Słowa kluczowe
konstruktywizm
sztuczna formacja
romantyczny nacjonalizm
palingenezja
wiosna narodów
Majdan
Bractwo Cyryla i Metodego
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł obala tezę rosyjskiej propagandy o Ukrainie jako „sztucznej formacji”, „eksperymentalnym” „dziecku sowieckiej epoki” (według Władimira Putina). Nieoczekiwanym wsparciem dla propagandy wschodniej są metodologie zachodnich konstruktywistów, którzy przedstawiają współczesne tożsamości narodowe jako „konstrukt kulturowy”, „wspólnoty wyobrażone” (według Benedicta Andersona), twierdzą, że nacjonalizm „wymyśla narody tam, gdzie ich jeszcze nie ma” (według Ernesta Gellnera), sztucznie „wymyśla” tradycję” (Eric Hobsbawm i Tirence Ranger) itd. Takie poglądy wynikają z rozumienia nowoczesnej sekularyzacji i ogólnie nowoczesności jako alternatywy dla średniowiecznego teocentryzmu – podczas gdy w rzeczywistości było to poszukiwanie żywej obecności Boga w człowieku i społeczeństwie; „palingeńska” legitymizacja budowania narodu; ewangelizacja demokracji; sakralizacja „wolności, równości, braterstwa” na przełomie średniowiecza i historii nowożytnej. Autor niniejszego artykułu broni tej tezy, odwołując się do poezji Tarasa Szewczenki i dokumentu programowego Bractwa Cyryla i Metodego „Prawo Boże (Księgi Rodzaju narodu ukraińskiego)” – pierwszego przejawu współczesnej ukraińskości, świadomej własnej tożsamości.
Bibliografia
Anderson B., Uiavleni spilnoty. Mirkuvannia shchodo pokhodzhennia y poshyrennia natsionalizmu [Imaginary communities. Thoughts about the origin and spread of nationalism], Kyiv: Krytyka, 2001.
Boianovska E., Mykola Hohol: mizh ukrainskym i rosiiskym natsionalizmom [Mykola Gogol: between Ukrainian and Russian nationalism], Kyiv: Tempora, 2013.
Wilson A., Ukrajinci: nespodivana nacija [The Ukrainians: Unexpected Nation], Kyiv: К.І.С., 2004.
Vynaidennia tradytsii. Za redaktsiieiu Eryka Hobsbauma ta Terensa Reindzhera [Invention of traditions. Edited by Eric Hobsbawm and Terence Ranger], Kyiv: Nika-Tsentr, 2010.
Goethe Y.-V., Faust, [v:] Y.-V. Goethe, Tvory [Works], per. M. Lukasha, Kyiv: Molod, 1969.
Hibernau M., Identychnist natsij [Identity of nations], Kyiv: Tempora, 2012.
Hrabovych H., Shevchenko yak mifotvorets [Shevchenko as a myth-maker], Kyiv: Radianskyi pysmennyk, 1991.
Dziuba I., Taras Shevchenko, [v:] Istoriia ukrainskoi literatury [History of Ukrainian literature] v 12 t., t. 4, Kyiv: Naukova dumka, 2014.
Yermolenko V., Plynni ideolohii. Idei ta polityka v Yevropi XIX–XXI stolit [Flowing ideologies. Ideas and politics in Europe of the XIX–XXI centuries], Kyiv: Dukh i Litera, 2018.
Zabuzhko O., Filosofiia ukrainskoi idei ta yevropeiskyi kontekst: Frankivskyi period [Philosophy of the Ukrainian idea and the European context: Ivan Franko’s period.], Kyiv: Naukova dumka, 1992.
Zabuzhko O., Shevchenkiv mif Ukrainy [Shevchenko’s myth of Ukraine], Kyiv: Abrys, 1997.
Kozak S., Ukrainska zmova i mesianizm. Kyrylo-Mefodiivske bratstvo [Ukrainian conspiracy and messianism. Cyril and Methodius Brotherhood], Ivano-Frankivsk: Plai, 2004.
[Mahochij P.-R.:] Vsiaka identychnist ye vyborom liudyny. Krovne pokhodzhennia mozhe nichoho ne oznachaty [Every identity is a person’s choice. Bloodline may not mean anything], 2015, [v:] Elektronnij resurs: https://gazeta.ua/articles/opinions-journal/_vsyaka-identichnist-yeviborom-lyudini-krovne-pohodzhennyamozhe-nichogo-ne-oznachati/635692 (23.02.2022).
„Pomylka istorii”: Putinu pryhadaly nakhabnu zaiavu pro Ukrainu [„Mistake of history”: Putin was reminded of his cheeky statement about Ukraine], 2018, [v:] Elektronnij resurs: https://news.obozrevatel.com/ukr/politics/pomilka-istorii-putinu-prigadali-nahabnu-zayavu-proukrainu. htm (23.02.2022).
Putin V., Ob istoricheskom edinstve russkih i ukraincev, 2021, [v:] Elektronnij resurs: http://kremlin.ru/events/president/news/66181 (23.02.2022).
Yakubova L., „Russkyi myr” v Ukraini: na kraiu prirvy [„Russian World” in Ukraine: on the brink], Kyiv: Klio, 2018.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Rostysław Czopyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).