STAŁOŚĆ, ZMIENNOŚĆ ORAZ TRANSFORMACJA UKRAIŃSKICH PRZYSŁÓW
PDF (Українська)

Słowa kluczowe

przysłowia
antyprzysłowia
zmienność
transformacja
gra językowa
humor

Jak cytować

KALKO, V., & KALKO, M. (2021). STAŁOŚĆ, ZMIENNOŚĆ ORAZ TRANSFORMACJA UKRAIŃSKICH PRZYSŁÓW. Studia Ukrainica Posnaniensia, 9(2), 11–24. https://doi.org/10.14746/sup.2021.9.2.01

Abstrakt

W artykule poddano analizie stałość oraz zmienność przysłów, rozróżniono pojęcia zmienności i transformacji. Normatywna uzualna zmienność nie jest tożsama z tekstową, okazjonalną zmiennością, lecz stanowi zmienność systemową, wypracowaną w procesie historycznego rozwoju zasobu paremijnego w świadomości mówiących i nie ma dodatkowego ładunku semantycznego, nie uświadamia się przez etnos jako wykroczenie, wykrzywienie tradycyjnego przysłowia. O produktywnej transformacji klasycznych paremii przekonuje dziedziczenie mądrości ludowej, a przekształcenie głębokich treści i cech formalnych takich przysłów świadczy o ich dostosowaniu do nowych społeczno-historycznych warunków i wartości. Resemantyzacja tradycyjnych przysłów jednoznacznie dowodzi ich istotności oraz aktualności, bo przecież jeżeli tradycyjna wypowiedź nie jest zmieniana, nie jest oceniana przez każde nowe pokolenie na swój sposób, staje się nieaktualna i nieistotna dla społeczeństwa. Antyprzysłowia częściowo burzą wypracowane przez stulecia stereotypy kosztem komicznego przepracowania ich semantyki.

https://doi.org/10.14746/sup.2021.9.2.01
PDF (Українська)

Bibliografia

Valter H., Mokiyenko V.M., Prikolnyy slovar (antiposlovitsy i antiaforizmy) [Cool dictionary (anti-proverbs and antiaphorisms)], Moskva: Olma Media Grupp, 2004.

Dobrovolskiy D.О., Strukturno-tipologicheskiy analiz frazeologii i frazeograficheskaya parametrizatsiya (na materiale russkoy i germanskoy idiomatiki) [Structural and typological analysis of phraseology and phraseographic parametrization (based on Russian and German idioms)], [v:] „Frazeologizm i yego leksikograficheskaya razrabotka”, Minsk: Nauka i tekhnika 1987, s. 24–26.

Krikmann A., Nekotoryye aspekty semanticheskoy neopredelennosti poslovitsy [Some aspects of the semantic uncertainty of a proverb], [v:] „Paremiologicheskiy sbornik: poslovitsa, zagadka (struktura, smysl, tekst)” сост. Г.Л. Пермяков, Moskva: Nauka, 1978, s. 82–104.

Kunin A.V., Kurs frazeologii sovremennogo angliyskogo yazyka [Course of phraseology of modern English], Moskva: Vysshaya shkola, Dubna: Izd. tsentr „Feniks”, 1996.

Matezius V., O neobkhodimosti stabilnosti literaturnogo yazyka [On the need for stability of the literary language], [v:] „Prazhskiy lingvisticheskiy kruzhok”, Moskva: Progress, 1967, s. 378–399.

Mokienko V.M., Motivatsiya demotiviruyemogo: problemy analiza vnutrenney formy frazeologii [Motivation of the demotivated: the problem of analyzing the internal form of phraseology], [v:] „Actual problems of motivology in linguistics of the XXI centurys”, под. ред. О. Блиновой, Tomsk, Изд-во Томского унивеситетаб, 2012, s. 40–50.

Mokiyenko V.M., Slavyanskaya frazeologiya [Slavic phraseology], Moskva: Vysshaya shkola, 1989.

Permyakov G.L., Osnovy strukturnoy paremiologii [Fundamentals of structural paremiology], Moskva: Nauka, 1988.

Sannikov V.Z., Russkiy yazyk v zerkale yazykovoy igry [Russian language in the mirror of a language game], Moskva: Yazyki russkoy kultury, 1999.

Seliverstova Ye., I. Prostranstvo russkoy poslovitsy. Postoyanstvo i izmenchivost [The space of the Russian proverb. Persistence and Variability], Moskva: Flinta, 2017.

Semenenko N., Shipitsyna G., Russkaya poslovitsa: funktsii, semantika, sistemnost [Russian proverb: functions, semantics, consistency], Belgorod: Izd-vo BelGU, 2005.

Yuskiv B., Paremiyna kartyna svitu: problemy doslidzhennya [Paremia picture of the world: the problems of investigation], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2013, z. I, s. 67–73.

Cruse D. Alan, Paradigmatic Relations of Exclusion and Opposition II: Reversivity, [in:] „Lexikologie: Ein internationales Handbuch zur Natur und Struktur von Wörtern und Wortschätzen: Lexicology: An international handbook on the nature and structure of words and vocabularies”, ed. David A. Cruse, Berlin: De Gruyter, 2002, vol. 1, p. 507–510.

Mieder W., Antisprichwörter, Wiesbaden: Verlag für deutsche Sprache, 1982.

Mieder W., Popular views of the proverb, [in:] „Proverbium”, 1985, nr 2, p. 109–143.

Mieder W., Proverbs: A Handbook, Westport: Greenwood Press, CT, 2004.

Mieder W., Litovkina A. T., Twised Wisdom: Modern Anti-Proverbs, Burlington: The University of Vermont, 1999.

Norrick N.R., How proverbs mean: semantic studies in English proverb, Berlin–New York: Mouton, 1985.