Metodologia prac awansowych a tożsamość polskiej geografii społeczno-ekonomicznej – wybrane kwestie problemowe

Abstrakt

Celem artykułu jest próba oceny poziomu metodologicznego polskich prac awansowych młodego pokolenia geografów społeczno-ekonomicznych w kontekście utrzymania tożsamości dyscypliny, w sytuacji starzenia się oraz odchodzenia seniorów – liderów dotychczasowych przemian geografii. Na pokoleniu doktoryzujących się i habilitujących się osób ciąży wymóg nie tylko utrzymania dotychczasowego poziomu teoretyczno-metodologicznego dyscypliny, ale również jej rozwoju.
Poczucie własnej tożsamości środowiska geografów jest nie tylko istotnym elementem identyfikacyjnym dyscypliny, ale stanowi jedną z ważnych składowych poziomu rozwoju metodologicznego. Metodologia determinuje nie tylko poprawność formalną prowadzonych badań naukowych, ale poprzez stały rozwój kadrowy pozwala rozwijać warsztat metodyczny i konceptualizację dotychczasowego stanu wiedzy. Dlatego tak ważna jest odpowiednia jakość metodologiczna prac awansowych. Przegląd reprezentacyjnego zbioru prac habilitacyjnych z geografii społeczno-ekonomicznej ostatniego dziesięciolecia pozwala zauważyć szereg mankamentów, niedoskonałości powstałych zarówno z winy autorów, jak i zmieniających się zewnętrznych uwarunkowań funkcjonowania nauki. Wyraźny spadek zainteresowania metodologią wśród geografów wynika nie tylko z odchodzenia najstarszej grupy badaczy mających szersze spojrzenie na kwestię integralności wiedzy geograficznej, zdających sobie także sprawę z konsekwencji nadmiernej specjalizacji. Widoczny jest niedostatek odwoływania się do pojęć kluczowych warunkujących powiązania między geografią fizyczną a społeczno-ekonomiczną. Wielu badaczy wskazuje tutaj na częsty brak integrującego pojęcia regionu geograficznego i środowiska geograficznego. Niepokój budzi też coraz szersze mówienie o produkcji badań naukowych, podkreślanie liczby opublikowanych prac i uzyskanych z nich punktów, w mniejszym stopniu skupianie się na jakości badań.