Słowa kluczowe
ekspresja
funkcja poznawcza
tekst
parcelacja
Jak cytować
Abstrakt
W artykule zostaje poddane analizie zjawisko parcelacji w tekście powieści Marii Matios Kraina bukowa. Sens badań polega na rozważeniu parcelacji jako charakterystycznej cechy indywidualnego stylu pisarki. Parcelacja jest rozpatrywana z punktu widzenia strukturalno-kompozycyjnego, semantyczno-znaczeniowego, intencjonalno-pragmatycznego. Stosowanie figur parcelacyjnych przyczynia się do zwiększenia nasycenia informacyjnego tekstu artystycznego, podkreśla również wyrazistość wypowiedzi. Celem artykułu jest przedstawienie komunikatywnego i pragmatycznego podejścia do badania tego zjawiska. Przeprowadzone badania potwierdziły, że konstrukcje rozparcelowane w twórczości artystycznej współczesnych powieściopisarzy ukraińskich mają orientację komunikacyjną i pragmatyczną. Główną funkcją badanych figur w tekście literackim jest selekcja logiczna, często połączona z funkcjami pomocniczymi: wyklarowaniem, konkretyzacją, aktualizacją myśli, wyrażaniem znaczeń modalnych.
Bibliografia
Загнітко А.П., Теорія граматики і тексту, Донецьк: Вид. ДонНУ, 2014.
Конопленко Н.А., Текстотвірний потенціал парцельованих конструкцій, автореф. … канд. філол. наук. Запоріжжя: Вид. ЗНУ, 2007.
Марченко Т., Парцеляція як явище речення й тексту, [в:] „Лінгвістичні студії”, 2000, вип. 6, с. 132–136.
Мацько Л.І., Сидоренко О.М., Мацько О.М., Стилістика української мови, Київ: Вища школа, 2003.
Островська Л.С., Структурні моделі парцельованих конструкцій, [в:] „Український смисл”, 2017, № 2017, с. 252–263.
Петрів Х., Парцеляція як прийом експресивного синтаксису в системі ідіостилю Оксани Пахльовської, [в:] „Лінгвостилістичні студії”, 2015, вип. 2, с. 126–133.
Плющ Н.П., Парцеляція як засіб експресивного синтаксису, [в:] „Українська мова і література в школі”, 1981, № 1, с. 68–71.
Селіванова О.О., Сучасна лінгвістика: термінологічна енциклопедія, Полтава: Довкілля-К, 2006.
Шульжук Н.В., Парцеляція в структурі діалогічного дискурсу: комунікативно-прагматичний аспекти, [в:] „Науковий вісник Міжнародного гуманітарного університету. Сер.: Філологія”, 2018, № 32, c. 82–89.
Brodbeck C., Bhattasali S. et al., Parallel processing in speech perception with local and global representations of linguistic context, [in:]
Zahnitko A.P., Teoriia hramatyky i tekstu [Theory of grammar and text], Donetsk: DonNU, 2014.
Konoplenko N.A., Tekstotvirnyi potentsial partselovanykh konstruktsii [Text-creative potential of parceled constructions], avtoref. … kand. filol. nauk. Zaporizhzhia: Вид. ЗНУ, 2007.
Marchenko T., Partseliatsiia yak yavyshche rechennia y tekstu [Partsellation as a phenomenon of sentence and text], [v:] „Linhvistychni studii”, 2000, vyp. 6, s. 132–136.
Matsko L.I., Sydorenko O.M., Matsko O.M., Stylistyka ukrainskoi movy [Stylistics of the Ukrainian language], Kyiv: „Vyshcha shkola”, 2003.
Ostrovska L.S., Strukturni modeli partselovanykh konstruktsii [Structural models of parceled constructions], [v:] „Ukrainskyi smysl”, 2017, no. 2017, s. 252–263.
Petriv Kh., Partseliatsiia yak pryiom ekspresyvnoho syntaksysu v systemi idiostyliu Oksany Pakhlovskoi [Parcellation as technigues of expressive style in the system of idiostyle of Oksana Pakhlovska], [v:] „Linhvostylistychni studii”, 2015, vyp. 2, s. 126–133.
Pliushch N.P., Partseliatsiia yak zasib ekspresyvnoho syntaksysu [Partsellation as a means of expressive syntax], [v:] „Ukrainska mova i literatura v shkoli”, 1981, no. 1, s. 68–71.
Selivanova O.O., Suchasna linhvistyka: terminolohichna entsyklopediia [Contemporary linguistics: terminological encyclopedia], Poltava: „Dovkillia-K”, 2006.
Shulzhuk N.V., Partseliatsiia v strukturi dialohichnoho dyskursu: komunikatyvno-prahmatychnyi aspekty [Partsellation in the structure of dialogical discourse: communicative and pragmatic aspects], [v:] „Naukovyi visnyk Mizhnarodnoho humanitarnoho universytetu. Ser.: Filolohiia”, 2018, no. 32, c. 82–89.
Brodbeck C., Bhattasali S. et al., Parallel processing in speech perception with local and global representations of linguistic context, [in:]
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Ludmiła Marczuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).