Słowa kluczowe
szczegół artystyczny
nowela
mała proza
Iryna Sawka
wizualizacja
twórczość
Jak cytować
Abstrakt
Literatura jako dziedzina sztuki ma w swym repertuarze różnorodne formy i środki autoekspresji, które ostatecznie decydują o stopniu jej artyzmu. Należy do nich także mikroobraz (szczegół artystyczny). Współczesna pisarka ukraińska Iryna Sawka w swoich nowelach sięga nierzadko po mikroobrazy, które stają się istotną cechą jej prozy, czyniąc ją dobrze rozpoznawalną. Jej twórczość jak dotąd nie była jednak obiektem wnikliwszych badań literaturoznawczych, stąd też niniejszy artykuł można uznać za próbę włączenia nowelistyki Sawki do obszaru zainteresowań współczesnego dyskursu naukowego. Zwraca uwagę również fakt, że kluczowy mikroobraz pojawia się często w samych tytułach utworów Sawki, a następnie wokół niego nadbudowywana jest cała fabuła. W niniejszym badaniu uwzględniono szczególnie te mikroobrazy, które stanowią swego rodzaju wizualizację percepcji tekstu i najsilniej oddziałują na wyobraźnię czytelnika.
Bibliografia
Авксентьєва Г., Лісогор Т., Функціонування терміна «художня деталь» у літературознавстві, [в:] Південь України: Етноісторичний, мовний, культурний та релігійний виміри, відпов. ред. М. Михайлуца, Одеса: „ВМВ”, 2013, c. 3–7.
Алексеєнко Н.М., Бутко Л.В., Гаєвська Н.М., Сізова К.Л., Аналіз художнього тексту: практикум, Київ: Видавничо-поліграфічний центр „Київський університет”, 2008.
Бовсунівська Т., Роман-екфрасис „Корабель дурнів” Грегорі Нормінтона, [в:] Електронний рeсурс: http://www.philology.kiev.ua.library/zagal/Movni_i_konceptualni_2011_38/059_068.pdf (1.04.2023).
Ємець Н., Художній концепт: моделі реконструкції, [в:] „Науковий вісник Волинського національного університету ім. Лесі Українки. Філологічні науки. Мовознавство”, 2012, № 23, c. 41–42.
Ємець О., Захарчук А., Значення художньої деталі як фактора поетичності прози в оповіданнях американських і канадських письменників, [в:] „Філологічні науки. Науковий журнал Полтавського національного педагогічного університету імені В. Г. Короленка”, 2020, № 33, c. 20–24.
Калько В., Семантика українських паремій, [w:] „Studia Ukrainika Posnaniensia”, 2019, т. VII/1, c. 133–141.
Кухаренко В.А., Интерпретация текста, Москва: Просвещение, 1988.
Лисиченко Л., Лексико-семантичний вимір мовної картини світу, Харків: Основа, 2009.
Літературознавча енциклопедія, у 2 томах, автор-упорядник Ю. Ковалів, т. 1, Київ: ВЦ „Академія”, 2007.
Літературознавчий словник-довідник, ред. Р.Т. Гром’як, Ю.І. Ковалів, В.І. Теремко, Київ: ВЦ „Академія”, 2007.
Манойлова О., Художній предмет як наукова проблема: історія та перспективи, [в:] „Слово і час”, 2009, № 6, c. 83–90.
Паламар С., До проблеми художньої деталі (літературознавчий аспект), [в:] „Українська література в ЗОШ”, 2005, № 3, c. 15–17.
Черненко О., Концептуалізація духовних цінностей в українському науковому дискурсі й поетичному мовомисленні, [в:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2019, т. VII/1, c. 27–35. DOI: https://doi.org/10.14746/sup.2019.7.1.03
Савка І., Шипшинове намисто, Львів: Видавництво Старого Лева, 2016.
Avksent’jeva G., Lisogor T., Funktsionuvannia termina “hudozhija detal’” u literaturoznavstvi [Functioning of the term „artistic detail” in literary studies], [v:] Pivden’ Ukrai’ny: Etnoistorychnyj, movnyj, kul’turnyj ta religijnyj vymiry, red. M. Mykhailitsa, Odesa: “VMV”, 2013, s. 3–7.
Aleksejenko N.M., Butko L.V., Gajevs’ka N.M., Sizova K.L. Analiz khudozhn’oho tekstu: praktykum [Analysis of artistic text: workshop], Kyi’v: Vydavnycho-poligrafichnyj centr “Kyi’vs’kyj universytet”, 2008.
Bovsunivs’ka T., Roman-ekfrasys “Korabel’ durniv” Gregori Normintona [The ekphrasis novel “Ship of Fools” by Gregory Norminton], [v:] Elektronnyj resurs: http://www.philology.kiev.ua.library/zagal/Movni_i_konceptualni_2011_38/059_068.pdf (1.04.2023).
Jemec’ N., Khudozhnii kontsept: modeli rekonstruktsii’ [Artistic concept: reconstruction models], [v:] “Naukovyj visnyk Volyns’kogo nacional’nogo universytetu im. Lesi Ukrai’nky. Filologichni nauky. Movoznavstvo”, 2012, № 23, s. 41–42.
Jemec’ O., Zaharchuk A., Znachennia khudozhn’oi’ detali yak faktora poetychnosti prozy v opovidanniakh amerykans’kyh i kanads’kyh pys’mennykiv [The value of artistic detail as a factor of poetic prose in the stories of American and Canadian writers], [v:] “Filologichni nauky. Naukovyj zhurnal Poltavs’kogo nacional’nogo pedagogichnogo universytetu imeni V. G. Korolenka”, 2020, no. 33, s. 20–24.
Kal’ko V., Semantyka ukrai’ns’kyh paremii [Semantics of Ukrainian paremies], [v:] “Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2019, t. VII/1, s. 133–141. DOI: https://doi.org/10.14746/sup.2019.7.1.15
Kuharenko V.A., Interpretatsia teksta [Interpretation of the text, Moskva: Prosveshhenie, 1988.
Lysychenko L., Leksyko-semantychnyj vymir movnoi’ kartyny svitu [The lexical-semantic dimension of the linguistic worldview], Kharkiv: Osnova, 2009.
Literaturoznavcha encyklopediia [Literary encyclopedia], u 2 tomah, avtor-uporiadnyk J. Kovaliv, t. 1. Kyi’v: VC “Akademija”, 2007.
Literaturoznavchyi slovnyk-dovidnyk [Literary dictionary-reference], red. R.T. Grom’jak, Ju. I. Kovaliv, V.I. Teremko, Kyi’v: VC „Akademija”, 2007.
Manojlova O., Khudozhnii predmet iak naukova problema: istorija ta perspektyvy [Artistic subject as a scientific problem: history and perspectives], [v:] „Slovo i chas”, 2009, no. 6, s. 83–90.
Palamar S., Do problemy hudozhn’oi’ detali (literaturoznavchyj aspekt) [To the problem of artistic detail (literary aspect)], [v:] “Ukrai’ns’ka literatura v ZOSh”, 2005, no. 3, s. 15–17.
Chernenko O., Konceptualizatsiia duhovnykh tsinnostei v ukrai’ns’komu naukovomu dyskursi y poetychnomu movomyslenni [Conceptualization of spiritual values in Ukrainian scientific discourse and poetic language thinking], [v:] “Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2019, t. VII/1, s. 27–35. DOI: https://doi.org/10.14746/sup.2019.7.03
Savka I., Shypshynove namysto [Rosehip necklace], L’viv: Vydavnyctvo Starogo Leva, 2016.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).