Powstanie i rozwój nowoczesnej instytucji gubernatora w Rosji (na przykładzie obwodu irkuckiego)
PDF (Русский)

Słowa kluczowe

Federacja Rosyjska
obwód irkucki
stanowisko gubernatora
rosyjski model federalizmu
Borys N. Jelcyn
Władimir W. Putin
polityka regionalna

Jak cytować

Zulyar, Y., Zulyar, R., & Rybalko, M. (2020). Powstanie i rozwój nowoczesnej instytucji gubernatora w Rosji (na przykładzie obwodu irkuckiego). Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, (4), 111–128. https://doi.org/10.14746/ssp.2020.4.6

Abstrakt

Badanie procesu tworzenia, kształtowania i rozwoju współczesnego modelu federalizmu rosyjskiego nieuchronnie prowadzi do konieczności analizy instytucji gubernatora, która jest jednym z kluczowych elementów państwa rosyjskiego. W okresie poradzieckim w systemie federalizmu rosyjskiego istniały dwa nurty: centralizacja i decentralizacja; obecnie dominuje ten pierwszy. Rola gubernatora (głowy regionu) jest kluczowa i decydująca w relacjach między federalnymi i regionalnymi elitami władzy. Specyfiką rosyjskiego modelu federalizmu jest jego asymetria wynikająca z podmiotowości etnicznej. Jednak formalnie szefowie regionów Federacji Rosyjskiej mają równe prawa i taki sam zakres uprawnień. Rzeczywistość jest inna, ale przyczyny tego są czysto subiektywne. Elity poszczególnych regionów są zorientowane na centralną klasę rządzącą kraju i są z nią powiązane, ale nie są skonsolidowane w ramach megaregionów. Rosja, jako prawdziwie asymetryczna federacja, musi walczyć z separatyzmem. W procesie skomplikowanych i trudnych badań władze kraju wypracowały imperialny model efektywnego federalizmu, w którego tworzeniu wzięto pod uwagę doświadczenia z okresu Związku Radzieckiego. Główną zasadą tego modelu jest to, że status szefa regionu odpowiada statusowi urzędnika federalnego, ale nie przedstawiciela, a tym bardziej lidera regionalnej elity. Realizacja tej zasady jest wysoce problematyczna, ponieważ jest ona sprzeczna z instrumentem bezpośrednich wyborów gubernatorów. Jednak prezydent Putin, który ma prawo do usunięcia głowy każdego regionu sprawuje pieczę nad tym, aby poszczególne osoby nie prowadziły polityki antypaństwowej, nie popełniały przestępstw urzędowych, ani nie miały kryminalnej przeszłości. W celu zapewnienia efektywnego funkcjonowania tego modelu, centrum stara się nie dopuścić do przekształcania się regionów w platformy budowania własnych karier i deleguje na stanowiska kierownicze przedstawicieli elit federalnych niezwiązanych z regionami. Jednocześnie szczególne znaczenie przywiązuje się do ich postaw, przejawiających się członkostwem lub sympatią do rządzącej partii Jedna Rosja.

https://doi.org/10.14746/ssp.2020.4.6
PDF (Русский)

Bibliografia

Animitsa E. G. (2005), Regional’naya politika: sushchnost’, osnovnye tseli, problemy, “Ekonomika regiona”, № 1.

Byt’ ili ne byt’: institut gubernatorstva okazalsya na rasput’e (2019), “Novye izvestiya”, https://yandex.ru/turbo/newizv.ru/s/article/tilda/13-05-2019/byt-ili-ne-byt-institut-gubernatorstva-okazalsya-na-rasputie, 12.12.2020.

Dakhin A. V., Raspopov N. P. (1998), Problema regional’noi stratifikatsii v sovremennoi Rossii, “Polis”, № 4.

Deeva D. M. (2013), Institut gubernatorstva v strategiyakh rossiiskoi vlasti, “Vlast’”, № 4, https://cyberleninka.ru/article/n/institut-gubernatorstva-v-strategiyah-rossiyskoy-vlasti, 14.12.2020.

Dlya kogo zakon podpisan (2004), “Rossiiskaya gazeta”, 15.12.

Fedorov L. (2019), Chto nuzhno umet’, chtoby stat’ gubernatorom v sovremennoi Rossii, https://ura.news/articles/1036277813, 10.12.2020.

Gorodetskaya N. (2018), Gubernatory poluchat novye otsenki, “Kommersant”, 20.12.

Gubernator Irkutskoi oblasti D. Mezentsev dosrochno ushel v otstavku (2012), “RBK”, https://www.rbc.ru/politics/18/05/2012/5703f7b09a7947ac81a68113, 13.12.2020.

Institut gubernatorstva na rasput’e: byt’ ili ne byt’? (2019), “Novye Izvestiya”, https://newizv.ru/article/tilda/13-05-2019/byt-ili-ne-byt-institut-gubernatorstva-okazalsya-na-rasputie, 9.12.2020.

Irkutskim gubernatorom ofitsial’no stal Igor’ Kobzev (2020), “Rusbalt”, https://www.rosbalt.ru/russia/2020/09/18/1864009.html, 13.12.2020.

Ivanov V. (2019), Glava sub’ekta Rossiiskoi Federatsii. Istoricheskoe, yuridicheskoe i politicheskoe issledovanie. Istoriya gubernatorov, V. 2 t. T. 1. V. 2 kn. Kn. 1., Moskva, Publ. Izdanie knig kom.

Kuz’min A. S., Melvin N. Dzh., Nechaev V. D. (2002), Regional’nye politicheskie rezhimy v postsovetskoi Rossii: opyt tipologizatsii, “Polis”, № 3.

Lapina N. Yu. (2000), Strategiya regional’nykh elit: ekonomika, modeli vlasti, politicheskii vybor, INION RAN, Moskva.

Lysenko V. N. (2004), Institut gubernatorov v sovremennoi Rossii: vpered v proshloe, “Kazanskii federalist”, № 4 (12), http://www.kazanfed.ru/publications/kazanfederalist/n12/13/, 11.12.2020.

Medvedev vydvinul na post Irkutskogo gubernatora senatora Mezentseva, “ne uslyshav” polpreda (2009), RIA Novosti, https://ria.ru/20090528/172603252.html, 12.12.2020.

Nadelyat’ budut v sleduyushchii ponedel’nik (2009), http://irkutsk.aldana.ru/new/view/id/14356, 12.12.2020.

Nazvany kandidaty na post gubernatora Irkutskoi oblasti (2012), http://www.irk.ru/news/20120523/candidates/, 7.12.2020.

Pochemu v sovremennoi Rossii ne mozhet byt’ khoroshego gubernatora (2019), “Vedomosti”, https://www.vedomosti.ru/opinion/columns/2019/10/29/814976-pochemu-v-sovremennoi-rossii-mozhet-bit-horoshego-gubernatora, 13.12.2020.

Popov A. (2008), Neozhidannaya zakonomernost’, https://expert.ru/2008/11/21/esipguber/, 1.12.2020.

Prezident Rossii Vladimir Putin prinyal otstavku Sergeya Levchenko s posta gubernatora (2019), https://www.bfm.ru/news/431806?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https%3A%2F%2Fyandex.ru%2Fnews, 11.12.2020.

Putin prinyal otstavku gubernatora Irkutskoi oblasti A. Tishanina i naznachil vrio gubernatora I. Esipovskogo (2008), “Lenta.ru”, http://lenta.ru/lib/14164254/, 12.12.2020.

Rodionova A. K. (2008), Osnovnye modeli rossiiskogo federalizma, “Nauchno-analiticheskii zhurnal obozrevatel’ – Observer”, № 11.

Skuridin D. (2020), Gubernatory kak sotsial’nyi institut. Istoriya i perspektivy, “Gubernatory.ru”, https://governors.ru/expert/Dmitriy-Skuridin/Gubernatory-kak-soczialnyy-institut-Istoriya-i-perspektivy/89, 13.12.2020.

Tishanin, Aleksandr. Byvshii gubernator Irkutskoi oblasti (2020), http://lenta.ru/lib/ 14164254/, 10.12.2020.

Turovskii R. F. (2008), Institut gubernatora v Rossii: sovremennaya evolyutsiya i perspektivy, “Regional’naya Rossiya-2008: politika, delovoi klimat i sotsial’nye protsessy v sravnitel’noi perspective”, Publ. VVAGS, Nizhnii Novgorod.

Utverzhdenie novogo gubernatora Irkutskoi oblasti (2009), http://www.irk.ru/news/subjects/19/, 12.12.2020.

Zachem sovremennoi Rossii nuzhny gubernatory (2019), https://vostokmedia.com/news/politics/14-05-2019/zachem-sovremennoy-rossii-nuzhny-gubernatory, 10.12.2020.

Zamyatin D. N., Zamyatina N. Yu. (2000), Prostranstvo rossiiskogo federalizma, “Polis”, № 5.

Zulyar Yu. A. (2008), Politologiya, V 2. t. T. 1., Publ. ISU, Irkutsk.

Zulyar Yu. A. (2013), Vosstanovlenie i razvitie instituta gubernatorskoi vlasti v regione, “Sovremennaya istoriya Irkutskoi oblasti”, V 2 t. T. 2. Ch. 1., Publ. ISU, Irkutsk.