Ключові слова
символ
концептуальне значення
концепт „голуб”
Як цитувати
Анотація
Метою наукової розвідки є спроба обговорити й проаналізувати лінгвістичний аспект концепту „голуб” у мовній картині світу українців, росіян і поляків. Завдання стат-ті – виявити вербалізатори концепту, визначити спільні та відмінні семантичні значення, що формують структуру концепту в трьох різних і водночас споріднених образах світу. З концеп-туалізованим образом голуба пов’язані різноманітні етнокультурні, міфологічні, символічні та інші значення. Спільним для проаналізованих лінгвокультур є полісемантичний характер концепту, який відображає як позитивні, так і негативні конотації (безперечно переважають перші). У семантичній структурі домінують значення, пов’язані з образом голуба в христи-янстві та слов’янській культурі (спільні для аналізованих мовних картин світу), а на пери-ферії – ті, що сягають міфології, традицій та народних вірувань (відмінні, індивідуальні для досліджуваних лінгвокультур).
Посилання
Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, t. 1: A–K.
Bartmiński J., O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przekładzie definicji PRACY), [w:] „Półrocznik Językoznawczy Tertium”, 2018, t. 3, nr 1, s. 26–55.
Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.
Górny A., Skleroza boli, [w:] „Gazeta Wrocławska”, 16.05.2003.
Każdej nocy, każdego dnia: antologia polskiej liryki religijnej, wybór i oprac. B. Ostromęcki, War-szawa 1988, t. 1.
Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991.
Pawlicka D., Olimpijski wieniec dla Anny, [w:] „Gazeta Poznańska”, 24.08.2004.
Pieśni Wileńszczyzny, zebr. i oprac. J. Mincewicz, Olsztyn: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Olsztynie, 1992.
Rymut K., Nazwiska Polaków: słownik historyczno-etymologiczny, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PWN, 1999, t. 1: A–K.
Войтович В.М., Українська міфологія, Київ: Либідь, 2002.
Гумбольдт В., Избранные труды по языкознанию, пер. с нем. проф. Г.В. Рамишвили, Мос ква: Прогресс, 1984.
Даль В., Толковый словарь живого великорусского языка, в 4 томах, 1903, т. 1: А–З. Демський М., Короткий польсько-український словник прислів’їв і приказок, упор. О. Демська, Дрогобич-Київ 2013.
Жайворонок В.В., Знаки української етнокультури: словник-довідник, Київ: Довіра, 2006.
Кононенко В.І., Символи української мови, Івано-Франківськ: Плай, 1996.
Кужильная С., Белый голубь словно Дух Святой, 2011, [в:] Электронный ресурс: https:// stihi.ru/2011/09/10/3154.
Милорадович В.П., Житье-бытье лубенского крестьянина, [в:] Українці: народні вірування, повір’я, демонологія, упор., прим. та біограф. нариси А.П. Пономарьова, Т.В. Косміної, О.О. Боряк, Київ: Либідь, 1992, с. 170–341.
Мокиенко В.М., Никитина Т.Г., Большой словарь русских поговорок, Москва: ЗАО „ОЛМА Медиа Групп”, 2007.
Остроух В., Голуб миру, [в:] Електронний ресурс: http://www.poetryclub.com.ua/getpoem.php?id=945582.
Сэпир Э., Избранные труды по языкознанию и культурологии, пер. с англ. проф. А.Е. Кибрика, Москва: Прогресс, 1993.
Українські літні обряди та пісні, упор. А.Ф. Завальнюк, Вінниця: Нова книга, 2008, [в:] Електронний ресурс: https://nashe.com.ua/song/18744
Українські народні прислів‘я та приказки, упор. В. Бобкова, Ф. Лавров, Київ: Вид-во АН УРСР, 1955.
Фэйтор Ф., Голубь Мира, 2021, [в:] Электронный ресурс: https://writercenter.ru/library/ fentezi/sbornik-stihov/sbornik-stihotvoreniy-golub-mira/488060.html.
Ясіновська О., IL NOME DELL’AMORE: Концепт любов і слово любов у текстах Нового Заві-ту, [в:] „Вісник Львівського університету. Серія філологічна”, 2000, вип. 29, с. 152–165.
Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language], Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, t. 1: A–K.
Bartmiński J., O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przekładzie definicji PRACY) [On the Assumptions and Postulates of Cultural Linguistics (on the Translation of the Definition of WORK)], [w:] „Półrocznik Językoznawczy Tertium”, 2018, t. 3, nr 1, s. 26–55. DOI: https://doi.org/10.7592/Tertium2018.3.1.Bartminski
Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata [Linguistic Foundations of the Image of the World], Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2006.
Górny A., Skleroza boli [Sclerosis harts], [w:] „Gazeta Wrocławska”, 16.05.2003.
Każdej nocy, każdego dnia: antologia polskiej liryki religijnej [Every night, every day: An anthology of Polish religious poetry], wybór i oprac. B. Ostromęcki, Warszawa 1988, t. 1.
Kopaliński W., Słownik symboli [Symbol Dictionary], Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. Pawlicka D., Olimpijski wieniec dla Anny [The Olympic Wreath for Anna], [w:] „Gazeta Poznańska”, 24.08.2004.
Pieśni Wileńszczyzny [Songs of the Vilnius Region], zebr. i oprac. J. Mincewicz, Olsztyn: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Olsztynie, 1992.
Rymut K., Nazwiska Polaków: słownik historyczno-etymologiczny [Surnames of Poles: Historical and Etymological Dictionary], Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PWN, 1999, t. 1: A–K.
Voitovych V.M., Ukrainska mifolohiia [Ukrainian Mythology], Kyiv: Lybid, 2002.
Gumbol’dt V., Izbrannye trudy po yazykoznaniyu [Selected Works on Linguistics], per. s nem. prof. G.V. Ramishvili, Moskva: Progress, 1984.
Dal’ V., Tolkovyj slovar’ zhivogo velikorusskogo yazyka [The Explanatory Dictionary of the Living Great Russian Language], v 4 tomax, 1903, t. 1: A–Z.
Demskyi M., Korotkyi polsko-ukrainskyi slovnyk prysliviv i prykazok [The Short Polish-Ukrainian Dictionary of Proverbs and Sayings], upor. O. Demska, Drohobych-Kyiv 2013.
Zhaivoronok V.V., Znaky ukrainskoi etnokultury: slovnyk-dovidnyk [Signs of Ukrainian Ethnoculture: Dictionary-Reference], Kyiv: Dovira, 2006.
Kononenko V.I., Symvoly ukrainskoi movy [Symbols of the Ukrainian Language], Ivano-Frankivsk: Plai, 1996.
Kuzhil’naya S., Belyj golub’ slovno Dux Svyatoj, 2011, [v:] Elektronnyj resurs: https://stihi.ru/2011/09/10/3154.
Myloradovych V.P., Zhit’e-byt’e lubenskogo krest’yanina [Life of the Lubny Peasant], [v:] Ukraintsi: narodni viruvannia, poviria, demonolohiia, upor., prym. ta biohraf. narysy A.P. Ponomarova, T.V. Kosminoi, O.O. Boriak, Kyiv: Lybid, 1992, s. 170–341.
Mokienko V.M., Nikitina T.G., Bol’shoj slovar’ russkih pogovorok [The Great Dictionary of Russian Sayings], Moskva: ZAO „OLMA Media Grupp”, 2007.
Ostroukh V., Holub myru [Dove of peace], [v:] Elektronnyi resurs: http://www.poetryclub.com.ua/getpoem.php?id=945582.
Sepir E., Izbrannye trudy po yazykoznaniyu i kul’turologii [Selected Works on Linguistics and Cultural Studies], per. s angl. prof. A.E. Kibrika, Moskva: Progress, 1993.
Ukrainski litni obriady ta pisni [The Ukrainian Summer Rituals and Songs], upor. A.F. Zavalniuk, Vinnytsia: Nova knyha, 2008, [v:] Elektronnyi resurs: https://nashe.com.ua/song/18744.
Ukrainski narodni prysliv‘ia ta prykazky [The Ukrainian Folk Proverbs and Sayings], upor. V. Bobkova, F. Lavrov, Kyiv: Vyd-vo AN URSR, 1955.
Fe’jtor F., Golub’ Mira [Dove of peace], 2021, [v:] Elektronnyj resurs: https://writercenter.ru/ library/fentezi/sbornik-stihov/sbornik-stihotvoreniy-golub-mira/488060.html
Yasinovska O., IL NOME DELL’AMORE: Kontsept liubov i slovo liubov u tekstakh Novoho Zavitu [IL NOME DELL’AMORE: The Concept of Love and the Word Love in the Texts of the New Testament], [v:] „Visnyk Lvivskoho universytetu. Sektsiia filolohichna”, 2000, vyp. 29, s. 152–165.
Ліцензія
Авторське право (c) 2024 Olena Kowalewska
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).