Prokrastynacja – struktura konstruktu a stosowane skale pomiarowe

Abstrakt

Niniejsza praca poświęcona jest zjawisku prokrastynacji i konstrukcji kwestionariusza badającego zwlekanie. Ze względu na brak polskich badań praca powstała głównie w oparciu o dostępne w internetowych bazach EBSCO artykuły naukowe autorstwa najważniejszych badaczy zajmujących się tą tematyką, m. in. J. R. Ferrariego, C. H. Lay’a, H. C. Schouwenburga, E. D. Rothblum, L. J. Solomon, L. Manna, P. Steela, T. Pychyla. Punktem wyjścia jest przegląd zagadnień teoretycznych, stanowiący wstęp do prezentacji badań własnych. Badania przeprowadzono na próbie 160 ochotników, którzy wypełnili cztery połączone skale – General Procrastination Scale, Adult Inventory of Procrastination, Tuckman Procrastination Scale, Aitken Procrastination Inventory. Na uzyskanych danych dokonano analizy czynnikowej oraz hierarchicznej analizy skupień, wyłaniając 40 pozycji tworzących końcową wersję Kwestionariusza Zwlekania (KZ). Skonstruowana skala zawiera pięć podskal i służy do oceny ogólnego poziomu prokrastynacji oraz pięciu jej aspektów (umiejętność organizacji czasu, siła woli, świadomość prokrastynacji, zwlekanie jako cecha, niepunktualność), a w przyszłości może umożliwiać tworzenie indywidualnych profilów zwlekania osób badanych. Kwestionariusz uzyskał wysoki współczynnik zgodności wewnętrznej alfa Cronbacha 0,971. Analiza sprawdzająca wartość diagnostyczną skali wykazała, że stanowi ona dobre źródło hipotez zarówno badawczych, jak i klinicznych na temat przyczyn i charakterystyki zwlekania osób o różnych poziomach prokrastynacji.