Abstrakt
Egzystencjalna Teoria Umysłu (EToM) jest postulowanym przez J. Beringa mechanizmem postrzegania wydarzeń życia codziennego jako rezultat działalności istot nadprzyrodzonych.
Wykazano, iż skłonność do dostrzegania w nich intencjonalności koreluje ze wyższymi wynikami na skali współczynnika empatii (EQ). W pracy przedstawiono tworzenie kwestionariusza mającego służyć do pomiaru funkcjonowania EToM, w populacji osób zdrowych. W skład próby weszło 189 studentów (41 mężczyzn, średnia wieku 22 lata). W celu weryfikacji trafności teoretycznej skorelowano wyniki kwestionariusza PETU z wynikami kwestionariusza Ilorazu Empatii (EQ-40), subtelną skalą paranoi (Pa-S) z testu MMPI i wynikiem uzyskanym w pomiarze myślenia analitycznego. Uzyskano słaby istotny statystycznie dodatni związek wyników PETU z wynikami EQ-40 (rho = 0,25, p < 0,05), zgodnie z założeniami teoretycznymi. Analiza czynnikowa kwestionariusza wykazała istnienie jednego czynnika (α = 0,78).
Bibliografia
Baron-Cohen S., Leslie A. M., Frith, U. (1985). Does the autistic child have a 'theory of mind'?. Cognition 21 (1), s. 37–46.
Baron-Cohen, S., Wheelwright, S. (2004). The Empathy Quotient (EQ). An investigation of adults with Asperger Syndrome or High Functioning Autism, and normal sex
differences. Journal of Autism and Developmental Disorders 34, s. 163-175
Barrett, J. L. (2000). Exploring the natural foundations of religion. Trends in cognitive sciences, 4(1), 29-34.
Bering, J. M. (2002). The existential theory of mind. Review of General Psychology, 6 (1), 3-24.
Bering, J. M. (2010a). The belief instinct: The psychology of souls, destiny, and the meaning of life. New York: Norton.
Bering, J. M. (2010b). The nonexistent purpose of people. The Psychologist. 23 (4), s. 290-293.
Botero, C. A., Gardner, B., Kirby, K. R., Bulbulia, J., Gavin, M. C., & Gray, R. D. (2014). The
ecology of religious beliefs. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(47), 16784-16789.
Boyer, P. (2005). I człowiek stworzył bogów.... Warszawa: Prószyński i S-ka.
Bunge, M., Ardila, R. (1988). Philosophy of psychology. New York: Springer Verlag.
CBOS (2011). Polacy wobec niektórych poglądów New Age. Pobrano 23 maja 2015 z: www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2011/K_135_11.PDF
Dawkins, R. (2007). Samolubny gen. Warszawa: Prószyński i S-ka
Dennett, D. (2008). Odczarowanie. Religia jako zjawisko naturalne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy
Gervais, W. M. (2012). Analytic Thinking Promotes Religious Disbelief. Science, 336 (6080), s. 493-496.
Guthrie, S. (1995). Faces in the Clouds: A New Theory of Religion. [Google Books]. Pobrano 14 kwietnia 2013 z http://books.google.pl/books?id=dZNAQh6TuwIC.
Hovanitz, C. A., Gynther, M. D., & Marks, P. A. (1983). The Prediction Of Paranoid Behavior: Comparative Validities Of Obvious Vs. Subtle MMPI Paranoia (Pa) Items. Journal Of Clinical Psychology, 39 (3), s. 407-411.
Kelemen, D. (2004). Are children ‘intuitive theists’?: Reasoning about purpose and design in nature. Psychological Science, 15, s. 295–301.
Kościński, K. (2005). Rodzaje determinacji zjawisk biologicznych a sposoby ich wyjaśniania. W: K. Łastowski (red.), Teoria i metoda w biologii ewolucyjnej. Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki, 7, s. 301-337.
LeDoux, J. (2000). Mózg emocjonalny. Tajemnicze podstawy życia emocjonalnego. Poznań: Media Rodzina
Matczak, A. (1999) Testy inteligencji i zdolności. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. t. 1., (s. 448-449). Gdańsk: GWP
Norenzayan, A., Gervais, W. M., Trzesniewski, K.H. (2012). Mentalizing deficits constrain belief in a personal God. PloS one, 7 (5).
Osberg, T. M., & Harrigan, P. (1999). Comparative Validity of the MMPI-2 Wiener-Harmon Subtle-Obvious Scales in Male Prison Inmates. Journal Of Personality Assessment, 72(1), s. 36-48.
Shariff, A. F., Norenzayan, A. (2006). God Is Watching You. Priming God Concepts Increases Prosocial Behavior in an Anonymous Economic Game. Psychological Science. 18 (9), s. 803-809.
Schloss, J. P., Murray, M. J. (2011). Evolutionary accounts of belief in supernatural punishment: a critical review. Religion, Brain & Behavior, 1, s. 46-99.
Schrock, K. (2010). People with Asperger’s less likely to see purpose behind the events in their lives. Scientific American. Pobrano 29 maja 2012 z: http://blogs.scientificamerican.com/observations/2010/05/29/people-with-aspergersless-likely-to-see-purpose-behind-the-events-in-their-lives/
Watts, J., Greenhill, S. J., Atkinson, Q. D., Currie, T. E., Bulbulia, J., & Gray, R. D. (2015). Broad supernatural punishment but not moralizing high gods precede the evolution of political complexity in Austronesia. Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences, 282(1804), 20142556.
Weeks, M., & Lupfer, M. B. (2000). Religious Attributions and Proximity of Influence: An Investigation of Direct Interventions and Distal Explanations. Journal For The Scientific Study Of Religion, 39(3), 348.
Wiener, D. N. (1948). Subtle and obvious keys for the MMPI. Journal of Consulting Psychology , 12, s. 164-170
Wrobel, T. A., & Lachar, D. (1982). Validity of the Wiener subtle and obvious scales for the MMPI: Another example of the importance of inventory-item content. Journal Of Consulting And Clinical Psychology, 50(3), s. 469-470. doi:10.1037/0022-006X.50.3.469