Ключові слова
obiektywna gramatyka
osobowość językowa
osobowość mowy
świadomość językowa
system gramatyczny
kategoria gramatyki obiektywnej
Як цитувати
Анотація
W skład obiektywnej gramatyki językowo-społecznej wchodzą, m.in. kategoria językowa, kategoria mówienia czy kategoria komunikacyjna z poziomami werbalno-semantycznym, kognitywnym czy pragmatycznym, a także kategorie językowego/ kognitywno-językowego, narodowo-kognitywnego obrazu świata i in. Podstawowymi jednostkami są wyraz morfologiczny i wyraz syntaktyczny, związek wyrazowy, zdanie, wypowiedzenie, tekst z uwzględnieniem różnorodnych dyskursów, ich organizacji, dyskursywnych praktyk. Obiektywna gramatyka językowo-społeczna opiera się na rozróżnieniu poziomów morfologicznego i syntaktycznego, ich różnych aspektów.Посилання
Абеляр П., История моих бедствий, [в:] Электронный ресурс: https://www.e-reading.club/chapter.php/433/3/Abelyar_-_Istoriya_moih_bedstviii.html (10.01.2018).
Бацевич Ф. С., Основи комунікативної лінгвістики, Київ 2004.
Берн Е., Ігри, у які грають люди, Харків 2016.
Білошицька В. О., Комунікативна особистість як феномен як політичної лінгвокультури (на матеріалі аналітичних статей українських, англійських та французьких масмедіа), дис. … канд. філол. наук, Київ 2017.
Вакуленко М. О., Декілька зауваг щодо фемінативів в українській мові, [в:] „Віс ник Національної академії наук України”, 2017, № 1, с. 86−89.
Вашуленко М. С., Формування мовної особистості молодшого школяра в умовах переходу до 4-річного початкового навчання, [в:] „Початкова школа”, 2001, № 1, с. 11–14.
Вдовиченко Г. К., Пів’яблука, Харків 2013.
Великий тлумачний словник сучасної української мови (з дод., допов. та CD): 250 000, уклад. і голов. ред. В. Т. Бусел, Київ, Ірпінь 2007.
Вострякова Н. А., Коннотативная семантика и прагматика номинативных единиц русского языка, автореф. … дис. канд. филол. наук, Волгоград 1998.
Всеволодова М. В., Теория функционально-коммункативного синтаксиса. Фрагмент фундаментальной прикладной (педагогической) модели языка, Москва 2017.
Горелов И. Н., Седов К. Ф., Основы психолингвистики, 3-е изд., перераб. и доп., Москва 2001.
Гумбольдт В., О мышлении и речи, [в:] Его же, Избранные труды по языкознанию, Москва 1984.
Дзюба І., Тарас Шевченко, [в:] Історія української літератури, у 12 томах, Київ 2014.
Загнітко А. П., Категорія роду іменників, [в:] І. Р. Вихованець, К. Г. Городенська, А. П. Загнітко, С. О. Соколова, Граматика сучасної української літературної мови. Морфологія, Київ 2017, с. 117–161.
Загнітко А., Павлович О., Мовна особистість у сучасних комунікативних дослідженнях, рецензія, [в:] „Лінгвістичні студії / Linquistic Studies”, 2013, вип. 26, с. 236–239.
Загнітко А., Загнітко Н., Мовносоціумна граматика: теоретичні засади (динаміка морфологічного роду іменників), [w:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2017, zeszyt 5, s. 45−55.
Загнітко А., Мовносоціумна граматика: теоретичні засади. Динаміка морфологічного роду іменників, [в:] „Українська мова і література в школах України”, 2016, № 7–8, с. 43–49.
Загнітко А., Теорія лінгвоперсонології, Вінниця 2017.
Карасик В. И., Языковой круг: личность, концепты, дискурс, Волгоград 2002.
Караулов Ю. Н., Русский язык и языковая личность, Москва 2010.
Колтуцкая И. А., Структура языковой личности в современной антропоцентрической парадигме, [в:] „Вісник Дніпропетровського університету імені Альфреда Нобеля. Сер. Філологічні науки”, 2013, № 2, c. 294−298.
Космеда Т., Ego і Alter Ego Тараса Шевченка в комунікативному просторі щоденникового дискурсу, Дрогобич 2012.
Кочерган М. П., Загальне мовознавство, Київ 2006.
Красных В. В., „Свой” среди „чужих”: миф или реальность?, Москва 2003.
Красных В. В., Основы психолинвистики и теории коммуникации, Москва 2001.
Кулик О., Рубан І., Мовна й мовленнєва особистість: проблема дефініцій, [в:] „Теоретична і дидактична філологія”, 2014, № 17, с. 85.
Мацько Л. І., Сидоренко О. М., Мацько О. М., Стилістика української мови, Київ 2003.
Мойсієнко А. К., Слово в аперцепційній системі поетичного тексту. Декодування Шевченкового вірша, Київ 2006.
Пешковский А. М., Русский синтаксис в научном освещении, Москва 2001.
Пивоваров В. М., Савченко Л. Г., Калашник Ю. І., Ділова українська мова, Харків 2008.
Потебня А. А., Мысль и язык, Киев 1993.
Процюк С., Жертвоприношення, Івано-Франківськ 2007.
Пузырев А. В., Опыты целостно-системных подходов к языковой и неязыковой реальности, Пенза 2002.
Роздобудько І., Оленіада, Харків 2014.
Русанівський В., Історія української літературної мови, Київ 2001.
Селіванова О. О., Основи теорії мовної комунікації, Черкаси 2011.
Словарь української мови: у 4 томах, за ред. Б. Грінченка, т. 2, Київ 1996.
Словник української мови, в 11 томах, ред. колег. І. К. Білодід (голова), П. Й. Горецький та ін. Київ 1970–1980, т. 4. „Слово Просвіти”, 2016, 03.03, с. 2.
Сухих С. А., Прагмалингвистическое измерение коммуникативного дискурса, автореф. … докт. филол. наук, Краснодар 1998.
„Сучасність”, 2007, № 4, с. 112.
Тарасюк Г., Між пеклом і раєм, Чернівці 2005.
Хайдеґґер М., Дорогою до мови, перекл. з нім. В. Кам’янець, Львів 2007.
Чикут В., Мовно-національний портрет Закарпаття, [в:] „Мова і суспільство”, 2014, вип. 5, с. 79.
Щерба Л. В., Новая грамматика, [в:] Его же, Языковая система и речевая деятельность, Ленинград 1974, с. 74−77.
References
Abelуar P., Istoriya moih bedstvij [History of my Troubles], [v:] E`lektronnyj resurs: https://www.e-reading.club/chapter.php/433/3/Abelyar_-_Istoriya_moih_bedstviii.html (10.01.2018).
Batsevych F. S., Osnovy komunikatyvnoi linhvistyky [Fundamentals of Communicative Linguistics], Kyiv 2004.
Bern E., Ihry, u yaki hraiut liudy [Games Played by People], Kharkiv 2016.
Biloshytska V. O., Komunikatyvna osobystist yak fenomen politychnoi linhvokultury (na materiali analitychnykh statei ukrainskykh, anhliiskykh ta frantsuzkykh masmedia) [Communicative Personality as Phenomenon of Political Linguo-Culture (based on analytical Articles of Ukrainian, English and French massmedia)], dys. … kand. fi lol. nauk, Kyiv 2017.
Vakulenko M. O., Dekilka zauvah shchodo feminatyviv v ukrainskii movi [Some Notes on Feminatives in the Ukrainian Language], [v:] „Visnyk Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy”, 2017, № 1, s. 86−89.
Vashulenko M. S., Formuvannia movnoi osobystosti molodshoho shkoliara v umo vakh perekhodu do 4 richnoho pochatkovoho navchannia [Language Personality Formation of Young School-boy under Conditions of Transition to four-year Primary Education], [v:] „Pochatkova shkola”, 2001, № 1, s. 11–14.
Vdovychenko H. K., Piviabluka [Apple Half], Kharkiv 2013.
Velykyi tlumachnyi slovnyk suchasnoi ukrainskoi movy [Big Explanatory Dictionary of Modern Ukrainian] (z dod., dopov. ta CD): 250 000, uklad. i holov. red. V. T. Busel, Kyiv, Irpin 2007.
Vostrуakova N. A., Konnotativnaya semantika i pragmatika nominativnyh edinicz russkogo yazyka [Connotative Semantics and Pragmatics of Russian Nominative Units], avtoref. … dis. kand. fi lol. nauk, Volgograd 1998.
Vsevolodova M. V., Teoriya funkcional’no-kommunkativnogo sintaksisa. Fragment fundamental’noj prikladnoj (pedagogicheskoj) modeli yazyka [Functional, Communicative Syntax Theory. Fragments of Fundamental Applied (Pedagogical) Language Model], Moskva 2017.
Gorelov I. N., Sedov K. F., Osnovy psiholingvistiki [Fundamentals of Psycholoinguistics], 3-e izd., pererab. i dop. Moskva 2001.
Gumboldt V., O myshlenii i rechi [About Thinking and Speech], [v:] Ego zhe, Izbrannye trudy po yazykoznaniyu, Moskva 1984.
Dziuba I., Taras Shevchenko [Taras Shevchenko], [v:] Istoriia ukrainskoi literatury, u 12 tomakh, Kyiv 2014.
Zahnitko A. P., Katehoriia rodu imennykiv [Noun Gender Category], [v:] I. R. Vykhov anets, K. H. Horodenska, A. P. Zahnitko, S. O. Sokolova, Hramatyka suchasnoi ukrainskoi literaturnoi movy. Morfolohiia, Kyiv 2017, s. 117–161.
Zahnitko A., Pavlovych O., Movna osobystist u suchasnykh komunikatyvnykh doslidzhenniakh [Language Personality in Modern Communicative Researches], retsenziia, [v:] „Linhvistychni studii / Linquistic Studies”, 2013, vyp. 26, s. 236–239.
Zahnitko A., Zahnitko N., Movnosotsiumna hramatyka: teoretychni zasady (dynamika morfolohichnoho rodu imennykiv) [Language Socium Grammar: Theoretical Fundamentals (Dynamics of morphological gender of nouns)], [w:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2017, zeszyt 5, s. 45−55.
Zahnitko A., Movnosotsiumna hramatyka: teoretychni zasady. Dynamika morfoloh ichnoho rodu imennykiv [Language Socium Grammar: Theoretical Fundamentals. Dyna mics of Morphological Gender of Nouns], [v:] „Ukrainska mova i literatura v shkolakh Ukrainy”, 2016, № 7–8, s. 43–49.
Zahnitko A., Teoriia linhvopersonolohii [Linguo-personology Theory], Vinnytsia 2017.
Karasik V. I., Yazykovoj krug: lichnost’, koncepty, diskurs [Language Circle: Personality, Concepts, Discourse], Volgograd 2002.
Karaulov Yu. N., Russkij yazyk i yazykovaya lichnost’ [The Russian Language and Language Personality], Moskva 2010.
Koltuczkaya I. A., Struktura yazykovoj lichnosti v sovremennoj antropocentricheskoj paradigme [Language Personality Structure in Modern Anthropocentric Paradigm], [v:] „Visnyk Dnipropetrovskoho universytetu imeni Alfreda Nobelia. Ser. Fіlologіchnі nauki”, 2013, № 2, c. 294−298.
Kosmeda T., Ego i Alter Ego Tarasa Shevchenka v komunikatyvnomu prostori shchodennykovoho dyskursu [Ego and Alter Ego of Taras Shevchenko in Communicative Space of Diary Discourse], Drohobych 2012.
Kocherhan M. P., Zahalne movoznavstvo [General Linguistics], Kyiv 2006.
Krasnyh V. V., „Svoj” sredi „chuzhih”: mif ili real'nost'? [“Native” among Aliens: Myth or Reality?], Moskva 2003.
Krasnyh V. V., Osnovy psiholinvistiki i teorii kommunikacii [Fundamentals of Psycholiguistics and Theory of Communication], Moskva 2001.
Kulyk O., Ruban I., Movna y movlennieva osobystist: problema defi nitsii [Language and Speech Personality], [v:] „Teoretychna i dydaktychna fi lolohiia” 2014, № 17, s. 85.
Matsko L. I., Sydorenko O. M., Matsko O. M., Stylistyka ukrainskoi movy [Stylistics of the Ukrainian Language], Kyiv 2003.
Moisiienko A. K., Slovo v apertseptsiinii systemi poetychnoho tekstu. Dekoduvannia Shevchenkovoho virsha [Word in Aperceptive System of Poetic Text], Kyiv 2006.
Peshkovskij A. M., Russkij sintaksis v nauchnom osveshhenii [Russian Syntax in Scientific Analysis], Moskva 2001.
Pyvovarov V. M., Savchenko L. H., Kalashnyk Yu. I., Dilova ukrainska mova [Business Ukrainian], Kharkiv 2008.
Potebnya A. A., Mysl’ i yazyk [Thought and Language], Kiev 1993.
Protsiuk S., Zhertvoprynoshennia [Sacrifice], Ivano-Frankivsk 2007.
Puzyrev A. V. Opyty celostno-sistemnyh podhodov k yazykovoj i neyazykovoj real’nosti [Experience of Integral Systematics Approches to Language and not Language Reality], Penza 2002.
Rozdobudko I., Oleniada [Oleniada], Kharkiv 2014.
Rusanivskyi V., Istoriia ukrainskoi literaturnoi movy [History of Ukrainian Literary Language], Kyiv 2001.
Selyvanova O. O., Osnovy teorii movnoi komunikatsii [Fundamentals of Language Communication Theory], Cherkasy 2011.
Slovar ukrainskoi movy [Dictonary of the Ukrainian Language], v 4 tomakh, za red. B. Hrinchenka, t. 2, Kyiv 1996.
Slovnyk ukrainskoi movy [Dictonary of the Ukrainian Language], v 11 tomakh, red. koleh. I. K. Bilodid (holova), P. Y. Horetskyi ta in. Kyiv 1970–1980, t. 4. „Slovo Prosvity” 2016, 03.03, s. 2.
Suhih S. A., Pragmalingvisticheskoe izmerenie kommunikativnogo diskursa [Pragmalinguistic Dimension of Communicative Discourse], avtoref. … dokt. fi lol. nauk, Krasnodar 1998. „Suchasnist”, 2007, № 4, s. 112.
Tarasiuk H., Mizh peklom i raiem [Between Hell and Paradice], Chernivtsi 2005. Khaidegger M., Dorohoiu do movy [By Road to Language], perekl. z nim. V. Kamianets, Lviv 2007.
Ліцензія
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).