Słowa kluczowe
dwujęzyczność
język ojczysty
język odziedziczony
język docelowy
język ukraiński
migracja
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono sytuację języka ukraińskiego we współczesnych społeczeństwach wielokulturowych. Wybrane zagadnienia prezentują tradycyjny rozwój, przetrwanie oraz zachowanie języka w kraju oraz w warunkach emigracji. Socjolingwistyczne badania tego problemu są bardzo ważne dla tworzenia całościowego obrazu rozwoju języka. Cel artykułu polega na przedstawieniu miejsca języka ukraińskiego w kontekście wielojęzyczności współczesnego świata oraz na porównywaniu takich definicji, jak dwujęzyczność, język ojczysty, język odziedziczony, język docelowy, pierwszy i drugi język w różnych językach (przede wszystkim w angielskim, polskim oraz ukraińskim) w odniesieniu właśnie do języka ukraińskiego. Ważnym aspektem jest porównywanie sytuacji języka ukraińskiego w diasporze w różnych krajach oraz znaczenia języka dla przedstawicieli różnych fal emigracji. Znaczenie języka dla każdego kolejnego pokolenia, skutki interferencji językowej, sposoby na zachowanie języka to podstawowe zagadnienia, które są interesujące zarówno dla językoznawców, jak i socjologów.
Bibliografia
Kassin B., Bilshe odniiei movy [More Than One Language], Kyiv: Duh i litera, 2016.
Lyzanchuk V., Henotsyd. Etnotsyd. Linhvotsyd ukrainskoi natsii [Genocide, Ethnocide, Linguicide of the Ukrainian Nation], Lviv: Vyd. tsentr LNU im. Ivana Franka, 2008.
Masenko L., Mova radianskoho totalitaryzmu [The Language of Soviet Totalitarianism], Kyiv: Klio, 2017.
Radevych-Vynnytskyi Y., Dvomovnist v Ukraini: teoriia, istoriia, movovzhyvannia [Bilin¬gualism in Ukraine". Theory, History, Language Use], Kyiv-Drohobych: Posvit, 2011.
Turkevych O., Stanovlennia terminosystemy metodyky vykladannia ukrainskoi movy jak inozemnoi [Main Tendencies of the Terminology Formation of theMethodology ofTeaching Ukrainian as a Foreign Language], Lviv: Vyd. tsentr LNU im. Ivana Franka, 2015.
Uzunov S., Movna sytuatsiia v Ukraini: bilinhvizm chy dyhlosUa? [Language Situation in Ukraine: Bilingualism or Diglosia?], [v:] „Ukrainske movoznavstvo”, 2014, № 1 (44), s. 81-93.
Ukraińska mova. Entsyklopediia [Ukrainian Language: Encyclopedia], Kyiv: Ukraińska entsyklopediia, 2004.
Shevelov Yu., Ukraińska mova vpershiipolovyni XXstolittia (1900-1941): Stan і status [The Ukrainian Language in the First Part of the XXth Century]', [v:] Vybr. pratsi, kn. I: Movoznavstvo, upór. L. Masenko, Kyiv: Vyd. dim “Kyjevo-Mohulanska Akademia”, 2009, s. 26-279.
Ellis R., The study of Second Language Acquisition, Oxford University Press 1994.
Lipińska E., Język ojczysty,język obcy,język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków: Wyd-wo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
Miodunka W., Badania bilingwizmu i języka Polonii Brazylijskiej na tle badań języka polskiego w świecie, [w:] „Przegląd Polonijny”, 1997, zesz. 4, s. 5-18.
Miodunka W., Stan badań nad Polonią i Polakami w świecie, [w:] „Przegląd Polonijny”, 1999, zesz. 1, s. 87-104.
Seals C., Heritage Voices: Language — Ukrainian, [in:] Elektronnyi resurs: https://www.researchgate.net/publication/273444280_Heritage_Voices_Language_Ukrainian (01.03.2019).
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).