Słowa kluczowe
aesthetics of reception
interpretation
historical memory
Los girasoles ciegos
Jak cytować
Abstrakt
The aim of this paper is to demonstrate the important role that fiction can play in the reconstruction of historical memory. We start from some concepts proposed by phenomenology, and those wisely used by the literary pragmatics and aesthetics of reception, in order to explain the effect that fiction has on the reader regardless of contents or themes. The choice of Los girasoles ciegos is to illustrate the effectiveness of fictional stories in the reconstruction of historical memory through the use of four stories present suitable formal features. These stories allow the reader to interpret the text as own experience.
Bibliografia
Aguado, T. (2011). “Modelos emocionales de memoria: el pasado y la transición”. En T. Dorca & P. Álvarez-Blanco (Coords.), Contornos de la narrativa española actual (2000-2010) (pp. 45-53). Madrid: Iberoamericana-Veuvert.
Albadalejo, T. (1986). Teoría de los mundos posibles y macroestructura narrativa. Alicante: Universidad de Alicante.
Albert, M. (2006). “Oralidad y memoria en la novela memorialística”. En U. Winter (Ed.), Lugares de memoria de la Guerra Civil y el Franquismo (pp. 21-38). Madrid: Iberoamericana-Veuvert.
Bueno Maqueda, F. T. (2006). “La ficción de la literatura o la verdad de la guerra: apuntes, retos y contradicciones en Los girasoles ciegos”. En Guerra y literatura: III Simposio Internacional sobre Narrativa Hispánica Contemporánea, Puerto de Santa María, 9, 10 y 11 de Noviembre de 2005 (pp. 167-185). Puerto de Santa María: Fundación Luis Goytisolo.
Fernández Prieto, C. (2005). “Representaciones de la guerra civil española en la novela y en el cine desde la década de los 90”. En P. Poyato (Comp.), Historias, motivos y formas del cine español (pp. 173-187). Córdoba: Plurabelle.
Garzón, R. (2004, 20 febrero). “Alberto Méndez recupera la posguerra en Los girasoles ciegos”. El País. Recogido en: http://elpais.com/diario/2004/02/20/cultura/1077231604_850215.html
Genette, G. (1989 [1972]). Figuras III. Barcelona: Lumen.
Hamon, P. (1981). Introduction à l'analyse du descriptif. París: Hachette.
Hermosilla Álvarez, M. A. (2008). “El realismo intencional de El casamiento engañoso y El coloquio de los perros”. En J. Jiménez Heffernan (Ed.), La tropelía. Hacia el coloquio de los perros (pp. 225-266). Madrid: Artemisa.
Iser, W. (1987 [1976]). El acto de leer: teoría del efecto estético. Madrid: Taurus.
Iser, W. (1989 [1979]). “El proceso de lectura” y “La realidad de la ficción”. En R. Warning (Ed.), Estética de la recepción (pp. 149-164 y 165-196). Madrid: Taurus.
Jauss, H. R. (1986 [1977]). Experiencia estética y hermenéutica literaria: ensayos en el campo de la experiencia estética. Madrid: Taurus.
Jünke, C. (2006). “«Pasarán los años y olvidaremos todo»: La Guerra Civil española como lugar de memoria en la novela y el cine actuales en España”. En U. Winter (Ed.), Lugares de memoria de la Guerra Civil y el Franquismo (pp. 101-129). Madrid: Iberoamericana-Veuvert.
Mainer, J. C. (2006). Para un mapa de lecturas de la Guerra Civil (1960-2000). En S. Juliá (Dir.), Memoria de la guerra y del franquismo (pp. 135-161). Madrid: Taurus.
Maldonado Araque, F. J. (2009). “La «primera derrota» de Los girasoles ciegos (Guerra, Vida y Libertad en el Capitán Alegría)”. Voz y Letra: Revista de Literatura, 20-1, 73-90.
Martínez Bonati, F. (1983). La estructura de la obra literaria. Barcelona: Ariel.
Matos-Martín, E. (2015). “Homo sacer y franquismo. Una lectura crítica de Los girasoles ciegos de Alberto Méndez”. Anales de literatura española contemporánea, 40, Número Extra 1, 207-232.
Méndez, A. (2004). Los girasoles ciegos. Barcelona: Anagrama.
Nuckols, A. (2011). “La novela contemporánea como instrumento de duelo. Los girasoles ciegos de Alberto Méndez”. Revista internacional de estudios vascos, 8, 180-199.
Orsini-Saillet, C. (2006). “La memoria colectiva de la derrota: Los girasoles ciegos de Alberto Méndez”. En Congreso de la Guerra Civil Española 1936-1939 (pp. 1-16). Sociedad Estatal de Conmemoraciones Culturales. Recogido en: https://www.researchgate.net/publication/28210955_La_memoria_colectiva_de_la_derrota_Los_girasoles_ciegos_de_Alberto_Mendez.
Pozuelo Yvancos, J. M. (1993). Poética de la ficción. Madrid: Síntesis.
Regás, R. (2004). “El pozo del miedo”. En E. Silva, P. Salvador, M. S. A. Esteban Recio & J. Castán (Coords.), La memoria de los olvidados: un debate sobre el silencio de la represión franquista (pp. 69-74). Madrid: Ámbito Ediciones.
Rivas Hernández, A. (2002). “El manuscrito encontrado como recurso del realismo literario”. Moenia, 8, 155-165.
Serna, J. (2005, 3 diciembre). “La derrota sin consuelo” [Reseña de Los girasoles ciegos de Alberto Méndez]. Ojos de papel. Revista digital. Recogido en: http://www.ojosdepapel.com/Index.aspx?article=2316
Soler Sasera, E. (2006). “Las voces antiguas: la Guerra Civil española en algunas memorias y autobiografías del exilio literario de 1939”. Olivar: Revista de Literatura y Cultura Españolas, 8, 249-261.
Traverso, E. (2006). Els usos del passat: Història, memòria, política (trad. G. Muñoz). Assaig, 16. Valencia: Universitat de València.
Villanueva, D. (2007). “El realismo intencional: de Pereda a Cunqueiro”. En W. Matzat (Ed.), Espacios y discursos en la novela española del realismo a la actualidad (pp. 203-217). Madrid: Iberoamericana-Veuvert.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).