TABU JĘZYKOWE I EUFEMIZACJA A WARIANTYWNOŚĆ TEKSTÓW UKRAIŃSKICH LUDOWYCH PIEŚNI OBSCENICZNYCH
PDF

Słowa kluczowe

евфемізм, мовне табу, варіант, сороміцькі пісні, методологія
евфемізм
мовне табу
варіант
сороміцькі пісні
методологія

Jak cytować

Stępnik-Szeptyńska, J. . (2021). TABU JĘZYKOWE I EUFEMIZACJA A WARIANTYWNOŚĆ TEKSTÓW UKRAIŃSKICH LUDOWYCH PIEŚNI OBSCENICZNYCH. Studia Ukrainica Posnaniensia, 9(1), 99–112. https://doi.org/10.14746/sup.2021.9.1.08

Abstrakt

У статті розглянуто проблему методології дослідження евфемізмів (як відповіді на вплив мовного табу) в текстах українських народних сороміцьких пісень. У польській науковій літературі рекомендується досліджувати евфемізми у народних піснях шляхом порівняння варіантів пісень, які записані в різних місцях і в різний час. На основі аналізу текстів, опублікованих у двох збірниках сороміцьких пісень, виявилось, що цей спосіб дослідження евфемізмів не дозволяє ствердити, який був напрямок змін; чи відбулася евфемізація, чи вульгаризація тексту. У висновках запропоновано використання згаданого методу для аналізу оригінальних текстів у рукописах або варіантів, які відомі одному виконавцеві чи групі, напр., мешканцям одного села. Щоб реалізувати друге з названих завдань, необхідно було б провести польові дослідження.

https://doi.org/10.14746/sup.2021.9.1.08
PDF

Bibliografia

Bartmiński J., Folklor – Język – Poetyka [Folklore – Language – Poetics], Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.

Bartmiński J., Dialektolog o tabu językowym [A Dialectologist on Taboo Language], [w:] „Etnolingwistyka” 2004, t. 16, s. 350–352.

Bogatyriew P., Jakobson R., Folklor jako swoista forma twórczości [Folklore as a Special Form of Creation], [w:]„Semiotyka kultury ludowej”, red. P. Bogatyriew, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 305–319.

Bracki A., Językowy obraz świata w tekstach słowiańskich pieśni ludowych [The Linguistic Picture of the World in Texts of Slavic Folk Songs], Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009.

Dąbrowska A., Eufemizmy współczesnego języka polskiego [Euphemisms of the Contemporary Polish Language], Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993.

Dąbrowska A., Zmiany obszarów podlegających tabu we współczesnej kulturze [Changes in the Areas of the Contemporary Culture being Subject to Taboo], [w:] „Język a kultura”, 20: Tom jubileuszowy, red. A. Dąbrowska, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008, s. 173–196.

Engelking A., Istota i ewolucja eufemizmów (na przykładzie zastępczych określeń śmierci) [The Essence and Evolution of Euphemisms as Exemplified by Substitutive Designations of Death], [w:] „Przegląd Humanistyczny” 1984, nr 4, s. 115–129.

Grochowski M., Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów [Dictionary of Polish Swearwords and Vulgarisms], Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.

Krawczyk-Tyrpa A., Tabu w dialektach polskich [Taboo in Polish Dialects], Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej Kazimierza Wielkiego, 2001.

Leszczyński Z., Szkice o tabu językowym [Sketches on Taboo Language], Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1988.

Ługowska J., Rola kontekstu w procesie kształtowania się kulturowych znaczeń tekstów folkloru [The Role of Context in the Formation of Cultural Meanings of Folklore Texts], [w:] „Tekst w kontekście. Zbiór studiów”, red. T. Dobrzyńska, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990, s. 175–186.

Słownik Folkloru Polskiego [Dictionary of Polish Folklore], red. J. Krzyżanowski, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965.

Tabu w procesie globalizacji kultury [Taboo in the Globalisation of Culture], red. A. Małyska, K. Sobstyl, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Tyrpa A., O eufemizmach w pieśniach ludowych [On Euphemisms in Folk Songs], [w:] „Tabu językowe i eufemizacja w dialektach słowiańskich”, red. F. Czyżewski, A. Tyrpa, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2008, s. 239–250.

Widłak S., Zjawisko tabu językowego [The Phenomenon of Taboo Language], [w:] „Lud” 1968, t. 52, s. 7–25.

Widłak S., Eufemizm i jego „gramatyka stylistyczna” [Euphemisms and Their „Stylistic Grammar”], [w:] „Językoznawstwo historyczne i typologiczne. W 100 lecie urodzin Profesora Tadeusza Milewskiego”, red. L. Bednarczuk, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2008, s. 351–358.

Yermolenko S. Ya., Folklor i literaturna mova [Folklore and Literary Language], Київ: Наукова думка, 1987.

Krasykov M., Taiemnychyi dyvosvit ukrainskoho erosu [The Mysterious Wonderland of Ukrainian Eros], [v:] Ukrainski soromitski pisni, red. M. Krasykov, Kharkiv: „Фоліо” 2003, s. 3–16.

Lesiuk М., Erotyzm v ukrainskomu pisennomu folklori: linhvistychnyi aspekt [Eroticism in Ukrainian Folk Songs: the Linguistic Aspect], Ivano-Frankivsk: Місто НВ, 2010.

Lanovyk M., Lanovyk Z., Ukrainska usna narodna tvorchist [Ukrainian Oral Folk Art], Kyiv: „Знання-Прес”, 2006.

Rusnak I., Ye., Ukrainskyi folklor [Ukrainian Folklore], Kyiv: Академія, 2010.

Stavytska L., Ukrainska mova bez tabu. Slovnyk netsenzurnoi leksyky ta yii vidpovidnykiv. Obstsenizmy, evfemizmy, seksualizmy [Ukrainian language without taboos. Dictionary of obscene language and its equivalents. Obscenisms, euphemisms, sexualisms], Kyiv: Критика, 2008.

Stępnik-Szeptyńska J., Kharakterystyka dzherel i materialiv dlia vyvchennia movnoho tabu v ukrainskykh pisniakh [Characterisation of Sources and Materials for Investigating Taboo Language in Ukrainian Songs], [v:] Suchasni doslidzhennia ukrainskoi kultury, Warszawa: Sowa sp. z o. o., 2015, s. 31–43.

Shumada N.S., Poetychna tvorchist ukrainskoho narodu [Poetry of the Ukrainian People], [v:] „Zakuvala zozulenka. Antolohiia ukrainskoi narodnoi tvorchosti”, Kyiv: „Веселка”, 1989, s. 5–18.