Słowa kluczowe
wojna hybrydowa
działania niemilitarne
Federacja Rosyjska
Ukraina
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł analizuje strukturę, treść, właściwości i skutki rosyjsko-ukraińskiej „wojny hybrydowej” w jej niemilitarnym wymiarze. Szczególny nacisk położono na aspekt wojny informacyjnej, propagandowej oraz działań w cyberprzestrzeni. Konflikt rosyjsko-ukraiński scharakteryzowany został w kontekście strategii nowej wojny autorstwa generała Walerija Gierasimowa. Współczesna praktyka działań hybrydowych w konflikcie zbrojnym na Ukrainie uwidoczniła, że po raz pierwszy to przeciwnik silniejszy, Rosja, wykorzystuje pełne spektrum oddziaływania hybrydowego na przeciwnika słabego i niezdolnego do obrony integralności własnego terytorium. Konflikt zbrojny lat 2013–2014 pokazał nie tylko słabość państwa ukraińskiego, ale co ważniejsze niewydolność organizacji odpowiadających za zapewnienie bezpieczeństwa międzynarodowego: NATO, OBWE i ONZ. W dalszej perspektywie czasowej należy zauważyć, że eskalacja działań hybrydowych na Ukrainie bez wątpienia zagraża państwom „prawej flanki” Sojuszu Północnoatlantyckiego. Przeprowadzona analiza odnosi się do problemu zdefiniowanego w formie pytań: na czym polega istota operacji hybrydowych? Jaki jest charakter niewojskowych operacji hybrydowych? Jaki był przebieg tych działań na Ukrainie? Jak interpretowano prawo międzynarodowe w odniesieniu do tego konfliktu?
Bibliografia
Alehno O., „Żywe tarcze” na ukraińskiej wojnie. Taktyka Putina realizuje się w Słowiańsku, 5.05.2014, http://niezalezna.pl/54820-zywe-tarcze-na-ukrainskiejwojnie-taktyka-putina-realizuje-sie-w-slowiansku, 1.10.2018.
Analysis of Russia’s Information Campaign against Ukraine. NATO Report (2014), NATO Strategic Communications Centre of Excellence.
Banasik M., Parafianowicz R. (2015), Teoria i praktyka działań hybrydowych, “Zeszyty Naukowe AON”, no. 2.
Banasik M. (2017), Wojna hybrydowa i jej konsekwencje dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego, Difin, Warszawa.
Bicie, porwania, tortury. Raport Amnesty International o wschodzie Ukrainy, 10.07.2014, http://www.tvp.info/15992964/bicie-porwania-tortury-raportamnesty-international-o-wschodzieukrainy, 1.10.2018.
Cheda R., Rosyjska wojna informacyjna – lekcja z Ukrainy, 2.05.2015, https://wiadomosci.wp.pl/rosyjska-wojna-informacyjna-lekcja-z-ukrainy-6027739420411009a, 1.10.2018.
Cohen A. (2010), Proportionality in modern asymmetrical wars, Jerusalem Center for Public Affairs, Jerusalem.
Czapliński W. (2009), Odpowiedzialność za naruszenia prawa międzynarodowego w związku z konfliktem zbrojnym, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Darczewska J. (2014), Anatomia rosyjskiej wojny informacyjnej. Operacja krymska – studium przypadku, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa.
Darczewska J. (2015a), Wojna informacyjna Rosji z zachodem? Nowe wyzwania?, in: “Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wojna hybrydowa – special edition”, Warszawa.
Darczewska J. (2015b), Diabeł tkwi w szczegółach. Wojna informacyjna w świetle doktryny wojennej Rosji, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa.
„Die Welt”: Putin nie jest Hitlerem, ale..., 5.04.2015, https://wiadomosci.wp.pl/diewelt-putin-nie-jest-hitlerem-ale-6031292692587137a, 1.10.2018.
Felsztinski J., Stanczew M. (2015), Trzecia wojna światowa? Bitwa o Ukrainę, Dom Wydawniczy Rebis, Warszawa.
Fryc M. (2015), Polish defense strategy against military threat with elements of “hybrid war”, “National Security”, no. 33.
Gasser H. (1983), Internationalized non-international armed conflicts: case studies of Afghanistan, Kampuchea and Lebanon, “The American University Law Review”, vol. 33.
Geneva Conventions of August 12 (1949), https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/publications/icrc-002-0173.pdf, 1.10.2018.
Gruszczak A. (2011), Hybrydowość współczesnych wojen – analiza krytyczna, in: Asymetria i hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów, eds. W. Sokała, B. Zapała, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa.
Hoffman F. G. (2007), Conflict in the 21st century: The rise of hybrid wars, Potomoac Institute for Policy Studies, Virginia.
Hoffman F. G. (2009), Hybrid Threats: Reconceptualizing the Evolving Character of Modern Conflict, “Strategic Forum”, no 240, https://www.files.ethz.ch/isn/98862/SF240.pdf, 1.10.2018.
Hoffman F. G., The Janus choice: Defining today’s multifaceted conflict. Hybrid vs. compound war, 1.10.2009, http://armedforcesjournal.com/hybrid-vs-compound-war/, 1.10.2018.
Journal of Laws (2003), No. 78.
Kuk A. I. (1994), Kanwa wywiadu agenturalnego, Wydawnictwo Biura Kadr i Szkolenia Urzędu Ochrony Państwa, Warszawa.
Liang Q., Xiangsui W. (1999), Unrestricted Warfare, Beijing, http://www.c4i.org/unrestricted.pdf, 1.10.2018.
Lord C. (1989), The psychological dimensions in national strategy, in: Political warfare and psychological operations – rethinking in US approach, eds. F. Barnett, C. Lord, National Defense University Press, New York.
Lucas E., „The Economist”, Sztukmistrze z Kremla, 14.02.2015, “Gazeta Wyborcza”, http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,17403467,Sztukmistrze_z_Kremla.html, 1.10.2018.
McCulloh T., Johnson R. (2013), Hybrid Warfare, Joint Special Operations University Report 13-14, The JSOU Press, Florida.
Nemeth W. J., Future war and Chechnya: a case for hybrid warfare, https://calhoun.nps.edu/handle/10945/5865, 1.10.2018.
Olchawa M. (2016), Misja Ukraina, Wydawnictwo RM, Warszawa.
Piotrowski M. A. (2015), Konflikt nigdy nie jest prosty: amerykańska teoria i doktryna wojen oraz przeciwników hybrydowych, “Sprawy Międzynarodowe”, no. 2.
Puchov R. (2015), Mif o „gibridnoi voine”, “Nezavisiome voennoe obozrenie”, no. 29.
Rácz A. (2015), Russia’s Hybrid War in Ukraine. Breaking the Enemy’s Ability to Resist, The Finnish Institute of International Affairs, Helsinki.
Radziwinowicz W., Order za niewojnę, 14–15.02.2015, “Gazeta Wyborcza. Magazyn Świąteczny”, http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,16554732, Order_za_niewojne.html, 1.10.2018.
Raport OSW, Zmiany w potencjale militarnym Federacji Rosyjskiej (po rosyjskiej operacji wojskowej w Gruzji) (2009), OSW, Warszawa.
Rattray G. J. (2004), Wojna strategiczna w cyberprzestrzeni, WNT, Warszawa.
Sankcje i Rosja (2015), eds. J. Ćwiek-Karpowicz, S. Secrieu, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa.
Schindler D. (1982), International humanitarian law and internationalized internal armed conflicts, “International Review of the Red Cross”, no. 230.
Snyder T., Putin tęskni za sojuszem z Hitlerem, 22.11.2014, “Gazeta Wyborcza”, http://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,17005707,Putin_teskni_za_sojuszem_z_Hitlerem.html, 1.10.2018.
The Statute of the International Criminal Court in Rome (1998), https://www.icccpi.int/nr/rdonlyres/ea9aeff7-5752-4f84-be94-0a655eb30e16/0/rome_statute_english.pdf, 1.10.2018.
Trofymowych V. (2016), „Wojna hybrydowa” jako instrument kluczowy rosyjskiej geostrategii rewanżu, “Ante Portas-Studia nad Bezpieczeństwem”, no. 1.
Wasiuta O. (2016), Geneza pojęcia i zmiany podejścia do wojny hybrydowej w zachodnim dyskursie politycznym i wojskowym, “Przegląd Geopolityczny”, no. 17.
Wojna hybrydowa: nowy rodzaj konfliktu, 3.04.2015, https://www.polskieradio.pl/5/3989/Artykul/1413128,Wojna-hybrydowa-nowy-rodzaj-konfliktu, 1.10.2018.
Wojnowski M. (2015), „Zarządzanie refleksyjne” jako paradygmat rosyjskich operacji informacyjno-psychologicznych w XXI w., “Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, no. 7.
Wojnowski M. (2016), Mit „wojny hybrydowej”. Konflikt na terenie państwa ukraińskiego w świetle rosyjskiej myśli wojskowej XIX–XXI wieku, “Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, no. 14.
Wójcik Ł. (2014), Wojna typu zgaduj-zgadula, “Polityka”, no. 20.
Wrzosek M. (2014), Krym – polityczno-militarne aspekty konfliktu, “Kwartalnik Bellona”, no. 2.
Vite S. (2009), Typology of armed conflicts in international humanitarian law: legal concepts and actual situations, “International Review of the Red Cross”, no. 873.
Licencja