Słowa kluczowe
rewitalizacja
planowanie przestrzenne
małe miasto
urbanistyka
Jak cytować
Abstrakt
Przez lata procesy odnowy obszarów zdegradowanych odbywały się w sposób chaotyczny, a idea rewitalizacji była niejasna. Przeciwdziałać temu stanowi rzeczy miała ustawa o rewitalizacji przyjęta w 2015 r. Celem artykułu jest analiza narzędzi oferowanych przez ustawę o rewitalizacji oraz próba ich oceny w kontekście możliwości zastosowania w rewitalizacji małego miasta. Ponadto rozważania dotyczące rozwiązań oferowanych przez ustawę są głosem w dyskusji na temat możliwego stopnia ingerencji w dotychczasowy porządek planistyczny. Wykonane badania wskazują, że ustawa stwarza możliwości programowania i wdrażania procesu rewitalizacji, jednak w odniesieniu do małych miast wprowadza również pewne ograniczenia, które powinny być brane pod uwagę przez władze samorządowe już na wstępie podejmowanych działań.
Bibliografia
Adamczewska-Wejchert H., Wejchert K. 1986. Małe miasta. Problemy urbanistyczne stale aktualne. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
Bal-Domańska B. 2020. Badania rewitalizacji na poziomie gmin. Samorząd Terytorialny, 7-8: 95-108.
Balcerak M., Główczyński M., Wronkowski A. 2018. Dobre praktyki przy tworzeniu gminnego programu rewitalizacji – efekty współpracy uniwersytetu im. Adama Mickiewicza z miastem Kaliszem. Biuletyn KPZK PAN, 270: 4-53.
Bąkowski T. 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa, s. 77.
Bednarowska Z. 2015. Desk research – wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych. Marketing i Rynek, 7: 18-26.
Buttolph Johnson J., Reynolds H.T., Mycoff J.D. 2010. Metody badawcze w naukach politycznych. PWN, Warszawa.
Cieślak A. 2007. Studium zagospodarowania przestrzennego historycznego centrum Góry Kalwarii. Praca dyplomowa magisterska, materiał niepublikowany, promotorzy dr inż. arch. Elżbieta Muszyńska i mgr inż. arch. Barbara Brzezińska-Kwaśny. Wydział Budownictwa Architektury i Inżynierii Środowiska, Łódź.
Cieślak A. 2018. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako narzędzie kształtowania krajobrazu małego miasta. Wybrane zagadnienia. Przestrzeń i Forma, 35: 177-206 (https://doi.org/ 10.21005/pif.2018.35.D-01). DOI: https://doi.org/10.21005/pif.2018.35.D-01
Dolata D. 2012. Przemiany poznańskiej Śródki: rewitalizacja czy gentryfikacja? [W:] K. Derejski, J. Kubera, S. Lisiecki, R. Macyra (red.), Deklinacja odnowy miast. Z dyskusji nad rewitalizacją w Polsce. Poznań, s. 257.
Drukier A. 2017. Wyznaczanie obszarów zdegradowanych w programach rewitalizacji dla gmin wiejskich i miejsko-wiejskich – refleksje praktyka. Społeczności Lokalne, Studia Interdyscyplinarne, 1: 145-152.
Gzell S. 1987. Fenomen małomiejskości. Instytut Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej, Warszawa
Jadach-Sepioło A. (red.) 2018. Gminny program rewitalizacji. Praktyczny poradnik dla mieszkańców i władz lokalnych. Warszawa, s. 25.
Jarczewski W. (red.) 2016. Delimitacja krok po kroku – metoda wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na potrzeby gminnych programów rewitalizacji. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.
Juja J., Piotrowski S. 2009. Wyzwania i przeszkody rewitalizacji miast. Samorząd Terytorialny, 11: 27-42.
Kosiński W. 2000. Aktywizacja turystyczna małych miast. Aspekty architektoniczno-krajobrazowe. Monografia, 269. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Kosiorek E., Rydel W., Wojtaszczyk P., Lemiesz J. (red.) 2017. Przestrzeń do dialogu. Praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
Leszczyński M., Kadłubowski J. 2016. Ustawa o rewitalizacji – praktyczny komentarz, stan prawny na dzień 11 maja 2016 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa.
Lorens P., Ledwoń P. 2018. Przygotowanie gminnego programu rewitalizacji na przykładzie miasta Stargard Gdański. Studia KPZK, 192: 134-168.
Łoziak A., Siłkowska I., Miłosz M. 2017. Komentarz do art. 10. [W:] K. Borówka (red.), Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Makowska M. 2013. Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów. Scholar, Warszawa.
Marx S.P. 2003. Europäisches Planungsrecht und Public Private Partnerships im Städtebau. Buch, Universität Kassel, Kassel (https://kobra.uni-kassel.de/handle/123456789/2006102315190?show=full).
Masiarek E. 2017. Programowanie rewitalizacji w Polsce na tle doświadczeń wybranych małych miast i gmin. Space-Society-Economy, 22: 43-68. https://doi.org/10.18778/1733-3180.22.03 DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.22.03
Mazur-Belzyt K. 2018. Małe miasta w dobie równoważenia rozwoju. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
Mikuła Ł. 2017. Nowe instrumenty ekonomiczne polityki miejskiej w świetle ustawy o rewitalizacji. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39(1): 47-60.
Miłosz M. 2017. Komentarz do art. 11. [W:] K. Borówka (red.), Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Muzioł-Węcławowicz A. 2009. Rewitalizacja dzielnic śródmiejskich. [W:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe. T. 4. Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 25-85.
Nowak M.J. 2019. Miejscowy plan rewitalizacji – szczególna forma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (komentarz praktyczny). LEX/el. 2019 (https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/miejscowy-plan-rewitalizacji-szczegolna-forma-470059043; dostęp: 18.12.2021).
Nowak M., Tokarzewska-Żarna Z. (red.) 2016. Ustawa krajobrazowa, rewitalizacyjna i metropolitalna. Komentarz do przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. C.H. Beck, Warszawa.
Palicki S. 2015. Zastosowanie analizy wielokryterialnej do wspomagania procesu decyzyjnego w projektowaniu rewitalizacji obszarów miejskich. Studia Miejskie, 17: 63-76.
Parysek J. 1982. Modele klasyfikacji w geografii. Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań.
Parysek J. 2015. Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro. Studia Miejskie, 17: 9-25.
Przesmycka E. 2001. Przeobrażenia zabudowy i krajobrazu miasteczek Lubelszczyzny. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin
Purzyński R. 2021. A maximis ad minima. Rewitalizacja małego miasta na przykładzie Wielunia. Praca dyplomowa – magisterska, promotor: dr inż. arch. Adriana Cieślak-Arkuszewska. Politechnika Łódzka, Łódź.
Rogatka K., Ciesiółka P., Jurkowska A., Kułaczkowska A. 2015. Uwagi do założeń ustawy o rewitalizacji – wybrane aspekty. Studia Miejskie, 17: 37-48.
Russek K. 2017. Rewitalizacja małych i średnich miasta. Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo, 12/II: 31-44.
Rynio D. 2019. Rewitalizacja obszarów powojskowych jako element uzupełnienia struktury miasta na przykładzie Legnicy. Acta Sci. Pol., Administratio Locorum, 18(4): 411-424. https://doi.org/10.31648/aspal.4409 DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.4409
Sługocka M. 2020. Nowe narzędzia gminy w zakresie planowania przestrzennego. LEX/el. 2020 (https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/nowe-narzedzia-gminy-w-zakresie-planowania-470043170; dostęp: 15.02.2022).
Szlachetko J.H. 2017. Miejscowy plan rewitalizacji a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Różnice w zakresie przedmiotowym upoważnienia ustawowego. Metropolitan, Przegląd Naukowy, 1(7): 40-59.
Szlachetko H.J., Borówka K. (red.) 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. 1. Instytut Metropolitalny, Gdańsk.
Szlachetko J.H, Orłowski, P. (red.) 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Turała M., Markowski T. 2007. Charakterystyka zintegrowanego programu Rewitalizacji Obszarów Centralnych Łodzi – PROREVITA. [W:] T. Markowski, D. Stawasz (red.), Rewitalizacja a rozwój funkcji metropolitalnych miasta Łodzi. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 67-84.
Wierzbowska M., Plucińska-Filipowicz A. (red.) 2016. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa.
Wronkowski A. 2017. Graficzna prezentacja danych w gminnym programie rewitalizacji – problemy i wyzwania. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39: 93-113.
Zaniewska H., Thiel M., Dąbkowski N. 2015. Problemy kształtowania nowej tożsamości restytuowanych małych miast. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 319-347.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 1 lipca 2016 r. w sprawie zakresu projektu miejscowego planu rewitalizacji w części tekstowej oraz zakresu i formy wizualizacji ustaleń miejscowego planu rewitalizacji (Dz.U. z 2016 r., poz. 1032).
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2021 r., poz. 2404). https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.12.5 DOI: https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.12.5
Uchwała nr XXXIII/195/18 Rady Gminy Konopnica z dnia 22 marca 2018 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXIX/171/17 Rady Gminy Konopnica z dnia 27 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla gminy Konopnica na lata 2016-2023.
Uchwała nr XLIII/350/17 Rady Gminy Moszczenica z dnia 18 października 2017 r., w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla gminy Moszczenica.
Uchwała nr XLV/319/2017 Rady Miasta Brzeziny z dnia 26 października 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla miasta Brzeziny.
Uchwała nr XXVIII/339/2017 Rady Miejskiej w Opocznie z dnia 20 stycznia 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla gminy Opoczno.
Uchwała nr XXV/313/2016 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 21 czerwca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Kalisza.
Uchwała nr XLIX/657/2018 Rady Miasta Kalisza z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie zmiany gminnego programu rewitalizacji miasta Kalisza przyjętego uchwałą nr XLI/512/2017 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji miasta Kalisza.
Uchwała nr VI/67/2019 Rady Miasta Kalisza z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji „Jabłkowskiego-Podgórze” w Kaliszu.
Uchwała nr XLVI/636/2021 Rady Miasta Kalisza z dnia 25 listopada 2021 r. w sprawie miejscowego planu rewitalizacji „Jabłkowskiego-Podgórze” w Kaliszu.
Uchwała nr XXIII/276/16 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji na terenie miasta Słupska.
Uchwała nr XL/527/17 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 28 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji miasta Słupska na lata 2017-2025+.
Uchwała nr L/686/18 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 28 marca 2018 r. w sprawie przystąpienia do opracowania miejscowego planu rewitalizacji „Długa” w Słupsku.
Uchwała nr LVI/420/2018 Rady Miasta Świnoujście z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji gminy miasto Świnoujście dla kwartału położonego w rejonie ulic: Jarosława Dąbrowskiego, Józefa Bema, Plac Wolności i Plac Kościelny.
Uchwała nr XXIX-169/2016 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 24 listopada 2016 r. o obszarze zdegradowanym i obszarze rewitalizacji.
Uchwała nr XXXIII-18/2017 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji Wołomin 2023 z perspektywą do 2030.
Uchwała Nr VI-31/2019 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji rejonu ulicy Warszawskiej w Wołominie.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 503).
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 485).
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 559).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2002 Adriana Cieślak-Arkuszewska, Rafał Purzyński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.