Słowa kluczowe
religia
konflikty religijne
prześladowania
islam
chrześcijaństwo
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia przyczyn prześladowań na tle religijnym w Nigerii, uwzględniając aspekty historyczne i współczesne. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza wprowadza czytelnika w geografię religijną państwa. Druga przedstawia złożone czynniki konfliktów na tle religijnym, natomiast ostatnia dotyczy charakterystyki prześladowań społeczności chrześcijańskiej. W artykule zastosowano następujące metody badawcze: analizę źródeł, analizę treści i metodę porównawczą.
Bibliografia
Abbass, Isah Mohammed. 2014. „No Retreat, No surrender: Conflict for survival between Fulani pastoralists and farmers in Northern Nigeria”. European Scientific Journal, 8(1): 331-346.
Abbink, Jon. 2014. „Religion and Politics in Africa. The Future of The Secular”. Africa Spectrum, 49(3): 83-106. DOI: https://doi.org/10.1177/000203971404900304
Adebanwi, Wade. 2010. „The clergy, culture, and political conflicts in Nigeria”. African Studies Review, 53(3): 121-142. DOI: https://doi.org/10.1017/S0002020600005709
Adelowo, Dada E. 2006. Issues in Public Affairs. 1.2.3. Ilorin: Majab Publishers.
Adebayo, Anthony. 2014. „Implications of ‘Boko Haram’ Terrorism on National Development in Nigeria: A Critical Review”. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(16): 480-489. DOI: https://doi.org/10.5901/mjss.2014.v5n16p480
Aderele, Abiodun James. 2023. „Muslims and Christians in Nigeria: A Proposed Solution to Interreligious Violence”. Journal of Religions Comparative Study of Religions, 3(2): 115-133. DOI: https://doi.org/10.21111/jcsr.v3i02.9342
Adesote, Samson Adesola i Aikin Ola Peters. 2015. „A historical analysis of violence and internal population displacement in Nigeria’s fourth republic, 1999-2011”. International Journal of Peace and Conflict Studies (IJPCS), 2(3): 13-22.
Adibe, Jideofor. 2013. „What do we really know about Boko Haram?”. W: Boko Haram. Anatomy of Crisis, red. Mantzikos. Bristol: Published by e-International Relations.
Adogame, Afe. 2010. „How God Became a Nigerian. Religious Impulse and the Unfolding of a Nation”. Journal of Contemporary African Studies, 28(4): 479-498. DOI: https://doi.org/10.1080/02589001.2010.512742
Afolabi, Ebenezer. 2018. Making Apologetics Appealing to Africans: A Clarion Call to Defending the Christian Faith in Africa. South Carolina: CreateSpace Independent Publishing Platform.
Aina, Olabisi I. 1998. „Women, culture and Society”. W: Nigerian Women in Society and Development, red. Amadu Sesay i Adetanwa Odebiyi. Ibadan: Dokun Publishing House.
Akinola, Ejodame Olojo. 2016. Muslims, Christians and Religious Violence in Nigeria: Patterns and Mapping (2006-2014). Leiden: Ibadan; IFRA-Nigeria.
Akpanika, Ekpenyong Nyong. 2017. „Religious and political crises in Nigeria: A historical exploration.” Journal of Humanities and Social Science (IOSR-JHSS), 22(9)2: 65-74.
Allen, John. 2015. Globalna wojna z chrześcijanami. Wstrząsający obraz współczesnych prześladowań. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Ayih, Sylvester O. 2003. Nasarawa State: Past and present. Nigeria: Umbrella Books.
Beckford, James A. 2014. „Re-Thinking Religious Pluralism”. W: Religious Pluralism. Framing Religious Diversity in the Contemporary World, red. Giuseppe Giordan i Enzo Pace, 15-29. Springer International Publishing. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-06623-3_2
Bilska-Wadecka, Elżbieta, Antoni Jackowski i Izabela Sołjan. 2017. „Niezależne Kościoły afrykańskie na tle przemian religijnych w Afryce”. W: Człowiek i jego działania. Spojrzenie geografa. Prace dedykowane Profesorowi Włodzimierzowi Kurkowi, red. Marek Drewnik i Mirosław Mika, 35-46. Kraków: IGiGP UJ.
Brakoniecka, Sabina. 2018. Boko Haram. Koncepcja reformy islamu w północnej Nigerii. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
Campbell, John. 2012. „Nigeria’s Battle for Stability”. The National Interest, 118: 31-39.
Campbell, John i Matthew T. Page. 2018. Nigeria. What Everyone Needs to Know, Oxford: University Press Oxford. DOI: https://doi.org/10.1093/wentk/9780190657970.001.0001
Dziura, Ryszard. 2009. „Nigeria”. W: Encyklopedia Katolicka, 1280-1283. Lublin: TN KUL.
Ebiseni, Sola. 2018. There’s Nothing Like Hausa/Fulani, You Only Have Fulani in Nigeria. Dostęp: 15.09.2024. https://guardian.ng/politics/theres-nothing-like-hausa-fulani-you-only-have-fulani-in-nigeria/.
Ede, Victor Ifeanyi. 2020. „Religious Fanaticism and Security Challenges in Nigeria: Issues, Trends and Implications”. Journal of African Studies and Sustainable Development, 3(7): 53-69. DOI: https://doi.org/10.24203/ajhss.v7i1.5627
Elikwu, Caesar Manuchimso, Joshua Olusola Olujobi i Yebisi Ebenezer Tunde. 2023. „The legal and institutional framework for theprotection of religious rights in Nigeria and the right to wear Hijab in public institutions”. F1000Research, 12: 1-24. DOI: https://doi.org/10.12688/f1000research.132637.1
Ezeanokwasa, Jude O., Boniface E. Ewulum i Obina Onyebuchi Mbanugo. 2016. „Religious Freedom and Its Limitations under the 1999 Constitution of Nigeria”, Nnamdi Azikiwe University Journal of International Law and Jurisprudence, 7: 55-69.
Eze, Malachy Chukwuemeka. 2021. „Ethno-religious struggle and human insecurity in the fledging Nigerian democracy since 1999. The political nexus”. Society & Sustainability, 3(2): 16-36. DOI: https://doi.org/10.38157/society_sustainability.v3i2.321
Falola, Toyin. 1999. A History of Nigeria. Westport: Greenwood. DOI: https://doi.org/10.5040/9798400665141
Gathogo, Julius. 2008. „The quest for religious freedom in Kenya (1887-1963)”. Studia Historiae Ecclesiasticae, 34(1): 67-92.
Gez, Yonatan N., Nadia Beider i Helga Dickow. 2022. „African and Not Religious. The State of Research on Sub-Saharan Religious Nones and New Scholarly Horizons”. Africa Spectrum, 57(1): 50-71. DOI: https://doi.org/10.1177/00020397211052567
Global Christian Relief. 2024. Persecution Report: NIGERIA. About Christian Persecution in Nigeria. Dostęp: 25.09.2024. https://globalchristianrelief.org/christian-persecution/countries/nigeria/.
Griswold, Eliza. 2013. Dziesiąty równoleżnik. Doniesienia z pogranicza chrześcijaństwa i islamu. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Gwamna, Dogara J. 2010. „The Turning Tides of Religious Intolerance in Nigeria: The External Connections. W: Creativity& Change in Nigerian Christianity, red: David O. Ogungbile i Akintunde E. Akinade. Lagos: Malthouse Press Limited.
Igboin, Benson Ohihon. 2014. „Boko Haram Radicalism and National Insecurity. Beyond Normal Politics”. Journal of Religion and Violence, 2(1): 94-121. DOI: https://doi.org/10.5840/jrv20142110
Igboin, Benson Ohihon. 2021. „Religions, Culture and Political Development in Africa. A Case of Religious Demography and Politics in Nigeria”. W: Africa and Emerging Trends in Global Politics. Festschrift in Honour of Rev. Fr. Dr. Innocent Tyomlia Jooji, red: S. Adejoh, M. Nwaneri i I.M. Ukandu. Kaduna: Pyla-Mak Publishers Ltd.
Igboin, Benson. 2022. „Sekularyzacja i tożsamość religijna w krajobrazie religijnym Nigerii”. Chrześcijaństwo-Świat-Polityka. Zeszyty społecznej myśli Kościoła, 26: 187-216. DOI: https://doi.org/10.21697/CSP.2022.26.1.07
Iwenofu, Mary Joan. 2023. „Wolność religijna w Nigerii: a fanatyzm a obojętność rządu”. Studia Theologica Varsaviensia, 61(1): 148-187. DOI: https://doi.org/10.21697/stv.13589
Jatasu, Victoria i Kangdim Dingji Maza. 2023. „Democracy, Peace, and Religion in Nigeria: Can Religion Be Used to Consolidate or Undermine Democracy and Peace?”. Religions, 14: 1-25. DOI: https://doi.org/10.3390/rel14101305
Global Terrorism Index. 2023. Dostęp: 22.09.2024. https://www.visionofhumanity.org/maps/global-terrorism-index/#/.
Kramarae, Cheris. 1992. „The condition of Patriarchy”. W: The Knowledge Explosion, red. Cheris Kramarae i Dale Spender. London. Athen Series: Teachers College Press.
Kotasińska, Anna. 2020. „Nigeria: A Few Words about Political Corruption, the Presence of Boko Haram, and the Growing Power of Fulani Extremists”. Historia i Polityka, 34(41): 61-73.
Kosidło, Adam. 2012. „Kolonializm – konsekwencje dla Afryki”. Dzieje Najnowsze, XLIV: 171-185.
Kuś, Maciej. 2003. Boża ścieżka i jej rozstaje. Dżihad Usmana dan Fodio i dzieje emiratów fulańskich. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Lerner, Gerda. 1986. The Creation of Patriarchy. London: Oxford University Press.
Lizak, Wiesław. 2015. „Czynnik religijny a konflikty w Afryce Zachodniej”. Forum Politologiczne, 18: 195-213.
Lozano, Maria. 2023. Nigeria: upadająca demokracja. Wolność religijna na świecie. Raport 2023. Pomoc Kościołowi w Potrzebie, 17-18. Dostęp: 23.09.2024. https://centrumwolnosci.uksw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/30/2023/10/Executive-Summary-2023-PL-UCBWR.pdf.
Makama, Godiya Allanana. 2013. „Patriarchy and Gender Inequality in Nigeria: The way Forward”. European Scientific Journal, 19(17): 115-144.
Marshall, Paul, Lela Gilbert i Nina Shea. 2014. Prześladowani. Przemoc wobec chrześcijan. Poznań: Wydawnictwo Świętego Wojciecha.
Mbiti, John S. 1999. African religions and philosophy. London: Heinmann.
McKinnon, Andrew. 2021. „Estimating the Relative Proportions from Eleven Nationally Representative Social Surveys”. Review of Religious Research, 63(2): 303-315. DOI: https://doi.org/10.1007/s13644-021-00450-5
Mepaiyeda, Solomon i Olaoba Olaitan Oyedele. 2024. „Mainstreaming Religious Harmony in Educational Curriculum to Engender National Development in Nigeria”. Journal of African Studies and Sustainable Development, 7(2): 150-158.
Meral, Ziya. 2018. How Violence Shapes Religion Belief and Conflict in the Middle East and Africa. United Kingdom: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/9781108553964
N’Diaye, Bara. 2015. „Z dziejów islamu w Afryce Zachodniej”. Nurt SVD, 2: 154-172.
Nigeria. Global Peace Index. 2024. Dostęp: 23.09.2024. https://www.visionofhumanity.org/maps/#/.
Nelson, Sean. 2024. Why Nigeria is the Most Dangerous Country in the World for Christians. Dostęp: 24.09.2024. https://adfinternational.org/commentary/nigeria-most-dangerous-country-christians.
Okolie, Ugo Chuks i Eseohe Glory Okoedion. 2019. „Ethno-religious hate speeches and political violence in Nigeria’s fourth republic”. RUDN Journal of Public Administration, 6(2): 106-120. DOI: https://doi.org/10.22363/2312-8313-2019-6-2-106-120
Okoli, Al Chukuma i Onyekachi Ernest Nnabuihe. 2019. „Communal conflicts in central Nnigeria: A political ecology perspective”. W: Internal Security Management in Nigeria: Perspectives, Challenges and Lessons, red. Oshita O. Oshita i Ikenna Mike Alumona, 123-38. Singapore: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-981-13-8215-4_7
Olayiwola, Aro. 1988. Nationalism and nation building in Islam. W: Religion and nation building: Nigerian studies in religious tolerance, red. Shittu Campbell, vol. 1. Lagos: Centre for Black and African Arts and Civilization and National Association for Religious Tolerance.
Onapajo, Hakeem. 2012. „Politics for God: Religion, politics and conflict in democratic Nigeria”. The Journal of Pan African Studies, 4(9): 42-66.
Open Doors. 2024a. Nigeria. Dostęp. 24.09.2024. https://www.opendoors.pl/przesladowania-chrzescijan/swiatowy-indeks-przesladowan/opisy-krajow-przesladowan/nigeria.
Open Doors. 2024b. Światowy Indeks Prześladowań 2024. Dostęp: 13.09.2024. https://www.opendoors.pl/przesladowania-chrzescijan/swiatowy-indeks-przesladowan.
Pew Research Center. 2010. Tolerance and Tension: Islam and Christianity in Sub-Saharan Africa. Dostęp: 04.10.2024. https://www.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/7/2010/04/sub-saharan-africa-full-report.pdf.
Pomoc Kościołowi w Potrzebie. 2024a. Niedziela Zesłania Ducha Świętego, Owo, Nigeria. Dostęp: 22.09.2024. https://pkwp.org/newsy/niedziela_zeslania_ducha_swietego_owo_nigeria/.
Pomoc Kościołowi w Potrzebie. 2024b. Wolność religijna na świecie. Raport 2023. Podsumowanie. Dostęp: 22.09.2024. https://centrumwolnosci.uksw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/30/2023/10/Executive-Summary-2023-PL-UCBWR.pdf .
Piłaszewicz, Stanisław. 1992. Religie Afryki. Ewolucja wierzeń rodzimych w kontakcie z islamem i chrześcijaństwem. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Różański, Jarosław. 2019. „Boko Haram: konflikty religijne a problemy społeczno-polityczne”. Więź, 1(675): 167-175.
Różański, Jarosław. 2023. Religia i władza. Główne nurty islamu kameruńskiego. Pelplin: Drukarnia Wydawnictwa „Bernardinium” Sp. z o.o.
Stempień, Marta S. 2016. „Fenomen Boko Haram. Afrykański kalifat zagrożeniem dla bezpieczeństwa międzynarodowego”. Ateneum. Polskie Studia Politologiczne, 50: 123-133. DOI: https://doi.org/10.15804/athena.2016.50.07
Stempień, Marta S. 2019. „Intensyfikacja przemocy w Nigerii – terroryzm czy walka o zasoby naturalne? Kontrowersje związane z działalnością zbrojną Fulanów oraz konfliktem między społecznościami koczowniczymi a osiadłymi”. UR Journal of Humanities and Social Sciences. 11: 144-162. DOI: https://doi.org/10.15584/johass.2019.2.7
Salihu, Mustapha Yakubu Yahaya. 2020. „Beyond Conflicts, the Misrepresentation of Ethnicity in Contemporary Nigeria”. European Journal of Economics Law and Politics, 7(4): 40-56. DOI: https://doi.org/10.19044/elp.v7no4a3
Stacey, Jackie. 1993. „Untangling Feminist theory”. W: Introducing women’s Studies: Feminist Theory and Practice, red. Diane Richardson and Victoria Robinson. London: Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-22595-8_3
Szyjewski, Andrzej. 2005. Religie Czarnej Afryki. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Szymański, Marcela. 2023. Analiza globalna. Wolność religijna na świecie. Raport 2023. Pomoc Kościołowi w Potrzebie, 11-15. Dostęp: 24.09.2024. https://centrumwolnosci.uksw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/30/2023/10/Executive-Summary-2023-PL-UCBWR.pdf.
The World Factbook. 2024. Nigeria. Dostęp: 23.09.2024. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/nigeria/.
World Christian Database. 2022. Red. Todd M. Johnson i Gina A. Zurlo. Leiden/Boston: Brill.
Word Watch Resache (WWR). 2021. Nigeria: Full Country Dossier 2021. Dostęp: 02.10.2024. https://opendoorsanalytical.org/wp-content/uploads/2021/03/Nigeria-WWR-Full-Country-Dossier-March-2021.pdf .
Word Watch Resache (WWR). 2022. Nigeria: Full Country Dossier 2022. Dostęp: 02.10.2024. https://opendoorsanalytical.org/wp-content/uploads/2022/01/Nigeria-Full-Country-Dossier-January-2022.pdf.
Word Watch Resache (WWR). 2023. Nigeria: Full Country Dossier 2023. Dostęp: 03.10.2024. https://www.opendoors.org/en-us/persecution/reports/Full-Country-Dossier-Nigeria-2023.pdf.
Word Watch Resache (WWR). 2024. Nigeria: Full Country Dossier 2024. Dostęp: 03.10.2024. https://www.opendoors.org/persecution/reports/Nigeria-Full_Country_Dossier-ODI-2024.pdf.
Wiktorowicz, Quintan. 2006. „Anatomy of the Salafi Movement”. Studies in Conflict and Terrorism, 29(3): 207-239. DOI: https://doi.org/10.1080/10576100500497004
Wilczyński, Piotr L. 2019. „Zróżnicowanie etniczno-religijne w Nigerii”. Przegląd Geopolityczny, 29: 67-86.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Ewelina Marta Mączka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.