Słowa kluczowe
LBK communities
Podlesie 6
lithic analysis
Jurassic Flint
raw materials
Jak cytować
Abstrakt
Paper presents results of analysis of the assemblage of flint artefacts from the settlement of Linear Pottery culture (LBK) at the site no. 6 in Podlesie, Świętokrzyskie voivodeship. Importance of the site is primarily by its location: on the border of two geographical regions, two geological conditions, two settlement eccentrics of the LBK and two provinces of lithic raw materials. Within the flint assemblage we can distinguish two main classes of lithical artefacts: an internally cohesive collection of 104 obsidian products and a collection of 2069 artefacts made of at least five different types of flint. In the group of siliceous rocks, the most numerous is the Jurassic flint from Cracow area – 53%. Second place in the inventory is occupied by the Światchowski flint, which share reaches the level of 19%. Only slightly smaller are amounts of chocolate flint – 15%.
Bibliografia
Balcer, B., 1983, Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem polskich. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Ossolineum.
Balcer, B., 1990, Do dyskusji na temat krzemieniarstwa neolitycznego i neolityzacji ziem polskich. Archeologia Polski, 35(2), 311–329.
Budziszowski, J., 2008, Stan badań nad występowaniem i pradziejową eksploatacją krzemieni czekoladowych. W: W. Borkowski, J. Libera, B. Sałacińska, S. Sałaciński (red.), Krzemień czekoladowy w pradziejach. Materiały z konferencji w Orońsku, 08–10.10.2003 (s. 33–106). Warszawa – Lublin: Państwowe Muzeum Archeologiczne, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Warszawie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Bujakowski, W., Kmicik, M. 2005, Iłża-Chwałowski Trakt, st. 21, gm. loco, woj. radomskie, AZP 79–69. Informator Archeologiczny. Badania 1996, 31, 38–39.
Caspar, J.-P., Kaczanowska, M., Kozłowski, J. K., 1989, Chipped stone industries of linear band pottery (LBP): Techniques, morphology and function of the implements in Belgian and Polish assemblages. Helinium, 29, 157–205.
Domańska, L., 1989, Some remarks on the differentiation of lithic assembladges of linear band pottery culture from the Kujawy region. W: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski (red.), Chipped stone industries of the Early Farming Cultures in Europe, Archaeologia Interregionalis, t. 9 (s. 351–359). Warsaw – Cracow: Warsaw University, Jagiellonian University Cracow.
Dzieduszycka-Machnikowa, A., Lech, J., 1976, Neolityczne zespoły pracowniane z kopalni krzemienia w Sąspowie (Polskie Badania Archeologiczne, t. 19). Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Ossolineum.
Ehlert, M., 2012, Flint versus lists: Lithic Industries of Early Farming Communities in Central Europe and Classification Tools. W: J. Kolář, F. Trampota (red.), Theoretical and Methodological Considerations in Central European Neolithic Archaeology. Proceedings of the ‘Theory and Method in Archaeology of the Neolithic (7th–3rd millennium BC)’ conference held in Mikulov, Czech Republic, 26th–8th of October 2010. (s. 65–76) (BAR International. Series 235). Oxford: Archaeopress.
Ehlert, M., 2014, Krzemieniarstwo pierwszych rolników na Śląsku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersyteckie.
Hadamik, C., 2005, Bukówka-Zapniów, st. 1, gm. Pawłów, woj. świętokrzyskie, AZP 83–68/35. Informator Archeologiczny. Badania 1996, 31, 31–32.
Gromnicki, J., 1965, Sprawozdanie z badań cmentarzyska kultury grobów kloszowych w Zagości-Parcelacji, powiat Pińczów w latach 1962–1963. Sprawozdania Archeologiczne, 17, 171–172.
Kabaciński, J., 2010, Przemiany wytwórczości krzemieniarskiej społeczności kultur wstęgowych strefy wielkodolinnej Niżu Polskiego. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
Kaczanowska, M., 1971, Krzemienne materiały kultur neolitycznych pochodzenia południowego z terenu Nowej Huty. W: J. K. Kozłowski (red.), Z badań nad kulturą ceramiki wstęgowej rytej. Referaty i komunikaty przedstawione na sympozjum w Nowej Hucie dn. 10, 11 maja 1971 r. (s. 10–24). Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne. Oddział w Nowej Hucie.
Kaczanowska, M., 1985, Rohstoffe, Technik und Typologie der Neolithischen feuersteinindustrien im nordteil des flussgebietes der mitteldonau. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kaczanowska, M., 1989, Die Feuersteinindustrie der ältesten Landgemeinschaften in Südpolen. W: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski (red.), Chipped stone industries of the Early Farming Cultures in Europe (Archaeologia Interregionalis, t. 9) (s. 351–359). Warsaw – Cracow: Warsaw University, Jagiellonian University Cracow.
Kaczanowska, M., Kozłowski, J. K., 1976, Studia nad surowcami krzemiennymi południowo-wschodniej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Acta Archaeologica Carpathica, 26, 201–215.
Kegler-Grajewski, N., Zimmermann, A., 2003 Exchange systems of stone artefacts in the european Neolithic. W: L. Burnez-Lanotte (red.), Production and management of lithic materials in the European Linearbandkeramik, (BAR International, Series 1200) (s. 31–35). Oxford: Archaeopress.
Kondracki, J., 2002, Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kozłowski J. K. (red.), 1970a, Z badań nad kulturą ceramiki wstęgowej rytej. Referaty i komunikaty przedstawione na sympozjum w Nowej Hucie dn. 10, 11 maja 1971 r. Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne Oddział w Nowej Hucie.
Kozłowski, J. K., 1970b, Z badań nad wytwórczością krzemieniarską w kulturze ceramiki wstęgowej rytej. W: J. K. Kozłowski (red.), Z badań nad kulturą ceramiki wstęgowej rytej. Referaty i komunikaty przedstawione na sympozjum w Nowej Hucie dn. 10, 11 maja 1971 r. (s. 73–94). Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne Oddział w Nowej Hucie.
Kozłowski, J. K., 1971, Uwagi o znaczeniu i metodach badań nad neolitycznymi inwentarzami krzemiennymi. W: J. K. Kozłowski (red.), Z badań nad kulturą ceramiki wstęgowej rytej. Referaty i komunikaty przedstawione na sympozjum w Nowej Hucie dn. 10, 11 maja 1971 r. (s. 139–149). Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne Oddział w Nowej Hucie.
Krauss, J., 1970, Wielokulturowe stanowisko w Kowali, pow. Proszowice. Materiały Archeologiczne, 9, 157–174.
Kruk, J., 1969 Badania poszukiwawcze i weryfikacyjne w dorzeczu Dłubni. Sprawozdania Archeologiczne, 21, 356–357.
Kruk, J., Milisauskas, S., 1999, Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kulczycka-Leciejewiczowa, A. (red.), 2008, Samborzec. Studium przemian kultury ceramiki wstęgowej rytej. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Lech, J., 1979, Krzemieniarstwo w kulturze społeczności ceramiki wstęgowej rytej w Polsce. Próba zarysu. W: W. Wojciechowski (red.), Początki neolityzacji w Polsce południowo-zachodniej (s. 121–136). Wrocław: Polska Akademia Nauk Oddział we Wrocławiu Nauk Humanistycznych.
Lech, J., 1980, Geologia krzemienia jurajskiego-podkrakowskiego na tle innych skał krzemionkowych. Wprowadzenie do badań z perspektywy archeologa. Acta Archaeologica Carpathica, 20, 163–228.
Lech, J., 1981, Górnictwo krzemienia społeczności wczesnorolniczych na Wyżynie Krakowskiej. Koniec VI tysiąclecia – 1 połowa IV tysiąclecia p.n.e. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lech, J., 1982/1983, Flint work of the early farmers. Oriduction trends in central European chipping industries from 4500–1200 BC. An outline. Acta Archaeologica Carpathica, 22, 5–63.
Lech, J., 1983 Górnictwo surowców krzemiennych w kulturze społeczności wczesnorolniczych na terytorium Polski. W: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach (s. 114–126). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lech, J., 1988, O rewolucji neolitycznej i krzemieniarstwie, cz. 1: Wokół metody. Archeologia Polski, 33(2), 273–345.
Lech, J., 1989, O rewolucji neolitycznej i krzemieniarstwie, cz. 2: Wokół neolityzacji dorzecza Wisły i Odry. Archeologia Polski, 34(1), 55–125.
Lech, J., 1997, Remarks on prehistoric flint mining and flint supply in European archaeology. W: A. Ramos-Millán, M. A. Bustillo (red.), Siliceous rocks and culture (Monográfica Arte y Arqueología, 42) (s. 611–637). Granada: Universidad de Granada.
Lech, J., 2003, Mining and siliceous rock supply to the Danubian early farming communities (LBK) in eastern central Europe: A second approach. W: L. Burnez-Lanotte (red.), Production and management of lithic materials in the European Linearbandkeramik (BAR International, Series 1200) (s. 19–30). Oxford: Archaeopress.
Lech, J., 2008, Materiały krzemienne społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej z Samborca, pow. Sandomierz. W: A. Kulczycka-Leciejewiczowa (red.), Samborzec. Studium przemian kultury ceramiki wstęgowej rytej (s. 151–202). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Libera, J., Zakościelna, A., 2002, Złoża krzemieni turońskich na obszarze przełomowego odcinka Wisły. W: B. Matraszek, S. Sałaciński (red.), Krzemień świeciechowski w pradziejach. Materiały z konferencji w Ryni 22–24. 05. 2000 (Studia nad Gospodarką Surowcami Krzemiennymi w Pradziejach, 4) (s. 93–109). Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Małecka-Kukawka, J., 1992, Krzemieniarstwo społeczności wczesnorolniczych ziemi chełmińskiej (2 połowa VI–IV tysiąclecie p.n.e.). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Małecka-Kukawka, J., 1994, „Gospodarka” surowcami krzemiennymi wśród społeczności wczesnorolniczych ziemi chełmińskiej z perspektywy teorii wymiany społecznej. W: L. Czerniak (red.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej (s. 37–50). Grudziądz – Toruń: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK.
Małecka-Kukawka, J., 1999, Sierpy, sierpaki, sierpce… – analiza funkcjonalna wczesnorolniczych wkładek narzędzi żniwnych z ziemi chełmińskiej. W: S. Kukawka (red.), Szkice prahistoryczne, Źródła – metody – interpretacje (s. 139–158). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Małecka-Kukawka, J., 2001, Między formą a funkcją. Traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych ziemi chełmińskiej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Małecka-Kukawka, J., 2017, Traseologia w studiach nad pradziejowym krzemieniarstwem. Przykłady z osad i kopalń krzemienia w dorzeczach Wisły i Odry. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Mateiciucová, I., 2008, Talking stones: the chipped stone industry in Lower Austria and Moravia and the beginnings of the Neolithic in Central Europe (LBK), 5700–4900 BC. Brno: Masarykova Univerzita.
Matyaszewski, M., 2017, Sprawozdanie z ratowniczych badań archeologicznych stanowiska nr 33 w Wólce Wojnowskiej, gm. Ćmielów, pow. ostrowiecki, woj. świętokrzyskie, wykonywanych w 2017 roku w związku z budową obwodnicy Ćmielowa (Unpublished typescript). Sandomierz.
Schild, R., 1971 Lokalizacja prahistorycznych punktów eksploatacji krzemienia czekoladowego na północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Folia Quaternaria, 39, 1–61.
Schild, R., Królik, H., Marczak, M., 1985, Kopalnia krzemienia czekoladowego w Tomaszowie. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
Szeliga, M., Przeździecki, M., Grabarek, A., 2019, Podlesie, Site 6 – the First Obsidian Inventory of the Linear Pottery Culture Communities from the Połaniec Basin. Archaeologia Polona, 57, 197–211.
Szeliga, M., Zakościelna, A., 2009, Wstępne sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych na wielokulturowym stanowisku 6 w Tominach, pow. opatowski w 2006 roku. Archeologia Polski Środkowowschodniej, 9, 9–23.
Szubski, M., 2015, Krzemień lokalny w osadzie użytkowników? Gospodarka surowcowa w kulturze ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku w Bodzowie, woj. Lubuskie. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia, 34, 237–348.
Wąs, M., 2011, Janisławickie” i „wstęgowe” koncepcje rdzeniowania wiórowego. Próba konfrontacji technologicznej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica, 28, 5–21.