Słowa kluczowe
Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów
Elektrownia Bełchatów
Jak cytować
Abstrakt
Unia Europejska od wielu lat konsekwentnie zmierza do minimalizowania oddziaływania na środowisko, bardziej zrównoważonego eksploatowania zasobów, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, ochrony bioróżnorodności i odchodzenia od wykorzystywania paliw kopalnych. Ma to doprowadzić do zbudowania gospodarki nisko i zero emisyjnej i osiągnięcia neutralności klimatycznej Unii Europejskiej do roku 2050. Proces transformacji energetycznej, czyli odchodzenia od paliw kopalnych i technologii na nich opartych do zeroemisyjnych źródeł wytwórczych, pociągnie za sobą daleko idące wyzwania zwłaszcza dla takich państw jak Polska. W 2021 r. ponad 80% wytworzonej w naszym kraju energii elektrycznej pochodziło ze spalania węgla brunatnego, kamiennego i gazu ziemnego.
Głównym motywem zainicjowania procesu transformacji były przesłanki środowiskowe. Proces zmierza do ukształtowania systemów w oparciu o odnawialne źródła energii, ewentualnie o źródła o niskiej emisji substancji szkodliwych dla atmosfery (pyły, gazy cieplarniane). To spowoduje postępujący proces dekarbonizacji, który będzie szczególnie bolesny dla regionów, których gospodarki w istotnym stopniu uzależnione są od dużych kompleksów wydobywczo-energetycznych jak Kopania Węgla Brunatnego Bełchatów i Elektrownia Bełchatów.
Jednym z kluczowych elementów wspierających procesy transformacyjne w UE jest Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji. Na on na celu wspieranie przemyślanej i zaplanowanej polityki zmiany profilu gospodarczego regionów, w których istotną rolę odgrywał przemysł wydobycia i przetwórstwa węgla kamiennego i brunatnego. Niniejszy artykuł ma na celu określenie skutków wygaszania Kompleksu Energetycznego w Bełchatowie.
Bibliografia
Babak M., Timmermans: KE zatwierdziła pięć planów sprawiedliwej transformacji regionów górniczych, 5.12.2022, Gazetaprawna.pl, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/8602870,timmermans-ke-plan-sprawiedliwej-transformacji-rejony-gornicze.html, 15.01.2023.
Bielacki Ł., Ingram T.,. Baron M. (2021), Analiza konsekwencji likwidacji górnictwa węgla kamiennego dla Polski i przedsiębiorstw sektora okołogórniczego, Katowice.
Buchalska-Frysz M. (2022), W środę pracownicy Elbest Security zablokują drogi do kopalni i elektrowni Bełchatów, 29.11.2022, Bełchatów.naszemiasto.pl, https://belchatow.naszemiasto.pl/w-srode-pracownicy-elbest-security-zablokuja-drogi-do/ar/c1-9107505 , 20.12.2022.
Burchard-Dziubińska M., Kassenberg A., Kozakiewicz M., Pacur J., Rzeńca A., Sobol A., Szablewski A., (2021) Zielona transformacja albo zapaść. Zagłębie bełchatowskie w przededniu zmian. Raport z realizacji projektu „Bełchatów 2050”, Łódź.
Czysta energia dla wszystkich Europejczyków, https://op.europa.eu/pl/publication-detail/-/publication/b4e46873-7528-11e9-9f05-01aa75ed71a1 , 06.01.2023.
Folta Z., Otawa K., Ragus E., Zagrożenia i szanse przedsiębiorstw okołogórniczych. Diagnoza stanu, Materiały XXIX Konferencji z cyklu: Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej. Paliwa dla energetyki - mix energetyczny, Zakopane, 11- 14 października 2015 r. Wyd. Instytutu GSMiE PAN, Kraków. DOI: https://doi.org/10.15199/2.2015.9.2
Frankowski J., Mazurkiewicz J., Sokołowski J., Mapping the indirect employment of hard coal minning: a case study of upper Silesia, Poland, „IBS working paper” 07/2022, November 2022.
Górnictwo silnie wpływa na rynek pracy i generuje zatrudnienie w swoim otoczeniu, 20.05.2020, Nettg.pl, https://nettg.pl/news/167420/gornictwo-silnie-wplywa-na-rynek-pracy-i-generuje-zatrudnienie-w-swoim-otoczeniu , 25.01.2023.
Grupa PGE: Sprawiedliwa transformacja regionu bełchatowskiego staje się faktem, 08.06.2021, gkpge.pl, https://www.gkpge.pl/grupa-pge/dla-mediow/komunikaty-prasowe/korporacyjne/sprawiedliwa-transformacja-regionu-belchatowskiego-staje-sie-faktem , 03.01.2023.
Józefiak M., Kapitulacja PGE! Kopalnia Złoczew nie powstanie. Wielkie zwycięstwo mieszkańców i organizacji ekologicznych, 08.06.2021, greenpeace.org, https://www.greenpeace.org/poland/aktualnosci/30130/kapitulacja-pge-kopalnia-zloczew-nie-powstanie-wielkie-zwyciestwo-mieszkancow-i-organizacji-ekologicznych/ , 27.12.2022.
Juszczak, A., Kutwa, K. (2021), Neutralność klimatyczna Bełchatowa. Przyszłość regionu po zamknięciu Kopalni Węgla Brunatnego i Elektrowni oczami lokalnej społeczności, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
Kiewra D., Szpor A., Witajewski-Baltvilks J., Sprawiedliwa transformacja węglowa w regionie śląskim. Implikacja dla rynku pracy, „IBS Reaserch Report”, 02/2019.
Kiewra D.(2021), Sprawiedliwa transformacja w regionie bełchatowskim, „Instrat Policy Paper”, 07/2021, Warszawa.
Koczan M. (2020), Proces kształtowania celów polityki energetyczno-klimatycznej Unii Europejskiej do 2030 roku. Konsekwencje dla Polski, „Wschodnioznawstwo”, 2020, Tom 14, Wrocław. DOI: https://doi.org/10.4467/20827695WSC.20.009.13337
Oświadczenie Sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak na połączonym posiedzeniu komisji sejmowych: Podkomisji stałej do monitorowania wykorzystania środków unijnych i Podkomisja stała do spraw Sprawiedliwej Transformacji w dniu 10 stycznia 2023. Zapis przebiegu posiedzenia komisji dostępny na https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=SUE02S-24 , 26.01.2023.
Papajak U. (2015), Odcienie społecznych szarości po węglu, [w:] Bendyk E., Popkiewicz M., Sutowski M., Polski węgiel, Warszawa.
Pepliński B., Skutki budowy kopalni odkrywkowej węgla brunatnego na złożu Złoczew. Analiza kosztów zewnętrznych dla rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, Raport dostępny: https://www.greenpeace.org/poland/raporty/2112/raport-skutki-budowy-kopalni-odkrywkowej-wegla-brunatnego-na-zlozu-zloczew/ , 15.12.2022.
Program InvestEU, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523, z dnia 24 marca 2021 r. ustanawiające Program InvestEU i zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/1017.
Raport zintegrowany. PGE Polska Grupa Energetyczna za rok 2021, Pełna wersja raportu dostępna na stronie https://raportzintegrowany2021.gkpge.pl/ , 02.01.2023.
Silna Europa Socjalna na rzecz sprawiedliwej transformacji, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie silnej Europy socjalnej na rzecz sprawiedliwej transformacji (2020/2084(INI)), P9_TA(2020)0371.
Sokołowski J., Frankowski J., Mazurkiewicz J., Antosiewicz M., Lewandowski P. (2021), Dekarbonizacja i zatrudnienie w górnictwie węgla kamiennego w Polsce, „IBS Reaserch Report” 01/2021.
Sprawozdanie Zarządu, z działalności PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. oraz Grupy Kapitałowej PGE za rok 2021 zakończony 31 grudnia 2021 roku. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjrsdO_-4b9AhW0XfEDHVs-BEQQFnoECBAQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.gkpge.pl%2Fcontent%2Fdownload%2F5ea6d0d3b5b83610f40f29f3e049d0f1%2Ffile%2Fsz_fy2021_gkpge.pdf%3FinLanguage%3Dpol-PL%26version%3D3%26contentId%3D91735&usg=AOvVaw32iEo2gDIUDjRtkUvH_kpC
Stevis D., (Re)claiming Just Transition, 13.04.2018, Medium.com https://medium.com/just-transitions/stevis-e147a9ec189a , 10.01.2023.
Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030, została przyjęta jak załącznik do Uchwały Nr XXXI/414/21 Sejmiku Województwa Łódzkiego, z dnia 6 maja 2021 r.
Terytorialny plan sprawiedliwej transformacji Województwa Łódzkiego, został przyjęty jako załącznik nr 1 do Uchwały nr 613/21 Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 29 czerwca 2021 r.
Uchwała Nr 613/21, Zarządu Województwa Łódzkiego, w sprawie przyjęcia projektu Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego wraz z Raportem z przeprowadzenia konsultacji społecznych, z dnia 29 czerwca 2021 r.
Wilczyński M. (2019), Jaki węgiel dla Elektrowni Bełchatów? Zasoby i jakość węgla brunatnego w złożu „Bełchatów” (pole Bełchatów i pole Szczerców) oraz w złożu „Złoczew”, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Marcin Koczan
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.