Keywords
space in artwork (literature
film
painting etc.)
garden metaphors
correspondence of arts
cultural research
cultural memory
How to Cite
Abstract
The garden presents itself as an area consciously created by the human being. Its representation is usually actualized in opposition both to what is natural and to what is artificial (e.g. to a city). Over many years now, the garden has been been considered to be a “cultural fossil”, and as such, an object of importance for literary critics, film critics, art historians, musicologists etc., and an anthropological phenomenon, which is demonstrated by contemporary juxtapositions of aesthetics with environmental science, pace Gernot Böhme, or the transcultural aesthetics promoted by Wolfgang Welsch). At this stage, we are very close to full understanding of the phenomenon of garden-topos, as well as the numerous garden metaphors. In Zbigniew Rybczyński’s film Orkiestra there are several areas of author’s interest in the garden created and filmed on a theatrical stage. The garden as a space of life-renewal, symbol of birth and metaphysical rebirth, a renewed experience of fulness. The garden as a space of ordered life, positive energy, areas of joy liberation, a synonym of goodness and ideals. Finally, as the symbol of return to creation, beauty, to the first beginning, to civilized and tame nature.
References
Antropologia kultury – antropologia literatury. Na tropach koligacji, red. E. Kosowska, A. Gomóła, Kraków 2007.
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2008.
Augé M., Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. R. C Hymkowski, Warszawa 2010.
Bacon F., O ogrodach, w: Eseje, przeł. C. Znamierowski, wstęp T. Kotarbiński, Warszawa 1959.
Balcerzan E., Przestrzenie tekstu a teksty przestrzeni, „Pamiętnik Literacki” 1980, z. 4.
Bergson H., Materia i pamięć, przeł. R.J. Weksler-Waszkinel, M. Drwięga, Kraków 2006.
Berthold E., Topika i topoi, przeł. J. Koźbiał, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 1.
Buczyńska-Garewicz H., Miejsca, strony, okolice, Kraków 2006.
Burszta W., Miasto i wieś – opozycja mitycznych nostalgii, w: Pisanie miasta – czytanie miasta, red. A. Zeidler-Janiszewska, Poznań 1997.
CAMPania. Zjawisko campu we współczesnej kulturze, red. P. Oczko, Warszawa 2008.
Czas przestrzeni, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2008.
Davies N., Moorhouse R., Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego, Kraków 2002.
Gardens and Imagination: Cultural history and Agency, red. M. Conan, Washington 2008.
Głowiński M., Maska Dionizosa, „Twórczość” 1961, nr 11.
Głowiński M., Przestrzenne tematy i wariacje, w: Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978.
Gołąb M., Ukryte ogrody, nieobecne przestrzenie. Literackie i kulturowe metafory współczesności, Kraków 2012.
Grzeszczyk E., Camp, „Kultura i Społeczeństwo”, 1997, nr 3.
Hobhouse P., Historia ogrodów, przeł. B. Mierzejewska, E. Romkowska, Warszawa 2007.
Informacje na temat filmu – http://www.zbigvision.com/TheOrchestra.html [dostęp: 28 grudnia 2012].
Ingarden R., O dziele literackim, Warszawa 1960.
Kamp. Antologia przekładów, red. P. Czapliński, A. Mizerka, Kraków 2012–2013.
Kwiatkowski P.T., Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, Warszawa 2008.
Lewicka M., Pamięć miejsca, w: eadem, Psychologia miejsca, Warszawa 2012.
Lichaczow D., Poezja ogrodów. O semantyce stylów ogrodowoparkowych, przeł. K.N. Sakowicz, Wrocław 1991.
Majdecki L., Historia ogrodów, t. 1–2, Warszawa 1981.
Markiewicz H., Czas i przestrzeń w utworach narracyjnych, „Ruch Literacki” 1983, nr 1.
Matouse M., Wywiad ze Zbigniewem Rybczyńskim dla „Andy Warhol’s Interview Magazine”, w: Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
Meyer H., Kształtowanie przestrzeni i symbolika przestrzenna w sztuce narracyjnej, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 3.
Muzyka w ogrodzie – ogród w muzyce, red. S. Żerańska-Kominek, Gdańsk 2011.
Norberg-Schulz Ch., Bycie, przestrzeń i architektura, przeł. B. Gadomska, Warszawa 2000.
Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektywy, red. M. Mikołajczak, E. Rybicka, Kraków 2012.
Ostrowska E., Przestrzeń filmowa, Kraków 2000.
Pamięć – przestrzeń – tożsamość, red. S. Kapralski, Warszawa 2010.
Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
Piwińska M., Złe wychowanie, Warszawa 1981.
Poulet G., Metamorfozy czasu. Szkice krytyczne, wybór J. Błoński, M. Głowiński, przeł. J. Błoński, Warszawa 1977.
Praz M., Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przeł. W. Jekiel, Warszawa 1981.
Przestrzeń ogrodu – przestrzeń kultury, red. G. Gazda, M. Gołąb, Kraków 2008.
Przybylski R., Ogrody romantyków, Warszawa 1978.
Rewers E., Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków 2005.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapominanie, przeł. J. Margański, Kraków 2006.
Rutkowska T., Zbigniew Rybczyński – czyli siła techniki, toposów i wyobraźni, w: Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
Rybicka E., Formy labiryntu w prozie polskiej XX wieku, Kraków 2000.
Rybicka E., Geopoetyka, w: Kulturowa teoria literatury. Główne problemy badawcze, red. M. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006.
Rybicka E., Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w literaturze polskiej, Kraków 2003.
Rybicka E., Teren miasto. Od spektaklu do działania w przestrzeni miejskiej, „Kultura Miasta. Miasto w Kulturze” 2008, nr 1.
Rybicka E., Zwrot topograficzny w badaniach literackich, „Teksty Drugie” 2008, nr 4.
Rybczyński Z., Traktat o obrazie, Poznań 2008.
Rymkiewicz J.M., Myśli różne o ogrodach. Dzieje jednego toposu, Warszawa 1968.
Saryusz-Wolska M., Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Warszawa 2011.
Schlögel K., W przestrzeni czas czytamy, przeł. Ł. Musiał, I. Drozdowska, Poznań 2009.
Sikora I., Ogród – park – sad, w: idem, Przyroda i wyobraźnia. O symbolice roślinnej w poezji Młodej Polski, Wrocław 1992.
Skarga B., Ślad i obecność, Warszawa 2002.
Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. K owalczykowa, Wrocław 1997.
Sobolewska A., Konstrukcja istnienia, w: Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości… Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
Sontag S., Notatki o campie, „Literatura na Świecie” 1979, nr 9.
Suchocki W., Trop zbiegłych bogów. Przyczynek do „Ślubów” Ingresa i „Wolności” Delacroix, „Artium Quaestiones”, red. K. Kalinowski, P. Piotrowski, W. Suchocki, Poznań 1997.
Szacka B., Czas przeszły, pamięć i mit, Warszawa 2006.
Toporow W.N., Przestrzeń i rzecz, przeł. B. Żyłko, Kraków 2003.
Uspienski P., Czwarty wymiar. Przegląd ważnych teorii i prób zbudowania dziedziny niemierzalnego, przeł. H. Prosnak, Gdańsk 2001.
Wójcik A.I., t. 1: Wschód, t. 2: Zachód, Kraków 2004, 2008.
Zbigniew Rybczyński. Podróżnik do krainy niemożliwości. Wokół twórczości Zbigniewa Rybczyńskiego, red. Z. Benedyktowicz et al., Warszawa 1993.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0)Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” since 2016, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2016.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).