Keywords
revitalization
spatial planning
small town
urban planning
How to Cite
Abstract
For many years, urban renewal had been rather chaotic. As a result of discussions of experts who demanded the creation of a legal basis for the revitalization of degraded areas, the Revitalization Act was established in 2015. Its task was to organize concepts and define procedures. Moreover, it provided the commune with tools enabling the implementation of revitalization in practice. It also allowed for the integration of revitalization activities with the commune’s spatial policy. The aim of this article is to analyze the tools offered by the Revitalization Act and an attempt to evaluate them in the context of their possible application in the revitalization of a small town. The authors focus on the main problems and limitations that may arise at the stage of programming the revitalization policy (designating degraded areas and revitalization areas, establishing a municipal revitalization program) and its implementation (establishing a special revitalization zone and adopting local revitalization plans). The conclusions were developed on the basis of an analysis of the applicable legal acts as well as programmatic and strategic documents taking into account the revitalization intervention, individual in-depth interviews with selected representatives of small town offices of the Lodzkie Voivodship and employees of design studios (town planners and architects) who are involved in the renewal processes of towns. The conclusions also result from the authors’ own practice (participation in the preparation of planning documents) and the experience gained as a result of developing a conceptual project of a local revitalization plan for Wieluń (theoretical in nature, which was created as a master’s thesis). They can be useful for local authorities and, as a result, contribute to the improvement of revitalization processes, in particular the use of planning tools at the level of managing spatial structures of the city. The conducted research shows that carrying out revitalization with the use of the full range of tools offered by the Revitalization Act, in particular with the use of the local revitalization plan, is a complex, multi-stage and complicated process in terms of formal and legal, as well as demanding in terms of competences. Moreover, the considerations concerning the solutions offered by the act constitute a voice in the discussion regarding the possible degree of interference in the existing planning order. The presented catalog of comments does not exhaust the topic, but it is an attempt to highlight selected issues arising from design practice and may contribute to changes in the existing spatial planning instruments, as well as strengthen the planning system in the future.
References
Adamczewska-Wejchert H., Wejchert K. 1986. Małe miasta. Problemy urbanistyczne stale aktualne. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
Bal-Domańska B. 2020. Badania rewitalizacji na poziomie gmin. Samorząd Terytorialny, 7-8: 95-108.
Balcerak M., Główczyński M., Wronkowski A. 2018. Dobre praktyki przy tworzeniu gminnego programu rewitalizacji – efekty współpracy uniwersytetu im. Adama Mickiewicza z miastem Kaliszem. Biuletyn KPZK PAN, 270: 4-53.
Bąkowski T. 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa, s. 77.
Bednarowska Z. 2015. Desk research – wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych. Marketing i Rynek, 7: 18-26.
Buttolph Johnson J., Reynolds H.T., Mycoff J.D. 2010. Metody badawcze w naukach politycznych. PWN, Warszawa.
Cieślak A. 2007. Studium zagospodarowania przestrzennego historycznego centrum Góry Kalwarii. Praca dyplomowa magisterska, materiał niepublikowany, promotorzy dr inż. arch. Elżbieta Muszyńska i mgr inż. arch. Barbara Brzezińska-Kwaśny. Wydział Budownictwa Architektury i Inżynierii Środowiska, Łódź.
Cieślak A. 2018. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako narzędzie kształtowania krajobrazu małego miasta. Wybrane zagadnienia. Przestrzeń i Forma, 35: 177-206 (https://doi.org/ 10.21005/pif.2018.35.D-01). DOI: https://doi.org/10.21005/pif.2018.35.D-01
Dolata D. 2012. Przemiany poznańskiej Śródki: rewitalizacja czy gentryfikacja? [W:] K. Derejski, J. Kubera, S. Lisiecki, R. Macyra (red.), Deklinacja odnowy miast. Z dyskusji nad rewitalizacją w Polsce. Poznań, s. 257.
Drukier A. 2017. Wyznaczanie obszarów zdegradowanych w programach rewitalizacji dla gmin wiejskich i miejsko-wiejskich – refleksje praktyka. Społeczności Lokalne, Studia Interdyscyplinarne, 1: 145-152.
Gzell S. 1987. Fenomen małomiejskości. Instytut Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej, Warszawa
Jadach-Sepioło A. (red.) 2018. Gminny program rewitalizacji. Praktyczny poradnik dla mieszkańców i władz lokalnych. Warszawa, s. 25.
Jarczewski W. (red.) 2016. Delimitacja krok po kroku – metoda wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na potrzeby gminnych programów rewitalizacji. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.
Juja J., Piotrowski S. 2009. Wyzwania i przeszkody rewitalizacji miast. Samorząd Terytorialny, 11: 27-42.
Kosiński W. 2000. Aktywizacja turystyczna małych miast. Aspekty architektoniczno-krajobrazowe. Monografia, 269. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Kosiorek E., Rydel W., Wojtaszczyk P., Lemiesz J. (red.) 2017. Przestrzeń do dialogu. Praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
Leszczyński M., Kadłubowski J. 2016. Ustawa o rewitalizacji – praktyczny komentarz, stan prawny na dzień 11 maja 2016 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa.
Lorens P., Ledwoń P. 2018. Przygotowanie gminnego programu rewitalizacji na przykładzie miasta Stargard Gdański. Studia KPZK, 192: 134-168.
Łoziak A., Siłkowska I., Miłosz M. 2017. Komentarz do art. 10. [W:] K. Borówka (red.), Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Makowska M. 2013. Analiza danych zastanych. Przewodnik dla studentów. Scholar, Warszawa.
Marx S.P. 2003. Europäisches Planungsrecht und Public Private Partnerships im Städtebau. Buch, Universität Kassel, Kassel (https://kobra.uni-kassel.de/handle/123456789/2006102315190?show=full).
Masiarek E. 2017. Programowanie rewitalizacji w Polsce na tle doświadczeń wybranych małych miast i gmin. Space-Society-Economy, 22: 43-68. https://doi.org/10.18778/1733-3180.22.03 DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.22.03
Mazur-Belzyt K. 2018. Małe miasta w dobie równoważenia rozwoju. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
Mikuła Ł. 2017. Nowe instrumenty ekonomiczne polityki miejskiej w świetle ustawy o rewitalizacji. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39(1): 47-60.
Miłosz M. 2017. Komentarz do art. 11. [W:] K. Borówka (red.), Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Muzioł-Węcławowicz A. 2009. Rewitalizacja dzielnic śródmiejskich. [W:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe. T. 4. Instytut Rozwoju Miast, Kraków, s. 25-85.
Nowak M.J. 2019. Miejscowy plan rewitalizacji – szczególna forma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (komentarz praktyczny). LEX/el. 2019 (https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/miejscowy-plan-rewitalizacji-szczegolna-forma-470059043; dostęp: 18.12.2021).
Nowak M., Tokarzewska-Żarna Z. (red.) 2016. Ustawa krajobrazowa, rewitalizacyjna i metropolitalna. Komentarz do przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. C.H. Beck, Warszawa.
Palicki S. 2015. Zastosowanie analizy wielokryterialnej do wspomagania procesu decyzyjnego w projektowaniu rewitalizacji obszarów miejskich. Studia Miejskie, 17: 63-76.
Parysek J. 1982. Modele klasyfikacji w geografii. Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań.
Parysek J. 2015. Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro. Studia Miejskie, 17: 9-25.
Przesmycka E. 2001. Przeobrażenia zabudowy i krajobrazu miasteczek Lubelszczyzny. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin
Purzyński R. 2021. A maximis ad minima. Rewitalizacja małego miasta na przykładzie Wielunia. Praca dyplomowa – magisterska, promotor: dr inż. arch. Adriana Cieślak-Arkuszewska. Politechnika Łódzka, Łódź.
Rogatka K., Ciesiółka P., Jurkowska A., Kułaczkowska A. 2015. Uwagi do założeń ustawy o rewitalizacji – wybrane aspekty. Studia Miejskie, 17: 37-48.
Russek K. 2017. Rewitalizacja małych i średnich miasta. Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo, 12/II: 31-44.
Rynio D. 2019. Rewitalizacja obszarów powojskowych jako element uzupełnienia struktury miasta na przykładzie Legnicy. Acta Sci. Pol., Administratio Locorum, 18(4): 411-424. https://doi.org/10.31648/aspal.4409 DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.4409
Sługocka M. 2020. Nowe narzędzia gminy w zakresie planowania przestrzennego. LEX/el. 2020 (https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/nowe-narzedzia-gminy-w-zakresie-planowania-470043170; dostęp: 15.02.2022).
Szlachetko J.H. 2017. Miejscowy plan rewitalizacji a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Różnice w zakresie przedmiotowym upoważnienia ustawowego. Metropolitan, Przegląd Naukowy, 1(7): 40-59.
Szlachetko H.J., Borówka K. (red.) 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. 1. Instytut Metropolitalny, Gdańsk.
Szlachetko J.H, Orłowski, P. (red.) 2017. Ustawa o rewitalizacji. Komentarz. T. I. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Turała M., Markowski T. 2007. Charakterystyka zintegrowanego programu Rewitalizacji Obszarów Centralnych Łodzi – PROREVITA. [W:] T. Markowski, D. Stawasz (red.), Rewitalizacja a rozwój funkcji metropolitalnych miasta Łodzi. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 67-84.
Wierzbowska M., Plucińska-Filipowicz A. (red.) 2016. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa.
Wronkowski A. 2017. Graficzna prezentacja danych w gminnym programie rewitalizacji – problemy i wyzwania. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39: 93-113.
Zaniewska H., Thiel M., Dąbkowski N. 2015. Problemy kształtowania nowej tożsamości restytuowanych małych miast. [W:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. University of Gothenburg, Gothenburg, s. 319-347.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 1 lipca 2016 r. w sprawie zakresu projektu miejscowego planu rewitalizacji w części tekstowej oraz zakresu i formy wizualizacji ustaleń miejscowego planu rewitalizacji (Dz.U. z 2016 r., poz. 1032).
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2021 r., poz. 2404). https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.12.5 DOI: https://doi.org/10.33226/0137-5490.2021.12.5
Uchwała nr XXXIII/195/18 Rady Gminy Konopnica z dnia 22 marca 2018 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXIX/171/17 Rady Gminy Konopnica z dnia 27 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla gminy Konopnica na lata 2016-2023.
Uchwała nr XLIII/350/17 Rady Gminy Moszczenica z dnia 18 października 2017 r., w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla gminy Moszczenica.
Uchwała nr XLV/319/2017 Rady Miasta Brzeziny z dnia 26 października 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla miasta Brzeziny.
Uchwała nr XXVIII/339/2017 Rady Miejskiej w Opocznie z dnia 20 stycznia 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji dla gminy Opoczno.
Uchwała nr XXV/313/2016 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 21 czerwca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji miasta Kalisza.
Uchwała nr XLIX/657/2018 Rady Miasta Kalisza z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie zmiany gminnego programu rewitalizacji miasta Kalisza przyjętego uchwałą nr XLI/512/2017 Rady Miejskiej Kalisza z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji miasta Kalisza.
Uchwała nr VI/67/2019 Rady Miasta Kalisza z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji „Jabłkowskiego-Podgórze” w Kaliszu.
Uchwała nr XLVI/636/2021 Rady Miasta Kalisza z dnia 25 listopada 2021 r. w sprawie miejscowego planu rewitalizacji „Jabłkowskiego-Podgórze” w Kaliszu.
Uchwała nr XXIII/276/16 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji na terenie miasta Słupska.
Uchwała nr XL/527/17 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 28 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji miasta Słupska na lata 2017-2025+.
Uchwała nr L/686/18 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 28 marca 2018 r. w sprawie przystąpienia do opracowania miejscowego planu rewitalizacji „Długa” w Słupsku.
Uchwała nr LVI/420/2018 Rady Miasta Świnoujście z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji gminy miasto Świnoujście dla kwartału położonego w rejonie ulic: Jarosława Dąbrowskiego, Józefa Bema, Plac Wolności i Plac Kościelny.
Uchwała nr XXIX-169/2016 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 24 listopada 2016 r. o obszarze zdegradowanym i obszarze rewitalizacji.
Uchwała nr XXXIII-18/2017 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu rewitalizacji Wołomin 2023 z perspektywą do 2030.
Uchwała Nr VI-31/2019 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu rewitalizacji rejonu ulicy Warszawskiej w Wołominie.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 503).
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 485).
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ( t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 559).
License
Copyright (c) 2002 Adriana Cieślak-Arkuszewska, Rafał Purzyński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.