Jak cytować
Abstrakt
W roku 1603 w ramach działalności ośrodka kultury i edukacji w Ostrogu na Wołyniu na język średnioukraiński („prostą mowę”) został przetłumaczony Syntagmation o siedmiu świętych sakramentach greckiego teologa, działacza religijnego i metropolity Filadelfii Gabriela Sewerosa. Tekst przekładu ukazuje szereg miejsc, w jakich tłumacz stosuje jednocześnie dwa ukraińskiе оdpowiedniki w miejscu jednego greckiego słowa. Jest to spowodowane podwójną orientacją kulturową współczesnego społeczeństwa ruskiego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, uwarunkowaną wpływami bizantyńskimi oraz łacińskimi. Tłumacz okresowo dostarcza równocześnie dwa odpowiedniki dla lepszego zrozumienia zwolenników obu modeli kulturowych. Z jednej strony, ukrajinśka terminologia teologiczna i filozoficzna na początku XVII wieku. jeszcze nie była ukształtowana i zunifikowana. Z drugiej strony, tłumacz wybiera taką strategię komunikacyjna, która zapewnia odpowiednią percepcję każdemu potencjalnemu odbiorcy tekstu. Skutkiem tego tłumaczenie cechuje się ambiwalencją oraz otwartością na przedstawicieli obu tradycji.Bibliografia
І. Мицько, Острозька слов’яно-греко-латинська академія, Київ 1990, с. 37, 126.
А. Ясіновський, Кипріян, [в] Енциклопедія історії України, у 10 томах, редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін., т. 4, Київ 2007, с. 288.
Хв. Тітов, Матеріяли для історії книжної справи на Вкраїні в XVI–XVIII в.в.: Всезбірка передмов до українських стародруків, Київ 1924, с. 57 (№ 13).
P. Skarga, O Iedności kościoła Bożego pod iednym pasterzem…, [в:] Русская историческая библиотека, т. 7, Сaнкт-Петербург 1887, кол. 485.
G. Podskalsky, Griechische Theologie in der Zeit der Türkenherrschaft (1453–1821), München 1988, S. 117.
J a. Isajevyč, Der Buchdruck und die Entwicklung der Literatursprachen in der Ukraine (16.–1. Hälfte des 17. Jh.), [in:] „Zeitschrift für Slawistik”, 1991, Bd. 36, H. 1, S. 47.
М. Смотрицький, Граматика, Єв’є 1619, с. 3 (факсимільне видання: Київ 1979).
І. Огієнко, Українська літературна мова ХVІ ст. і Крехівський апостол 1560-х р., Варшава 1930, с. 100.
B. Виноградов, Различие между закономерностями развития славянских языков в донациональную и национальную эпоху, Москва 1963, с. 10.
М. Мозер, Руська (білоруська та українська) мова середньої доби: загальна перспектива,[в:] М. Мозер, Причинки до історії української мови, Харків 2008, с. 73.
Н. Толстой, Взаимоотношение локальных типов древнеславянского языка позднего периода, [в:] „Славянское языкознание. V Международный съезд славистов”, Москва 1963, c. 262.
М. Moser, Anmerkungen zur Prosta mova, [in:] „Slavia”, 1995, H. 3, S. 57.
V. Mathesius, O požadavku stability ve spisovném jazyce, [v:] Spisovná čeština a jazyková kultura, usp. B. Havránek, M. Weingart, Praha 1932, s. 29.
W. Witkowski, Język utworów Joannicjusza Galatowskiego na tle języka ukraińskiego XVII wieku [=Zeszyty naukowe uniwersytetu Jagiellońskiego, 211; Prace językoznawcze, 25], Kraków 1969, s. 15.
Б. Успенский, Краткий очерк истории русского литературного языка (XI–XIX вв.), Москва 1994, с. 68.
R. Richardt, Polnische Lehnwörter im Ukrainischen, Wiesbaden 1957, S. 2–4.
Історія української мови: Лексика і фразеологія, відп. ред. В. Русанівський, Київ 1963, с. 285.
A. Bolek, Rozwój poglądów na tak zwaną „mowę prostą” w XVI i XVII wieku, [w:] „Zeszyty naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Prace językoznawcze, z. 74, 1983, s. 32.
А. И. Соболевский, Похвала Исайе Балабану, [в:] „Чтения в Обществе Нестора Летописца”, кн. 3, отд. 2, Киев 1894, с. 38.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).