Міграційний дискурс сучасної української літератури: теоретична модель і тематичні горизонти
PDF

Ключові слова

dyskurs migracyjny
Serhij Żadan
Wołodymyr Rafiejenko
tożsamość

Як цитувати

Романенко, О. (2022). Міграційний дискурс сучасної української літератури: теоретична модель і тематичні горизонти. Studia Ukrainica Posnaniensia, 10(1), 193–212. https://doi.org/10.14746/sup.2022.10.1.12

Анотація

Artykuł analizuje cechy opowieści migracyjnej we współczesnej literaturze ukraińskiej. Przedmiotem analizy są opowiadania Serhija Żadana ze zbioru Big Mac i inne historie oraz powieść Wołodymyra Rafiejenki Mondergrin. Opisano model teoretyczny badań dyskursu migracyjnego. Podkreślone zostały główne aspekty takich badań, np. typologie postaci jako Obcy/Inny; kryzys tożsamości i kształtowanie wielowarstwowej złożonej tożsamości poprzez asymilację/różnicowanie; modele fabularne poruszania się/ucieczki/utraty „swojej” lub opanowania „obcej” przestrzeni; traumatyczne przeżycia i poszukiwanie „swojej” społeczności. Na podstawie strukturalnego modelu historii wygnania (przesiedlenia, migracji) analizowane są wątki ruchu wewnętrznego i zewnętrznego we współczesnej literaturze ukraińskiej. Udowodniono, że wątki ruchu zewnętrznego i wewnętrznego w prozie Siergieja Żadana i Wołodymyra Rafiejenki odtwarzają kryzys tożsamości postaci. To znajduje wyraz na poziomie fabularnym, ucieleśnia się w sytuacjach granicznych, w których kategorie „swoje” i „inne” opisują relację między człowiekiem a przestrzennym obrazem świata, tworząc nowy semiotyczny model rzeczywistości, w której znalazł się migrant.

https://doi.org/10.14746/sup.2022.10.1.12
PDF

Посилання

Arendt Kh., My, bizhentsi [We, the refugees], [v:] „Ukraina moderna”, 2019, no. 26, s. 210–220.

Volodymyr Rafeyenko, Kobylyacha holova abo Yak ya pochav pysaty ukrains’kiyu, 25.06.2019, [v:] Електронний ресурс: https://tiny.pl/wcf5v (12.05.2022).

Dzhadt T., Pohranychnyi narod [Border people], [v:] „Krytyka”, 2010, zhovten. Kulkist’ naselennya Nimechchyny dosiahla rekordnoho rivnia zavdiaky mihrantam, 17.01.2020, [v:] Elektronnyi resurs: https://tiny.pl/wcf5z

Krysteva Yu., Sami sobi chuzhi [Strangers to themselves], Kyiv: Vydavnytstvo Solomii Pavlychko „Osnovy”, 2004.

Literator-intelektual u mihratsiinykh protsesakh: vyklyky dlia pamiati ta identychnosti: monohrafiia [An intellectual writer in migration processes], Yu. Hanoshenko ta in., holov. red. O. Pronkevych, Mykolaiv: Vyd-vo ChNU im. Petra Mohyly, 2018.

Lotman Yu., Semiosfera [Semiosphere], Sankt-Peterburg: Iskusstvo-SPB, 2000, s. 704.

Mihratsiia v Ukraini. Tsyfry i fakty [Migranion in Ukraine. Figures and Facts], Kyiv: MOM 2019.

Said E., Kultura y imperiializm [Culture and Imperialism], Kyiv: Krytyka, 2007.

Sliusarevskyi M., Psykholohiia mihratsii: navch. posibnyk [Psychology of migration], Kirovohrad: Imeks, 2013.

Taran L., Eksperyment, vyklykanyi vnutrishnoiu neobkhidnistiu. Volodymyr Rafeienko – pro potrebu pereosmyslennia perezhytoho [An experiment caused by necessity. Volodymyr Rafeenko – about the need to rethink the experience], [v:] Elektronnyi resurs: https://m.day.kyiv.ua/uk/article/ukrayinci-chytayte/eksperyment-vyklykanyy-vnutrishnoyu-neobhidnistyu (14.11.2022).

Khanenko-Frizen N., Trudova mihratsiia ta literaturna tvorchist: Do pytannia vyznachennia fenomena «zarobitchanskoi» literatury [Labor migration and literary creativity: On the question of defining the phenomenon of „labor” literature], [v:] „Ukrainoznavchyi almanakh”, 2014, vyp. 15, s. 230–238.

Shostak O., „Emihratsiinyi” tekst Ivana Franka [„Emigration” text of Ivan Franko]: avtoref. dys. kand. filol. nauk. Lviv, 2018, s. 20.

Yakovenko N., Dzerkala identychnosti. Doslidzhennia z istorii uiavlen ta idei v Ukraini KhVI – pochatku XVIII stolittia: Vybrani statti [Mirror of identity. Research on the history of ideas in Ukraine in the 16th – early 18th centuries: Selected articles], Kyiv: Laurus, 2012.

Achille M., The idea of a borderless world Achille Mbembe, [in:] Electronic source: https://africasacountry.com/2018/11/the-idea-of-a-borderless-world (12.05.2022).

Caruth C., Unclaimed Experience: Trauma, Narratives and History, Baltimore: John Hopcins University Press, 2018.

Culture, Literature and Migration, ed. by A. Tilbe, M. Rania, London: Transnational Press London, 2019.

Hartner M., Schneider R., British Novels of Migration and the Construction of Transnational Mental Spaces, [in:] „Zeitschrift für Anglistik und Amerikanistik”, 2015, vol. 63, no. 4, pp. 411–431. DOI: https://doi.org/10.1515/zaa-2015-0034

Migrant Identities of „Creole Cosmopolitans”: Transcultural Narratives of Contemporary Postcoloniality, ed. by N. Menon, M. Preziuso, New York–Bern–Berlin–Bruxelles–Frankfurt am Main–Oxford–Wien: Peter Lang Inc., International Academic Publishers, 2014.

Park R.E., Human migration and the marginal man, „American Journal of Sociology”, 1928, vol. 33, no. 6, p. 881–893. DOI: https://doi.org/10.1086/214592

Pries L., The Approach of Transnational Social Spaces: Responding to New Configurations of the Social and the Spatial, [v:] The Emergence of Transnational Social Spaces: International Migration and Globally Operating Companies, ed. L. Pries. London: Routledge, 2000, p. 3–33.

Teksty Drugie. Migrant Literature, Warszawa 2018, nr 1.

Soja Ed., Thirdspace: Journeys to Los Angeles and Other Real-and-Imagined Places, Cambridge, Mass.: Blackwell, 1996.