Ключові слова
історія польської літератури
історія української літератури
історія літературної історіографії
історіографічна методологія
Як цитувати
Анотація
У статті досліджено теоретичні та практичні засади створення канону в польських та українських історико-літературних синтезах у контексті загальноєвропейських історіографічних традицій. Виокремлено стрижневі критерії селекції історико-літературного матеріалу, а також розглянуто таксономічні тенденції в історіях літератури XVIII–ХХ століття. З’ясовано основні аспекти канонізації текстів в українських та польських історіографічних корпусах, які насамперед відображені у формальних характеристиках, критеріях відбору художніх текстів, авторських інтерпретаціях, концептуальних підходах та методологічній базі. У статті проартикульовано основні здобутки істориків літератури XVIII–ХХ століття, а також комплексно визначено методологію створення цілісного та науково обґрунтованого корпусу історії українського та польського письменства.
Посилання
Bakuła B., Kanon, antykanon, postkanon w dyskursie o tożsamości kultur w Europie Środkowej i Wschodniej (1991–2011) [Canon, anti-canon, post-canon in the discourse on the identity of cultures in Central and Eastern Europe (1991–2011)], [w:] „Porównania”, 2011, nr 9, s. 13–43.
Bentkowski F., Historia literatury polskiej [History of Polish literature], t. 1, Wilno–Warszawa: Drukiem Zawadzkiego i Komp., 1814.
Bloom H., The Western Canon: The Books and School of the Ages, New York–San Diego, London: Harcourt Brace & Company, 1993.
Brown J., Confronting our canons: Spanish and Latin American studies in the 21-st century, Lewisburg: Bucknell University Press, 2010.
Chmielowski P., Zarys literatury polskiej [Outline of history of Polish literature], Kraków: W.L. Anczyc, 1895.
Fowler A., Genre and the Literary Canon, [in:] „New Literary History”, 1979, vol. 11, nr 1, p. 97–119. DOI: https://doi.org/10.2307/468873
Franko I., Charakterystyka literatury ruskiej XVI–XVIII wieku [Characteristics of Ukrainian literature of the 16th–18th centuries], [w:] „Kwartalnik Historyczny”, 1892, t. 6, s. 693–727.
Halbertal M., People of the Book: Canon, meaning and authority, Cambridge, MA.: Harvard University Press, 1997. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674038141
Shallcross B., Requiem dla kanonu?: szczególny przypadek kanonu transatlantyckiego [Requiem for the canon?: A special case of the transatlantic canon], [w:] „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, 2014, nr 4 (148), s. 278–294.
Słownik terminów literackich [Dictionary of literary terms], red. J. Sławiński, Wrocłаw–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2010.
Wilczek P., Kanon literatury polskiej jako wyzwanie dla zagranicznego polonisty. Problem przekładu [The canon of Polish literature as a challenge for a foreign Polish philologist. The problem of translation], [w:] „Wielogłos: Pismo Wydziału Polonistyki UJ”, 2008, t. 2, nr 4, s. 45–52.
Wiszniewski M., Historia literatury polskiej [History of Ukrainian literature], Kraków: Drukarnia Stanisława Gieszkowskiego, 1840, t. 1.
Vozniak M., Istoriya ukrainskoyi literatury: u 3 tomakh [History of Ukrainian literature] t. 1, Lviv: Prosvita, 1920.
Hnatyshak M., Istoriya ukrainskoi literatury [History of Ukrainian literature], [v:] Narysy istoriyi ukrainskoyi literatury i krytyky: M. Hnatyshaka (1941), D. Chyzhevskoho, M. Hlobenka-Ohloblyna (1942), A. Kovalivskoho z istoriyi ukrainskoyi krytyky (1926), fotoperedruk z pisliaslovom O. Horbacha, Miunkhen: Ukrainskyi Vilnyi Universytet, 1994, s. 1–134.
Hnatiuk M., Ivan Franko ta Lvivskyi universytet [Ivan Franko and Lviv University], [v:] Ivan Franko: kataloh knyzhkovykh vydan, uklad. B. Helyas, K. Kostyshyna, A. Solovyova ta in., Lviv: LNU im. Ivana Franka, 2006, s. 5–10.
Hrushevskyi M., Istoriya ukrainskoyi literatury [History of Ukrainian literature], v 6 tomah, t. I, uporiad. V.V. Yaremenko, Kyiv: Lybid, 1993.
Donchyk V., Pro „Istoriyu literatury”, yakoyi dosi ne bulo [About the history of literature, which has not existed before], [v:] Akademichna „Istoriya ukrainskoyi literatury”, v 10 tomah, uporyad. Ya. Tsymbal, Kyiv: Feniks, 2004, s. 4–13.
Yefremov S., Istoriya ukrayinskoho pysmenstva [History of Ukrainian literature], Kyiv: Femina, 1995.
Leksykon zahalnoho ta porivnyalnoho literaturoznavstva [Lexicon of general and comparative literary studies], upor. A. Volkov, Chernivtsi: Zoloti lytavry, 2001.
Lepkyy B., Nacherk istoriyi ukrainskoyi literatury [Outline of history of Ukrainian literature], fotoperedruk z pislyamovom O. Horbacha, Miunkhen: Ukrainskyi Vilnyi Universytet, 1991.
Literaturoznavchyy slovnyk-dovidnyk [Dictionary-reference book on literary criticism], red. R.T. Hromyaka, Yu. I. Kovaliva, V.I. Teremka, Kyiv: „Akademiya”, 2007.
Literaturoznavstvo: slovnyk osnovnykh ponyat [Literary Studies: a dictionary of basic concepts], pereklad z nim. A. Tsyapy, Ternopil: Bohdan, 2005.
Pavlychko S., Teoriia literatury [Theory of literature], Kyiv: Vydavnytstvo Solomii Pavlychko „Osnovy”, 2002.
Pavlyshyn M., Kanon ta iconostas [Canon and iconostasis], Kyiv: Chas, 1997.
Petrov M., Ocherky iz istoriyi ukraynskoyi literatury XIX stolittya [Outlines of history of Ukrainian literature of the 19th century], Kyiv: Typ. Y. i A. Davydenko,1884.
Franko I., Metod i zadacha istoriyi literatury [Method and purpose of literary history of literature], [v:] Zibrannia tvoriv u 50 t., t. 41, Kyiv: Nauk. dumka, 1984, s. 17–23.
Chyzhevskyi D., Istoriya ukrainskoyi literatury [History of Ukrainian literature], Niu-York: Ukrainska Vilna Akademiia Nauk u SShA, 1956.
Ліцензія
Авторське право (c) 2022 Adriana Henc
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).