Małżeństwo i rodzina w starożytnym Kościele. Refleksja ojców Kościoła
PDF

Słowa kluczowe

ojcowie Kościoła
małżeństwo
rodzina
wychowanie
aborcja

Jak cytować

Wygralak, P. (2017). Małżeństwo i rodzina w starożytnym Kościele. Refleksja ojców Kościoła. Teologia I Moralność, 11(2(20), 27–39. https://doi.org/10.14746/tim.2016.20.2.2

Abstrakt

W artykule przedstawiono zarys nauczania ojców Kościoła na temat małżeństwa i rodziny. Starożytni duszpasterze, chociaż bardziej cenili życie w dziewictwie, to jednak w związku mężczyzny i kobiety widzieli również wypełnienie woli Bożej. Podstawowym celem zawarcia związku małżeńskiego było zrodzenie i wychowanie potomstwa. Ojcowie zwracali uwagę, że ważnym elementem wychowania była ochrona dzieci przed złym wpływem środowiska oraz dobry przykład rodziców i wychowawców. Należy podkreślić, że zarówno duszpasterze, jak i prawo Kościoła starożytnego, zdecydowanie potępiały zabijanie dzieci nienarodzonych.
https://doi.org/10.14746/tim.2016.20.2.2
PDF

Bibliografia

Źródła

Asteriusz z Amazji, Homilie, ed. C. Datema, Leiden 1970.

Atenagoras, Prośba za chrześcijanami, ed. W.R. Schoedel, Oxford 1972, tłum. S. Kalinkowski, Warszawa 1985, 27-80.

Augustyn z Hippony, Kazania, PL 38.

Augustyn z Hippony, Małżeństwo i pożądliwość, PL 44, 413-474, tłum. K. Kościelniak, w: Pisma świętego Augustyna o małżeństwie i dziewictwie, Lublin 2003, 343-390

Augustyn z Hippony, O dobru małżeństwa, PL 40, 373-396, tłum. ks. W. Eborowicz, w: Pisma świętego Augustyna o małżeństwie i dziewictwie, Lublin 2003, 73-116

Augustyn z Hippony, Przeciw Julianowi, PL 44, 641-880, tłum. W. Eborowicz, PSP 19,2, Warszawa 1977.

Bazyli Wielki, Listy, ed. Y. Courtonne, vol. 1-3, Paris–Budé 1957-1966, tłum. W. Krzyżaniak, Warszawa 1972.

Cezary z Arles, Kazania, ed. G. Morin, CCL 103-104, Turnhout 1953, tłum. S. Ryznar, w: Cezary z Arles, Kazania 1-55A, PSP 52, Warszawa 1989.

Dokumenty synodów od 50 do 381 roku, tłum. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2006.

Jan Chryzostom, Homilia 20 na List do Efezjan, tłum. M. Jurek, w: Jan Chryzostom, O małżeństwie, wychowaniu dzieci i ascezie, BOK 19, Kraków 2002, 47-69.

Jan Chryzostom, De viriginitate, ed. H. Musurillo, B. Grillet, SCh 125, Paris 1966.

Jan Chryzostom, Homilie na Księgę Rodzaju, ed. L. Brottier, SCh 433, Paris 1998, tłum. S. Kaczmarek, Kraków 2008.

Jan Chryzostom, O wychowaniu dzieci, ed. A.M. Malingrey, SCh 188, Paris 1972, 64-197, tłum. W. Kania, w: Jan Chryzostom, O małżeństwie, wychowaniu dzieci i ascezie, BOK 19, Kraków 2002, 73-104.

Jan Chryzostom, In principium Actorum, homiliae, 1-4, PG 51, 65-112.

Jan Chryzostom, Homilie na I List do Tymoteusza, PG 62, tłum. T. Sinko, w: Jan Złotousty, Homilie na Listy Pasterskie św. Pawła i na List do Filemona, Kraków 1949, 25-192.

Didache, ed. W. Rordorf, A. Tuilier, SCh 248, Paris 1978, tłum. A. Świderkówna, w: Pierwsi świadkowie, BOK 10, Kraków 1998, 33-44.

Fronton z Cyrty, Mowa przeciw chrześcijanom, PL 3, tłum. A. Świderkówna, w: Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, Kraków 2010, 378-385.

Grzegorz z Nazjanzu, Poemat autobiograficzny, PG 37, 1029-1166, tłum. T. Sinko, w: J. M. Szymusiak, Grzegorz Teolog. U źródeł chrześcijańskiej myśli IV wieku, Poznań 1965, 469-510.

Grzegorz z Nyssy, Żywot Makryny, ed. P. Marval, SCh 178, Paris 1971, tłum. W. Kania, “Analecta Cracoviensia” 3(1971), s. 387-404.

Grzegorz z Nyssy, Mowa pogrzebowa o cesarzowej Placylii, PG 46, 877-892, tłum. W. Kania, Grzegorz z Nyssy, Wybór pism, PSP 14, Warszawa 1974, 88-94.

Hieronim, Listy 71-120, CSEL 55, Wiedeń 1812, tłum. J. Czuj, Warszawa 1952-54.

Klemens Aleksandryjski, Kobierce (Stromata). Stromata Buch I-IV hrsg. von O. Stählin, L. Früchtel, Berlin 1960. Tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, t. 1, Warszawa 1994.

Piotr Chryzolog, Mowy, ed. G. Banterle, w: Sancti Petri Chrysologi Collectio Sermonum

vol. 1, Milano–Roma 1996.

Tertulian, Apologetyk. ed. E. Dekkers, CCL 1, Turnhout 1954, tłum. J. Sajdak, POK 20, Poznań 1947.

Tertulian, O bałwochwalstwie, ed. A. Reifferscheid, G. Wissowa, CCL 2, Turnhout 1954, tłum. A. Strzelecka, POK 28, Poznań 2005, 71-110.

Opracowania

Dybała J., Makryna Młodsza, czyli kto? Postać świętej w pismach Grzegorza z Nyssy, „Przegląd Nauk Historycznych” 2(2011), s. 32.

Eborowicz E., Małżeństwo i rodzina w nauce i praktyce duszpasterskiej św. Augustyna, „Vox Patrum” 8-9 (1985), s. 141-149.

Kania W., Ojcowie Kościoła w obronie nienarodzonych, Tarnów 1992.

Kasprzak D., Duszpasterze V wieku. Studium porównawcze myśli pasterskiej św. Piotra Chryzologa i Sylwiana z Marsylii, Kraków 2008.

Kelly J.N.D., Złote usta. Jan Chryzostom, Bydgoszcz 2001.

Knotz K., Akt małżeński. Szansa spotkania z Bogiem i współmałżonkiem, Kraków 2001.

Langa P., San Agustín y el progreso de la teología matrimonial, Toledo 1984.

Naumowicz J., Stosunek św. Ambrożego do małżeństwa i życia rodzinnego, „Vox Patrum” 8-9 (1985), s. 135-140.

Salij J., Wybierajmy życie, Poznań 2002.

Staniek E., Stosunek chrześcijan starożytnych do dziecka przed jego urodzeniem według Ojców Kościoła, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 44 (1991), s. 47-53.

Starowieyski M., Aborcja w oczach wczesnochrześcijańskich pisarzy, „Studia Paradyskie” 3 (1993), s. 107-127.

Starowieyski M., Aborcja i życie nienarodzonych w starożytności chrześcijańskiej, „Warszawskie Studia Teologiczne” 22 (2009), s. 117-147.

Stephan G., Wczesnochrześcijańskie poglądy o początkach życia ludzkiego i ich moralne konsekwencje, „Bielsko-Żywieckie Studia Teologiczne” 2 (2000), s. 165-176.

Stępniewska A., Matki ojców Kościoła, Lublin 2015.

Strękowski S., Troska o czystość wiary w rodzinie i we wspólnotach eklezjalnych w Kapadocji według św. Grzegorza z Nyssy, „Studia Ełckie” 15/3, (2013), s. 349-367.

Swoboda A., Bonum sacramenti w nauce św. Augustyna o małżeństwie, „Poznańskie Studia Teologiczne” 22 (2008), s. 67-89.

Swoboda A., Karcenie dziecka przez ojca w ocenie św. Augustyna, „Teologia i Człowiek”, 29 (2015), s. 245-270.

Swoboda A., Kobieta, żona i matka w pismach św. Augustyna, Poznań 2012.

Wójtowicz H., Zadania rodziny chrześcijańskiej w nauczaniu św. Jana Chrzciciela, „Vox Patrum” 8-9 (1985), s. 201-214.

Wnętrzak T., Wstęp, w: Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, Kraków 2007, s. 9-93.

Wygralak P., Życie zawodowe chrześcijan a wierność Chrystusowi. Opinia Tertuliana, Biblia i Ekumenizm 4, Poznań 2009, s. 131-142.

Wygralak P., Jak traktować żonę? Świętego Jana Chryzostoma wskazania dla mężów, w: Małżeństwo i rodzina w nauczaniu ojców Kościoła, Teologia Patrystyczna 12, Poznań 2015, s. 95-108.

Dokumenty Kościoła

Jan Paweł II, Familiaris consortio, AAS 74(1982), s. 81-191.