Słowa kluczowe
sztuka współczesna
tożsamość ukraińska
humanizm
kultura ukraińska
Jak cytować
Abstrakt
Kultura jest ważnym elementem bezpieczeństwa narodowego. W historii można odnaleźć wiele przykładów tego, jak kultura funkcjonowała w warunkach wojny, a sztuka reinterpretowała dotychczasowe treści: poszukiwała na nowo humanizmu albo stawała się częścią oporu. Dziś kultura ukraińska stanowi istotny element psychoterapii, albowiem naród ukraiński poddawany jest traumatycznym przeżyciom, co w konsekwencji wymaga określonej emocjonalnej rekompensaty, dialogu i wsparcia. Przedmiotem badań w niniejszym studium jest rozwój kultury ukraińskiej po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Celem artykułu jest analiza aktualnego stanu kultury i sztuki w Ukrainie, ich roli w czasie wojny, zachowania i propagowania wartości narodowych. Dzięki temu z jednej strony rozwój ukraińskiej przestrzeni kulturowej ukierunkowany jest na jednostkę, jej potrzeby wewnętrzne, z drugiej zaś – realizowany jest swoisty „eksport” ukraińskich treści kulturowych, stanowiący silną promocję Ukrainy w świecie. Wskazane wyżej kwestie to nieodłączna część walki o ukraińską odrębność narodową i jej rozwój. Ponadto ukraińska sztuka współczesna występuje jako narzędzie oporu wobec rosyjskiej propagandy i polityki zapomnienia. Artyści przywracają i ożywiają zerwane więzi utracone w wyniku wojny i jej konsekwencji. Ważne jest wspieranie kreatywnych pomysłów, projektów i inicjatyw kulturalnych, bo to właśnie kultura prezentuje Ukrainę w świecie i jest swoistym przyczółkiem do zachowania tożsamości narodowej.
Bibliografia
В’ятрович В.М., Наша столітня. Короткі нариси про довгу війну, Харків: Ранок, 2023.
Гавриш Л., Культура як зброя, [в:] Електронний ресурс: https://vechirniy.kyiv.ua/blog/havrysh/1/.
Клаузевіц К., Природа війни, Харків: Vivat, 2018.
Коптєв О., Вчителька української мови…, [в:] Електронний ресурс: https://opentv.media/ua/vchitelka-ukrayinskoyi-movi-pokazala-yak-viglyadaye-yiyi-klas-pislya-raketnoyi-ataki-okupantiv-po-dnipru#.
Крук Г., Проти людини з автоматом метафори не працюють або чому поезія не рятує, [в:] Електронний ресурс: https://tvoemisto.tv/blogs/proty_lyudyny_z_avtomatom_metafory_ne_pratsyuyut_abo_chomu_poeziya_ne_ryatuie_133805.html.
Культурні практики населення України під час війни. Презентація дослідження, [в:] Електронний ресурс: https://www.ukrinform.ua/rubric-presshall/3781679-kulturni-praktiki-naselenna-ukraini-pid-cas-vijni-prezentacia-doslidzenna.html.
Ортеґа-і-Гассет Х., Роздуми про Дона Кіхота, пер. з ісп. Г. Верби, Київ: Дух і Літера, 2012.
Смолій В.А., Ясь О.В., Сучасна російсько-українська війна у світлі постколоніалізму, [в:] „Вісник Національної Aкадемії наук України”, 2022, № 6, c. 3–16. DOI: https://doi.org/10.15407/visn2022.06.003
Сунь-Цзи, Мистецтво війни, Львів: Видавництво Старого лева, 2016.
Теліга О., Партачі життя, [в:] О. Теліга, Збірник, Детройт, Нью-Йорк, Париж: Видання Українського Золотого Хреста в ЗСА, 1977.
Франко І., Одвертий лист до галицької української молодежі, [в:] І. Франко, Зібрання творів у 50-ти т., т. 45, Київ: Наукова думка, 1986, с. 401–409.
Inside the hunt for Ukraine’s stolen art, [в:] „The Economist”, електронний ресурс: https://www.economist.com/culture/2024/01/05/inside-the-hunt-for-ukraines-stolen-art?utm_medium=social-media.content.np&utm_source=twitter&utm_campaign=editorial-social&utm_content=discovery.content.
Viatrovych V.M., Nasha stolitnia. Korotki narysy pro dovhu viinu [Our centenary. Short essays about the long war], Kharkiv: Ranok, 2023.
Havrysh L., Kultura yak zbroia [Сulture as a weapon], [v:] Elektronnyi resurs: https://vechirniy.kyiv.ua/blog/havrysh/1/.
Klauzevits K., Pryroda viiny [The nature of war], Kharkiv: Vivat, 2018.
Koptiev О., Vchytelka ukrainskoi movy… [Ukrainian language teacher], [v:] Elektronnyi resurs: https://opentv.media/ua/vchitelka-ukrayinskoyi-movi-pokazala-yak-viglyadaye-yiyi-klas-pislya-raketnoyi-ataki-okupantiv-po-dnipru# (13.05.2024).
Kruk H., Proty liudyny z avtomatom metafory ne pratsiuiut, abo Сhomu poeziia ne riatuie [Metaphors do not work against a person with a machine gun…], [v:] Elektronnyi resurs: https://tvoemisto.tv/blogs/proty_lyudyny_z_avtomatom_metafory_ne_pratsyuyut_abo_chomu_poeziya_ne_ryatuie_133805.html (21.05.2024).
Kulturni praktyky naselennia Ukrainy pid chas viiny. Prezentatsiia doslidzhennia [Cultural practices of the population of Ukraine during the war. Research presentation], [v:] Elektronnyi resurs: https://www.ukrinform.ua/rubric-presshall/3781679-kulturni-praktiki-naselenna-ukraini-pid-cas-vijni-prezentacia-doslidzenna.html.
Ortega-i-Gasset Kh., Rozdumy pro Dona Kikhota [Refections about Don Quixote], per. H. Verba, Kyiv: Dukh i Litera, 2012.
Smolii V.A., Yas O.V., Suchasna rosiisko-ukrainska viina u svitli postkolonializmu [The contemporary Russian-Ukrainian war in the light of postcolonialism], [v:] „Visnyk Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy”, 2022, no. 6, s. 3–16.
Sun-Tszy, Mystetstvo viiny [Art of war], Lviv: Vydavnytstvo Staroho Leva, 2016.
Teliha O., Partachi zhyttia [Destroyers of life], [v:] O. Teliha, Zbirnyk, Detroit–New York, Paris: Vydannia Ukrainskoho Zolotoho Khresta v ZSA, 1977.
Franko I., Odvertyi lyst do halytskoi ukrainskoi molodezhi [Open letter to the Galician youth], [v:] I. Franko Zibrannia tvoriv u 50-ty t., t. 45, Kyiv: Naukova dumka, 1986, s. 401–409.
Inside the hunt for Ukraine’s stolen art, [v:] „The Economist”, elektronnyj resurs: https://www.economist.com/culture/2024/01/05/inside-the-hunt-for-ukraines-stolen-art?utm_medium=social-media.content.np&utm_source=twitter&utm_campaign=editorial-social&utm_content=discovery.content.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Switłana Drabant
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).