Słowa kluczowe
bajka ludowa
dwujęzyczne dzieci
język ukraiński
nazwa własna
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest kwestii rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego mieszkające w Polsce i mówiące zarówno po ukraińsku, jak i po polsku ukraińskich kodów kulturowych ukrytych w bajkach ludowych. Badanie mowy dzieci dwujęzycznych pochodzenia ukraińskiego jest zagadnieniem nader aktualnym i ważnym we współczesnej lingwistyce. Kody kulturowe są fundamentalną częścią każdej kultury. Celem danego badania jest wyeksponowanie i przeanalizowanie rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego, mieszkające za granicą, kodów kulturowych ukrytych w nazwach popularnych bohaterów ukraińskich bajek ludowych. Rozumienie, umiejętność zdefiniowania i opisania wybranych bohaterów przez dzieci odzwierciedla znajomość ukraińskich bajek ludowych oraz ich konotacje związane z wybranymi nazwani własnymi. Analiza przeprowadzonych ankiet ujawnia identyfikację i szczegółowe cechy
odbierania kodów kulturowych i tłumaczenie ich z punktu widzenia native speakera pod wpływem
zewnętrznych czynników językowych i kulturowych.
Bibliografia
Krasnyx V., Yazyk. Soznanie. Kommunikaciya [Language. Consciousness. Communication], Sb. 14, Moskva: Iz-vo MGU, 2000.
Lukash H., Slovnyk konotatyvnykh vlasnykh nazv [Glossary of Сonotative Names], Vinnytsia: DonNU im. V. Stusa, 2017.
Pimenova M., Konceptual’nye issledovaniya. Vvedenie: uchebnoe posobie [Conceptual Research. Introduction: Tutorial], Moskva: Flinta: Nauka, 2011.
Red'kva M., Nominatyvnyy ryad nazv heroya typu „ironichnyy shchaslyvets’” v ukrayins’kykhnarodnykh charivnykh kazkakh (na materiali zapysiv XIX st.)[Nominative Series of Names of the Hero of the Type “Ironic Lucky” in Ukrainian Folk Fairy Tales (On the Material of Notes in the XIX Century)], [v:] „Naukovyy visnyk Chernivets’koho universytetu. Slov”yans’ka filolohiya. Zbirnyk naukovykh prats’”, 2006, nr 276–277, s. 218–223.
Savchenko L., Fenomen etnokodiv dukhovnoi kultury u frazeolohii ukrainskoi movy: etymolohichnyi ta etnolinhvistychnyi aspekty [The Phenomenon of Ethnocodes of Spiritual Culture in the Phraseology of the Ukrainian Language: Etymological and Ethnolinguistic Aspects], Simferopol: Dolia, 2013.
Selivanova O., Linhvistychna entsyklopediia [Linguistic encyclopedia], Poltava: Dovkillia-K, 2011.
Skomarovskaya A., Numerologicheskij kod kul’tury v tekstax russkix narodnyx skazok [Numerological Code of Culture in the Texts of Russian Folk Tales], [v:] Vestnik RUDN, seriya Russkij i inostrannyj yazyki i metodika ix prepodavaniya, 2010, nr 4.
Bartmiński J., Folklor – Język – Poetyka [Folklore – Language – Poetics], Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.
Barthes R., S/Z, Warszawa: Wydawnictwo KR, 1999.
Chybor I., Koncepcja kodów kultury w rosyjskich i ukraińskich badaniach lingwokulturologicznych i etnolingwistycznych [The Concept of Culture Codes in Russian and Ukrainian Linguistic and Ethnolinguistic Researches], [w:] „Adeptus”. Pismo humanistów, 2015, nr 6.
Guang-Lea L., Best Practices of Teaching Traditional Beliefs Using Korean folk Literature, [in:] “Procedia Social and Behavioral Sciences”, 2011, nr 15, p. 417–421.
Karsdorp F., Fonteyn L., Cultural Entrenchment of Folktales is Encoded in Language, “Palgrave Communications”, 2019, t. 5, [in:] Electronic source: https://www.nature.com/articles/s41599-019-0234-9 (02.11.2020).
Liseling Nilsson S.A., Kod kulturowy a przekład. Na podstawie wybranych utworów Astrid Lindgren i ich polskich przekładów [Cultural Code and Translation. Based on Selected Works by Astrid Lindgren and Polish Translations of Them], Stockholm: Stockholm Univesity, 2012.
Péju P., Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetyce baśni: w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne [A Girl in a Fairy-tale forest. About the Poetics of Fairy Tales: In Response to Psychoanalytical and Formalistic Interpretations] (przeł. M. Pluta), Warszawa: Sic, 2008.
Słownik stereotypów i symboli ludowych [Dictionary of Stereotypes and Folk Symbols], red. J. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1996–2017.
Stavrou E.P., Determining the Cultural Identity of a Child through Folk Literature, “American Journal of Educational Research”, 2015, t. 3, nr 4, s. 527–534, [in:] Electronic source: http://pubs.sciepub.com/education/3/4/20/(02.11.2020).
Tokarski R., Konotacje jako składnik treści słowa [Connotations as a Part of the Word Content], [w:] „Konotacja”, red. J. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMSC, 1988, s. 35–53.
Zipes J., The Meaning of Fairy Tale within the Evolution of Culture, [in:] “Marvels & Tales”, 2011, vol.. 25, nr 2, In Honor of Jacques Barchilon.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).