Słowa kluczowe
conceptual meaning
symbol, language pictures of the world
Jak cytować
Abstrakt
The article is dedicated to analysing the linguistic aspect of the concept “dove” in how Russian, Ukrainian and Polish languages depict the world. The aim of the article is to identify ver-balizers of the concept, as well as similarities and dissimilarities in the various semantic meanings shaping the structure of the concept in these three different but also related worldviews. There are different ethnocultural, mythologic and symbolic meanings connected with the conceptual meaning of the dove. The linguistic cultures in question share a common polysemanticity of this concept, which reflects both the positive and negative connotations (of which the former are much more common). The semantic structure is dominated by dove images in Christian and Slavic culture (common to the three worldviews), as well as peripheral ones, which are linked with mythology, tradition and folk beliefs (distinct and individual for the linguistic cultures studied here).
Bibliografia
Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, t. 1: A–K.
Bartmiński J., O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przekładzie definicji PRACY), [w:] „Półrocznik Językoznawczy Tertium”, 2018, t. 3, nr 1, s. 26–55.
Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.
Górny A., Skleroza boli, [w:] „Gazeta Wrocławska”, 16.05.2003.
Każdej nocy, każdego dnia: antologia polskiej liryki religijnej, wybór i oprac. B. Ostromęcki, War-szawa 1988, t. 1.
Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991.
Pawlicka D., Olimpijski wieniec dla Anny, [w:] „Gazeta Poznańska”, 24.08.2004.
Pieśni Wileńszczyzny, zebr. i oprac. J. Mincewicz, Olsztyn: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Olsztynie, 1992.
Rymut K., Nazwiska Polaków: słownik historyczno-etymologiczny, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PWN, 1999, t. 1: A–K.
Войтович В.М., Українська міфологія, Київ: Либідь, 2002.
Гумбольдт В., Избранные труды по языкознанию, пер. с нем. проф. Г.В. Рамишвили, Мос ква: Прогресс, 1984.
Даль В., Толковый словарь живого великорусского языка, в 4 томах, 1903, т. 1: А–З. Демський М., Короткий польсько-український словник прислів’їв і приказок, упор. О. Демська, Дрогобич-Київ 2013.
Жайворонок В.В., Знаки української етнокультури: словник-довідник, Київ: Довіра, 2006.
Кононенко В.І., Символи української мови, Івано-Франківськ: Плай, 1996.
Кужильная С., Белый голубь словно Дух Святой, 2011, [в:] Электронный ресурс: https:// stihi.ru/2011/09/10/3154.
Милорадович В.П., Житье-бытье лубенского крестьянина, [в:] Українці: народні вірування, повір’я, демонологія, упор., прим. та біограф. нариси А.П. Пономарьова, Т.В. Косміної, О.О. Боряк, Київ: Либідь, 1992, с. 170–341.
Мокиенко В.М., Никитина Т.Г., Большой словарь русских поговорок, Москва: ЗАО „ОЛМА Медиа Групп”, 2007.
Остроух В., Голуб миру, [в:] Електронний ресурс: http://www.poetryclub.com.ua/getpoem.php?id=945582.
Сэпир Э., Избранные труды по языкознанию и культурологии, пер. с англ. проф. А.Е. Кибрика, Москва: Прогресс, 1993.
Українські літні обряди та пісні, упор. А.Ф. Завальнюк, Вінниця: Нова книга, 2008, [в:] Електронний ресурс: https://nashe.com.ua/song/18744
Українські народні прислів‘я та приказки, упор. В. Бобкова, Ф. Лавров, Київ: Вид-во АН УРСР, 1955.
Фэйтор Ф., Голубь Мира, 2021, [в:] Электронный ресурс: https://writercenter.ru/library/ fentezi/sbornik-stihov/sbornik-stihotvoreniy-golub-mira/488060.html.
Ясіновська О., IL NOME DELL’AMORE: Концепт любов і слово любов у текстах Нового Заві-ту, [в:] „Вісник Львівського університету. Серія філологічна”, 2000, вип. 29, с. 152–165.
Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language], Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, t. 1: A–K.
Bartmiński J., O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przekładzie definicji PRACY) [On the Assumptions and Postulates of Cultural Linguistics (on the Translation of the Definition of WORK)], [w:] „Półrocznik Językoznawczy Tertium”, 2018, t. 3, nr 1, s. 26–55. DOI: https://doi.org/10.7592/Tertium2018.3.1.Bartminski
Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata [Linguistic Foundations of the Image of the World], Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.
Górny A., Skleroza boli [Sclerosis harts], [w:] „Gazeta Wrocławska”, 16.05.2003.
Każdej nocy, każdego dnia: antologia polskiej liryki religijnej [Every night, every day: An anthology of Polish religious poetry], wybór i oprac. B. Ostromęcki, Warszawa 1988, t. 1.
Kopaliński W., Słownik symboli [Symbol Dictionary], Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. Pawlicka D., Olimpijski wieniec dla Anny [The Olympic Wreath for Anna], [w:] „Gazeta Poznańska”, 24.08.2004.
Pieśni Wileńszczyzny [Songs of the Vilnius Region], zebr. i oprac. J. Mincewicz, Olsztyn: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Olsztynie, 1992.
Rymut K., Nazwiska Polaków: słownik historyczno-etymologiczny [Surnames of Poles: Historical and Etymological Dictionary], Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PWN, 1999, t. 1: A–K.
Voitovych V.M., Ukrainska mifolohiia [Ukrainian Mythology], Kyiv: Lybid, 2002.
Gumbol’dt V., Izbrannye trudy po yazykoznaniyu [Selected Works on Linguistics], per. s nem. prof. G.V. Ramishvili, Moskva: Progress, 1984.
Dal’ V., Tolkovyj slovar’ zhivogo velikorusskogo yazyka [The Explanatory Dictionary of the Living Great Russian Language], v 4 tomax, 1903, t. 1: A–Z.
Demskyi M., Korotkyi polsko-ukrainskyi slovnyk prysliviv i prykazok [The Short Polish-Ukrainian Dictionary of Proverbs and Sayings], upor. O. Demska, Drohobych-Kyiv 2013.
Zhaivoronok V.V., Znaky ukrainskoi etnokultury: slovnyk-dovidnyk [Signs of Ukrainian Ethnoculture: Dictionary-Reference], Kyiv: Dovira, 2006.
Kononenko V.I., Symvoly ukrainskoi movy [Symbols of the Ukrainian Language], Ivano-Frankivsk: Plai, 1996.
Kuzhil’naya S., Belyj golub’ slovno Dux Svyatoj, 2011, [v:] Elektronnyj resurs: https://stihi.ru/2011/09/10/3154.
Myloradovych V.P., Zhit’e-byt’e lubenskogo krest’yanina [Life of the Lubny Peasant], [v:] Ukraintsi: narodni viruvannia, poviria, demonolohiia, upor., prym. ta biohraf. narysy A.P. Ponomarova, T.V. Kosminoi, O.O. Boriak, Kyiv: Lybid, 1992, s. 170–341.
Mokienko V.M., Nikitina T.G., Bol’shoj slovar’ russkih pogovorok [The Great Dictionary of Russian Sayings], Moskva: ZAO „OLMA Media Grupp”, 2007.
Ostroukh V., Holub myru [Dove of peace], [v:] Elektronnyi resurs: http://www.poetryclub.com.ua/getpoem.php?id=945582.
Sepir E., Izbrannye trudy po yazykoznaniyu i kul’turologii [Selected Works on Linguistics and Cultural Studies], per. s angl. prof. A.E. Kibrika, Moskva: Progress, 1993.
Ukrainski litni obriady ta pisni [The Ukrainian Summer Rituals and Songs], upor. A.F. Zavalniuk, Vinnytsia: Nova knyha, 2008, [v:] Elektronnyi resurs: https://nashe.com.ua/song/18744.
Ukrainski narodni prysliv‘ia ta prykazky [The Ukrainian Folk Proverbs and Sayings], upor. V. Bobkova, F. Lavrov, Kyiv: Vyd-vo AN URSR, 1955.
Fe’jtor F., Golub’ Mira [Dove of peace], 2021, [v:] Elektronnyj resurs: https://writercenter.ru/ library/fentezi/sbornik-stihov/sbornik-stihotvoreniy-golub-mira/488060.html
Yasinovska O., IL NOME DELL’AMORE: Kontsept liubov i slovo liubov u tekstakh Novoho Zavitu [IL NOME DELL’AMORE: The Concept of Love and the Word Love in the Texts of the New Testament], [v:] „Visnyk Lvivskoho universytetu. Sektsiia filolohichna”, 2000, vyp. 29, s. 152–165.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Olena Kowalewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).