnością znaczącej mniejszości rosyjskiej, natomiast na Litwie wynikały głównie z podejrzliwości i wrogości nowej prawicowej elity politycznej wobec dawnych komunistów. Litewski ruch narodowościowy był najbardziej radykalnym ruchem w państwach nadbałtyckich.Wynikało to z nacjonalistycznych nastrojów okresu międzywojennego oraz autorytarnych tendencji, których kulminacją był reżim Smetonów. Tendencje takie zaprzeczały idei „powrotu do Europy”, nierozerwalnie związanego z pełną demokratyzacją życia politycznego. W celu osiągnięcia pełnej integracji z nową Europą Litwini musieli przezwyciężyć te tendencje swoich elit rządzących, co pozwoliło im wywalczyć niepodległość. Stanowi to w wielu aspektach wyjaśnienie triumfalnego zwycięstwa, jakie w 1992 roku odniosła Demokratyczna Partia Pracy (późniejsza Partia Socjaldemokratyczna), której przewodził dawny komunista, oraz porażki narodowych demokratów (pierwszej z serii demokratycznych zmian u sterów Litwy) będących ważnym krokiem w kierunku stworzenia dojrzałej i stabilnej demokracji wiodącej do Europy.License
Articles published in "Central European Political Studies" are distributed under the Creative Commons Attribution 4.0. License (CC BY 4.0). They may be copied, redistributed and shared only if appropriate credit is given.