Słowa kluczowe
space in artwork (literature
film
painting etc.)
garden metaphors
correspondence of arts
cultural research
cultural memory
Jak cytować
Abstrakt
The garden presents itself as an area consciously created by the human being. Its representation is usually actualized in opposition both to what is natural and to what is artificial (e.g. to a city). Over many years now, the garden has been been considered to be a “cultural fossil”, and as such, an object of importance for literary critics, film critics, art historians, musicologists etc., and an anthropological phenomenon, which is demonstrated by contemporary juxtapositions of aesthetics with environmental science, pace Gernot Böhme, or the transcultural aesthetics promoted by Wolfgang Welsch). At this stage, we are very close to full understanding of the phenomenon of garden-topos, as well as the numerous garden metaphors. In Zbigniew Rybczyński’s film Orkiestra there are several areas of author’s interest in the garden created and filmed on a theatrical stage. The garden as a space of life-renewal, symbol of birth and metaphysical rebirth, a renewed experience of fulness. The garden as a space of ordered life, positive energy, areas of joy liberation, a synonym of goodness and ideals. Finally, as the symbol of return to creation, beauty, to the first beginning, to civilized and tame nature.
Bibliografia
Antropologia kultury – antropologia literatury. Na tropach koligacji, red. E. Kosowska, A. Gomóła, Kraków 2007.
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2008.
Augé M., Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. R. C Hymkowski, Warszawa 2010.
Bacon F., O ogrodach, w: Eseje, przeł. C. Znamierowski, wstęp T. Kotarbiński, Warszawa 1959.
Balcerzan E., Przestrzenie tekstu a teksty przestrzeni, „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 4.
Bergson H., Materia i pamięć, przeł. R.J. Weksler-Waszkinel, M. Drwięga, Kraków 2006.
Berthold E., Topika i topoi, przeł. J. Koźbiał, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 1.
Buczyńska-Garewicz H., Miejsca, strony, okolice, Kraków 2006.
Burszta W., Miasto i wieś – opozycja mitycznych nostalgii, w: Pisanie miasta – czytanie miasta, red. A. Zeidler-Janiszewska, Poznań 1997.
CAMPania. Zjawisko campu we współczesnej kulturze, red. P. Oczko, Warszawa 2008.
Czas przestrzeni, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2008.
Davies N., Moorhouse R., Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego, Kraków 2002.
Gardens and Imagination: Cultural history and Agency, red. M. Conan, Washington 2008.
Głowiński M., Maska Dionizosa, „Twórczość” 1961, nr 11.
Głowiński M., Przestrzenne tematy i wariacje, w: Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978.
Gołąb M., Ukryte ogrody, nieobecne przestrzenie. Literackie i kulturowe metafory współczesności, Kraków 2012.
Grzeszczyk E., Camp, „Kultura i Społeczeństwo”, 1997, nr 3.
Hobhouse P., Historia ogrodów, przeł. B. Mierzejewska, E. Romkowska, Warszawa 2007.
Informacje na temat filmu – http://www.zbigvision.com/TheOrchestra.html [dostęp: 28 grudnia 2012].
Ingarden R., O dziele literackim, Warszawa 1960.
Kamp. Antologia przekładów, red. P. Czapliński, A. Mizerka, Kraków 2012–2013.
Kwiatkowski P.T., Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, Warszawa 2008.
Lewicka M., Pamięć miejsca, w: eadem, Psychologia miejsca, Warszawa 2012.
Lichaczow D., Poezja ogrodów. O semantyce stylów ogrodowoparkowych, przeł. K.N. Sakowicz, Wrocław 1991.
Majdecki L., Historia ogrodów, t. 1–2, Warszawa 1981.
Markiewicz H., Czas i przestrzeń w utworach narracyjnych, „Ruch Literacki” 1983, nr 1.
Matouse M., Wywiad ze Zbigniewem Rybczyńskim dla „Andy Warhol’s Interview Magazine”, w: Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
Meyer H., Kształtowanie przestrzeni i symbolika przestrzenna w sztuce narracyjnej, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 3.
Muzyka w ogrodzie – ogród w muzyce, red. S. Żerańska-Kominek, Gdańsk 2011.
Norberg-Schulz Ch., Bycie, przestrzeń i architektura, przeł. B. Gadomska, Warszawa 2000.
Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektywy, red. M. Mikołajczak, E. Rybicka, Kraków 2012.
Ostrowska E., Przestrzeń filmowa, Kraków 2000.
Pamięć – przestrzeń – tożsamość, red. S. Kapralski, Warszawa 2010.
Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
Piwińska M., Złe wychowanie, Warszawa 1981.
Poulet G., Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne, wybór J. Błoński, M. Głowiński, przeł. J. Błoński, Warszawa 1977.
Praz M., Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przeł. W. Jekiel, Warszawa 1981.
Przestrzeń ogrodu – przestrzeń kultury, red. G. Gazda, M. Gołąb, Kraków 2008.
Przybylski R., Ogrody romantyków, Warszawa 1978.
Rewers E., Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków 2005.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapominanie, przeł. J. Margański, Kraków 2006.
Rutkowska T., Zbigniew Rybczyński – czyli siła techniki, toposów i wyobraźni, w: Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
Rybicka E., Formy labiryntu w prozie polskiej XX wieku, Kraków 2000.
Rybicka E., Geopoetyka, w: Kulturowa teoria literatury. Główne problemy badawcze, red. M. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006.
Rybicka E., Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w literaturze polskiej, Kraków 2003.
Rybicka E., Teren miasto. Od spektaklu do działania w przestrzeni miejskiej, „Kultura Miasta. Miasto w Kulturze” 2008, nr 1.
Rybicka E., Zwrot topograficzny w badaniach literackich, „Teksty Drugie” 2008, nr 4.
Rybczyński Z., Traktat o obrazie, Poznań 2008.
Rymkiewicz J.M., Myśli różne o ogrodach. Dzieje jednego toposu, Warszawa 1968.
Saryusz-Wolska M., Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Warszawa 2011.
Schlögel K., W przestrzeni czas czytamy, przeł. Ł. Musiał, I. Drozdowska, Poznań 2009.
Sikora I., Ogród – park – sad, w: idem, Przyroda i wyobraźnia. O symbolice roślinnej w poezji Młodej Polski, Wrocław 1992.
Skarga B., Ślad i obecność, Warszawa 2002.
Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. K owalczykowa, Wrocław 1997.
Sobolewska A., Konstrukcja istnienia, w: Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości… Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
Sontag S., Notatki o campie, „Literatura na Świecie” 1979, nr 9.
Suchocki W., Trop zbiegłych bogów. Przyczynek do „Ślubów” Ingresa i „Wolności” Delacroix, „Artium Quaestiones”, red. K. Kalinowski, P. Piotrowski, W. Suchocki, Poznań 1997.
Szacka B., Czas przeszły, pamięć i mit, Warszawa 2006.
Toporow W.N., Przestrzeń i rzecz, przeł. B. Żyłko, Kraków 2003.
Uspienski P., Czwarty wymiar. Przegląd ważnych teorii i prób zbudowania dziedziny niemierzalnego, przeł. H. Prosnak, Gdańsk 2001.
Wójcik A.I., t. 1: Wschód, t. 2: Zachód, Kraków 2004, 2008.
Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości. Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).