ФЕЙК — БРЕХНЯ В КОМУНІКАТИВНОМУ ПРОСТОРІ
Main Article Content
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest problematyce tworzenia i rozpowszechniania fałszywych informacji (tzw. fejków) we współczesnej komunikacji masowej, szczególnie za pośrednictwem tzw. mediów społecznościowych. Podjęto próbę wskazania różnic pomiędzy fejkami, kłamstwem i manipulacją, a także przedstawiono klasyfi kację różnych form fejków. W artykule zaproponowano również defi nicję "fejku" jako specjalnie skonstruowanego materiału (informacji lub wiadomości) zawierającego nieprawdziwe informacje oraz mającego na celu zwrócenie uwagi osób i przekonanie ich o prawdziwości przedstawionych danych.
Downloads
Download data is not yet available.
Article Details
Numer
Dział
Językoznawstwo
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Bibliografia
- Алтунина І. Р., Социальная психология, Москва 2011.
- Баришполець О. Т., Брехня в інформаційному просторі та міжособовій комунікації, Кіровоград 2013.
- Газета „День”, [в:] Електронний ресурс: https://day.kyiv.ua. Газета „Сегодня”, [в:] Електронний ресурс: https://ukr.segodnya.ua.
- Дорошенко Т. С., Великий комплексний словник української мови, Харків 2009.
- Доценко Е. Л., Психология манипуляции: феномены, механизмы и защита, Москва 1997.
- Екман П., Психологія обману. Обмани мене, якщо зможеш, СПб 2018.
- Зернецька О. В., Глобальний розвиток систем масової комунікації і міжнародні відносини, Київ 1999.
- Кара-Мурза С. Г., Манипуляция сознанием, Москва 2007.
- Лакофф Дж., Джонсон М., Метафоры, которыми мы живём, Москва 1990.
- Москаленко А. З., Губерський Л. В., Іванов В. Ф., Масова комунікація, Київ 1997.
- Пластиковий китайський рис: розпізнаємо підробку, [в:] Електронний ресурс: www. vikna.if.ua (01.05.2018).
- Почепцов Г., Сучасні інформаційні війни, Київ 2015.
- Почепцов Г., Як у наші двері постукали... фейки, [в:] Електронний ресурс: https://dt.ua/ SOCIUM/yak-u-nashi-dveri-postukali-feyki-267362_.html (10.01.2018).
- Фролов П., Фейк як інструмент війни, [в:] Електронний ресурс: https://day.kyiv.ua/uk/ article/media/feyk-yak-instrument-viyni (22.05.2018).
- Як відрізнити бренд від підробки в одязі, [в:] Електронний ресурс: www.altarta.com (08.01.2018).
- English Oxford Living Dictionaries, [в:] Електронний ресурс: https://en.oxforddictionaries. com/word-of-the-year/word-of-the-year-2016 (10.11.2017).
- ”The Guardian”, [в:] Електронний ресурс: https://www.theguardian.com/technology /2017/ jul/26/fake-news-obama-video-trump-face2face-doctored-content (22.05.2018).
- References
- Altunina I. R., Socialnaya psihologiya [Social Psychology], Moskva 2011.
- Baryshpolets O. T., Brekhnia v informatsiinomu prostori ta mizhosobovii komunfkatsii [Lie in Informational Space and Interpersonal Communication], Kirovohrad 2013.
- Hazeta „Den” [“Day”], [v:] Elektronnyi resurs: https://day.kyiv.ua.
- Hazeta „Sehodnia” [“Today”], [v:] Elektronnyi resurs: https://ukr.segodnya.ua. Docenko E. L., Psihologiya manipulyacii: fenomeny, mehanizmy i zashita [Psycho logy of Manipulation: Phenomena, Mechanisms and Defence], Moskva 1997.
- Doroshenko T. S., Velykyi kompleksnyi slovnyk ukrainskoi movy [Big Complex Dictionary of the Ukrainian Language], Kharkiv 2009.
- Ekman P., Psykholohiia obmanu. Obmany mene, yakshcho zmozhesh [Psychology of Lie], SPb 2018.
- Zernetska O. V., Hlobalnyi rozvytok system masovoi komunikatsii i mizhnarodni vidnosyny [Global Development of Mass Communication Systems and International Relations], Kyiv 1999.
- Kara-Murza S. G., Manipulyaciya soznaniem [Manipulation of Consciouness], Moskva 2007.
- Lakoff Dzh., Dzhonson M., Metafory, kotorymi my zhivyom [Metaphors we Live by], Moskva 1990.
- Moskalenko A. Z., Huberskyi L. V., Ivanov V. F., Masova komunikatsiia [Mass Communication], Kyiv 1997.
- Plastykovyi kytaiskyi rys: rozpiznaiemo pidrobku [Plastic Chinese Rice: Fake Detection], [v:] Elektronnyi resurs: www.vikna.if.ua (01.05.2018).
- Pocheptsov H., Suchasni informatsiini viiny [Modern Information War], Kyiv 2015.
- Pocheptsov H., Yak u nashi dveri postukaly... feiky [The Way Fake Knocked on our Door], [v:] Elektronnyi resurs: https://dt.ua/SOCIUM/yak-u-nashi-dveri-postukali-feyki-267362_. html (10.01.2018).
- Frolov P., Feik yak instrument viiny [Fake as Instrument of War], [v:] Elektronnyi resurs: https://day.kyiv.ua/uk/article/media/feyk-yak-instrument-viyni (22.05.2018).
- Yak vidriznyty brend vid pidrobky v odiazi [How to Detect Brand from Fake], [v:] Elektronnyi resurs: www.altarta.com (08.01.2018).
- English Oxford Living Dictionaries, [v:] Electronic resource: https://en.oxforddictionaries. com/word-of-the-year/word-of-the-year-2016 (10.11.2017).
- ”The Guardian”, [v:] Electronic resource: https://www.theguardian.com/technology/ 2017/ jul/26/fake-news-obama-video-trump-face2face-doctored-content (22.05.2018).