Postulat teorii ugruntowanej w politologicznym widzeniu Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

Abstrakt

Celem tekstu jest wykazanie użyteczności teorii ugruntowanej w politologicznej analizie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Pytanie podstawowe sprowadza się do tego, jak badać źródła świadczące o zideologizowaniu przestrzeni muzeum publicznego? Aby na nie odpowiedzieć odwołano się do koncepcji Kathy Charmaz i Adeli Clarke, dostrzegając w nich niewykorzystany potencjał dla badań jakościowych prowadzonych na gruncie nauk o polityce. Oznaczało to odejście od „klasycznych” wersji teorii ugruntowanej, stworzonych przez Barney’a G. Glasera i Anselma L. Straussa, na rzecz podejść uwzględniających tzw. zwrot postmodernistyczny oraz syntezujących konstruktywizm i konstrukcjonizm społeczny. Analizie poddano dane pozyskane ze źródeł pierwotnych i wtórnych, dotyczących osi głównej wystawy stałej. Punktem wyjścia były terenowe badania własne, których wyniki porównano z danymi z wywiadu z architektami muzeum oraz z transkrypcji fotografii. Inspirując się procedurami zgodnymi z nieklasycznymi wersjami teorii ugruntowanej wykazano, że oś główna wystawy stałej zaprojektowana została jako liberalny manifest wolności. Przesądziło to o przynależności przedmiotu analizy do pola badawczego politologii. Zastosowane rozwiązania przestrzenne stanowiły świadectwo woli twórców, aby zwiedzającym zapewnić swobodę przemieszczania i gromadzenia się. Uznano je za kategorie konceptualne, powiązane z brakiem dedykowanej trasy zwiedzania oraz ogromem przestrzeni będącej w dyspozycji zwiedzających. Analiza porównawcza kodów i kategorii doprowadziła jednak do wygenerowania jeszcze innego tropu interpretacyjnego, związanego z utożsamieniem wolności z alienacją. „Swoboda” uległa, tym samym, problematyzacji.