Solaris – świat „świadobcości”

Abstrakt

Artykuł proponuje mową interpretację Solaris Stanisława Lema. Zarówno w jego prozie, jak i w dyskursie fizyki istnieje antagonizm między indeterminizmem a determinizmem. Za tym pierwszym, wedle Lema, kryje się siła probabilistyczna, doprowadzająca do wszelkich wydarzeń, w tym emergencji świadomości, a może też inteligencji. W przeciwieństwie do neopozytywistów Lema można by określić jako absurdystę traktującego zagadnienie emergencji świadomości i inteligencji jako granicę dociekań naukowych, jak bowiem wskazuję, planeta Solaris jest makrometaforą ludzkiego mózgu, a solarystyka – karykaturą poszukiwania odpowiedzi na zagadnienie emergencji. W świecie „świadobcości”, jakim jest Solaris, obcym staje się własna i obca świadomość, a nawet może bycie obcym jest sposobem bycia.